Το φιάσκο με τις συντάξεις και τα μέτρα Τσίπρα

Με «σημαδεμένη τράπουλα», κρύβοντας την αλήθεια για τα λάθη που οδήγησαν στη σφαγή των συντάξεων, στην υπερφορολόγηση και στα πλεονάσματα-μαμούθ, ανοίγει η κυβέρνηση το πόκερ της κάλπης. Μετά την παράσταση της Ιθάκης και τον δεύτερο σταθμό στο Νεώριο της Σύρου όπου εξήγγειλε αύξηση του κατώτατου μισθού το 2019 και επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων για τις συμβάσεις εργασίας το Μέγαρο Μαξίμου προετοιμάζεται για την «Τσίπρα ανάβαση» στη Θεσσαλονίκη το Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου. Εκεί ο Πρωθυπουργός θα δώσει την τρίτη παράσταση για την έξοδο από τα μνημόνια.

Θα παρουσιάσει πακέτο παροχών κατανέμοντας το υπερπλεόνασμα των τουλάχιστον 800 εκατ. ευρώ του 2018 και θα υποσχεθεί σειρά ελαφρύνσεων από τον «δημοσιονομικό χώρο» των 1,9 δισ. ευρώ που προβλέπεται να δημιουργήσει ο προϋπολογισμός του 2019.

Επί της ουσίας όμως αυτό που κάνει είναι να ανακατανείμει αχρείαστα βάρη από την υψηλή φορολογία και την απαράδεκτη και κατά λάθος (όπως αποδεικνύεται) μεγαλύτερη περικοπή των συντάξεων με τον νόμο Κατρούγκαλου απ’ ό,τι επέβαλλαν οι δημοσιονομικές υποχρεώσεις της χώρας.

Ολα αυτά είναι εν γνώσει των ευρωπαίων δανειστών που αναλαμβάνουν πλέον πλήρως την εποπτεία της ελληνικής οικονομίας. Την ερχόμενη εβδομάδα, στις 28 και 29 του μήνα, θα συνεδριάσει το EuroWorking Group στις Βρυξέλλες. Εκεί ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης θα παρουσιάσει τη δημοσιονομική εικόνα του 2018 και τα πρώτα στοιχεία από το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2019.

Στη συνέχεια η ομάδα της Κομισιόν υπό τον Ντέκλαν Κοστέλο αναμένεται στην Αθήνα στις 10 Σεπτεμβρίου για να ελέγξει τα στοιχεία και να συζητήσει την αλλαγή του μενού των αντιμέτρων που έχουν ήδη ψηφιστεί για το 2019 στον βαθμό που τα ελλείμματα του ασφαλιστικού συστήματος είναι μικρότερα από τους υπολογισμούς Κατρούγκαλου.

Με τα νέα δεδομένα που είναι γνωστά στο υπουργείο Οικονομικών, σε όλους τους εμπειρογνώμονες που συμμετείχαν στην τέταρτη και τελευταία αξιολόγηση του Μνημονίου, είναι πολύ πιθανό οι συντάξεις να παγώσουν και να μην περικοπούν και η προσωπική διαφορά να παραμείνει σε ξεχωριστό «κουτάκι» στις συνταξιοδοτικές αποφάσεις για τους παλιούς (προ της 13ης Μαΐου 2016) συνταξιούχους έτσι ώστε αν ξεφύγουν τα πράγματα να επανέλθουν οι περικοπές το 2020.

Οπως εξηγούν στελέχη του υπουργείου Οικονομικών που είναι σε θέση να γνωρίζουν τι συνέβη , ο λάθος υπολογισμός με τα ελλείμματα στο Ασφαλιστικό έγινε όταν στις αρχές 2016 οι θεσμοί ζήτησαν από το υπουργείο Εργασίας αναλυτικό αριθμό των εκκρεμών αιτήσεων προς συνταξιοδότηση.

Επειδή δεν υπήρχε ηλεκτρονικό σύστημα, το κάθε Ταμείο ξεχωριστά –το ΙΚΑ, ο ΟΑΕΕ, το ΤΣΑ, το ΕΤΑΑ, τα επικουρικά κ.λπ. –έστειλε το δικό του αριθμό εκκρεμών αιτήσεων σύμφωνα με το πρωτόκολλο και χειρόγραφες καταστάσεις.

Το αποτέλεσμα ήταν όλες οι αιτήσεις συνταξιοδότησης με βάση τη διαδοχική ασφάλιση (π.χ. ΙΚΑ και ΟΑΕΕ) να καταμετρούνται δύο φορές καθώς ο ίδιος ασφαλισμένος εμφανιζόταν ως δικαιούχος και από τα δύο Ταμεία.

Οι περιπτώσεις αυτές υπολογίζεται ότι ξεπερνούσαν τις 120.000 σε σύνολο 400.000 εκκρεμών φακέλων, με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί η εικόνα και να διογκωθούν τα ελλείμματα.

Στη συνέχεια η ηγεσία του υπουργείου, τότε ο κ. Κατρούγκαλος, στη συνέχεια η κυρία Αχτσιόγλου, έκρυψαν την αλήθεια και προχώρησαν συστηματικά σε ανακοινώσεις για επιτάχυνση της απονομής συντάξεων, αλλά και για ταχύτερη μείωση των ελλειμμάτων του ενιαίου πλέον Ταμείου (ΕΦΚΑ) απ’ ό,τι υπολόγιζαν οι ίδιοι και οι θεσμοί. Μάλιστα απέδιδαν αυτή την εξέλιξη στην αύξηση της απασχόλησης και στη βελτίωση των εσόδων αντί της πραγματικότητας που ήταν ο περιορισμός δαπανών αφού δεν καταβλήθηκαν ποτέ όσες συντάξεις προβλεπόταν ως «εκκρεμείς».

Ο αρμόδιος υφυπουργός Τάσος Πετρόπουλος, δικηγόρος με γνώση του Ασφαλιστικού, κρύβοντας εν μέρει την αλήθεια περιγράφει την κατάσταση ως εξής:

«Δουλεύουμε πολύ εντατικά για την εκκαθάριση των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης. Οταν παραλάβαμε, η κατάσταση ήταν ακραία. Στις αρχές του 2015 παραλάβαμε 400.000 απλήρωτες συντάξεις στα συρτάρια μας. Σε αυτό να έχουμε υπόψη ότι κάθε μήνα προστίθενται και νέες. Αυτή τη στιγμή οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις είναι 47.000 και τα εκκρεμή εφάπαξ είναι περίπου 27.000».

Επίσης ο ίδιος προβλέπει ότι η χρονιά θα κλείσει με πλεόνασμα 1,5 δισ. ευρώ στον ΕΦΚΑ (μέχρι τον Ιούλιο ήταν 650 εκατ. ευρώ), όταν στον προϋπολογισμό προβλεπόταν ότι θα ήταν 850 εκατ. ευρώ.Το 2017 ο ΕΦΚΑ είχε πλεόνασμα 750 εκατ. ευρώ (αντί προϋπολογισμένου ελλείμματος 765 εκατ. ευρώ), καθώς αυξήθηκαν τα έσοδα από εισφορές κατά 10%, ενώ η εκκαθάριση στο μητρώο εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης περιόρισε τη συνταξιοδοτική δαπάνη.

Συνολικά το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του κοινωνικού προϋπολογισμού (Ταμεία και ΟΑΕΔ) για το 2018 αναμένεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα 1,9 δισ. ευρώ. Με αυτά τα επιχειρήματα η κυβέρνηση πηγαίνει στη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς εν όψει του Eurogroup της 12ης Σεπτεμβρίου για να πετύχει «πάγωμα» των συντάξεων τουλάχιστον για έναν χρόνο. Δεν έχουν όμως εξασφαλίσει «πράσινο φως».

Στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους προχωρούν στην κατάρτιση του σχεδίου προϋπολογισμού 2019 χωρίς (ακόμη) να έχουν κατεύθυνση πώς θα αποτυπώσουν τα μεγέθη για συντάξεις και κοινωνικές δαπάνες. Τα σχετικά κονδύλια από την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις και την κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων θα πρέπει να μειωθούν κατά 2,4 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο 2019 για να βγει το υπερπλεόνασμα του 2019.

Από το εφετινό περίσσευμα που υπολογίζεται ότι θα υπερβεί τα 800 εκατομμύρια ευρώ (το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να ξεπεράσει τα 7,2 δισ. ευρώ ή 4% του ΑΕΠ) και τον χώρο που θα δημιουργηθεί το 2019, αν όλα πάνε σύμφωνα με τον σχεδιασμό, ο κ. Τσίπρας θα εξαγγείλει σειρά μέτρων.

Ο υπό κατάρτιση κατάλογος περιλαμβάνει τα εξής:

l Τη μείωση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων κατά τρεις μονάδες από 29% στο 26%. Το μέτρο θα ισχύσει για την κερδοφορία του 2019. (η ελάφρυνση υπολογίζεται σε 460 εκατ. ευρώ).

l Την επέκταση του προγράμματος σχολικών γευμάτων (190 εκατ. ευρώ).

l Τη δημιουργία νέων μονάδων προσχολικής εκπαίδευσης (140 εκατ. ευρώ).

l Τον ανασχεδιασμό των οικογενειακών επιδομάτων (260 εκατ. ευρώ).

l Την επιδότηση ενοικίου (600 εκατ. ευρώ).

l Τη διάθεση 300 εκατ. ευρώ για την αύξηση των δημοσίων επενδύσεων.

l Την καταβολή 260 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των πολιτικών απασχόλησης του ΟΑΕΔ.

l Την καταβολή 240 εκατ. ευρώ για τη μείωση της συμμετοχής ασφαλισμένων στα φάρμακα.

Από αυτόν τον κατάλογο αν οι θεσμοί αποδεχθούν να ανασταλεί η εφαρμογή του νόμου για τις περικοπές στις συντάξεις και να «παγώσουν» εδώ που βρίσκονται, η κυβέρνηση θα πρέπει να διαλέξει τι θα κόψει.

Οπως τονίζουν κυβερνητικές πηγές, «σύντομα πρέπει να αποφασίσουμε τι θα κόψουμε, συντάξεις ή π.χ. το πρόγραμμα των παιδικών σταθμών μέσω του οποίου πριμοδοτούμε τους εργαζόμενους γονείς, τα σχολικά γεύματα ή τη συμμετοχή των ασφαλισμένων στα φάρμακα που είναι ένα μέτρο που επίσης ανακουφίζει τους συνταξιούχους».

Υποσχέσεις για το 2020

Για το 2020, χρονιά που θυμίζουμε ότι σύμφωνα με τα όσα έχει νομοθετήσει η κυβέρνηση θα μειωθεί ξανά το αφορολόγητο μέσω της μείωσης της έκπτωσης φόρου από τα 1.900 ευρώ που είναι σήμερα στα 1.250 ευρώ (η μείωση θα αυξήσει τη φορολογική επιβάρυνση κατά 1,92 δισ. ευρώ το 2020), ο κ. Τσίπρας θα υποσχεθεί μείωση της φορολογίας εισοδημάτων και της έκτακτης εισφοράς, πρόβλεψη που περιλαμβάνεται στα αντίμετρα του 2020. Θα μιλήσει για μείωση του συντελεστή της φορολογικής κλίμακας από το 22% στο 20% (ελάφρυνση 877 εκατ. ευρώ το 2020) και μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης στα υψηλά εισοδήματα, ακριβώς για να προλάβει το μενού παροχών του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Την αναβολή των περικοπών στις συντάξεις για ένα εξάμηνο ή τον περιορισμό της μείωσης της προσωπικής διαφοράς στις παλιές συντάξεις στο μισό απ’ ό,τι προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου προτείνουν κατά τις πληροφορίες οι Βρυξέλλες.

Οι δύο αυτές προτάσεις έχουν πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τους θεσμούς που γίνονται εν όψει της ΔΕΘ, αλλά η κυβέρνηση θεωρεί ότι οι συντάξεις πρέπει να παραμείνουν στα ίδια επίπεδα (χωρίς καμία περικοπή τον Ιανουάριο) τουλάχιστον για έναν χρόνο. Διαφορετικά, λένε πηγές που γνωρίζουν, όλοι θα θεωρήσουν ότι οι συντάξεις θα μειωθούν αμέσως μετά τις εκλογές του Μαΐου, ενώ υπάρχουν τα δημοσιονομικά περιθώρια για τη ματαίωση του μέτρου το 2019.