Ο Τσίπρας, ο Σκουρλέτης και ο «μετα-ΣΥΡΙΖΑ»

Το διάγγελμα του Αλ. Τσίπρα από την Ιθάκη είχε απ’ όλα: Οδύσσεια, Συμπληγάδες, Σειρήνες, Λαιστρυγόνες, Κύκλωπες, Λωτοφάγους και βεβαίως Ιθάκη με όλους τους συμβολισμούς της. Μια λέξη δεν περιείχε το διάγγελμά του: τη λέξη «Αριστερά»! Κάτι που δεν πέρασε διόλου απαρατήρητο εντός ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως μεταξύ όσων προβληματίζονται και ανησυχούν για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει εδώ και καιρό το κυβερνών κόμμα, το οποίο εμφανίζει εικόνα παράλυσης, υπολειτουργίας και πλήρους ατονίας των συλλογικών λειτουργιών και οργάνων του.

Σε συνδυασμό δε με τις επίμονες διαρροές περί μετακίνησης του υπουργού Εσωτερικών Π. Σκουρλέτη στο «τιμόνι» της Κουμουνδούρου, το θέμα αποκτά ειδικό ενδιαφέρον. Οι αιχμές του ίδιου άλλωστε περί ανάγκης επαναπροσδιορισμού των σχέσεων κόμματος – κυβέρνησης και κυρίως οι δηλώσεις του ότι «το κόμμα δεν είναι κυβερνητικό παραμάγαζο» και ότι «θα υπάρχει και μετά την κυβέρνηση» αποτυπώνουν την προβληματική κατάσταση που επικρατεί στον ΣΥΡΙΖΑ και την ανησυχία κομματικών παραγόντων για το «πού πάμε;» και «τι κόμμα θέλουμε;».

Χωρίς να αποκλείεται η μετακίνηση του έμπειρου κ. Σκουρλέτη στη θέση του γραμματέα της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ ώστε να προετοιμάσει και να οργανώσει το κόμμα έστω και τώρα για τις επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις (εθνικές, ευρωεκλογές και αυτοδιοικητικές), αυτό που υπαινίσσονται κάποια υποψιασμένα στελέχη είναι ότι η σπουδή του Μεγάρου Μαξίμου να μη συμμετέχει ο νυν υπουργός Εσωτερικών στο νέο κυοφορούμενο κυβερνητικό σχήμα μοιάζει μάλλον με προσπάθεια «εκπαραθύρωσής» του.

Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, «κάποιοι θα προτιμούσαν ο Σκουρλέτης να μην είναι στα πόδια τους», ενώ άλλοι κάνουν λόγο για «εύσχημη αποστρατεία». Εξάλλου, όπως διερωτώνται, «τι ρόλο θα παίξει σε ένα κόμμα πλήρως αποδιοργανωμένο;».

Οσον αφορά τον ίδιο, δεν δίστασε να δώσει το στίγμα του δηλώνοντας («News 24/7») ότι «δεν υπάρχουν προσωποπαγείς θέσεις» αφού «τον γραμματέα τον εκλέγει η Κεντρική Επιτροπή» και «τη σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου την καθορίζει ο Πρωθυπουργός».

Πάντως κατέστησε σαφές ότι «υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης του ειδικού βάρους του κόμματος», όπως «υπάρχει και ανάγκη αναδιάταξης στο εσωτερικό της κυβέρνησης», ενώ επιβεβαίωσε ότι το θέμα έχει συζητηθεί με τον Πρωθυπουργό: «Μα είναι δυνατόν να μη συζητάμε με τον Πρωθυπουργό, με τον οποίο έχουμε κοινή πορεία, τέτοιες σκέψεις; Τα τελευταία χρόνια υπήρξε βίαιη μετάγγιση στελεχιακού δυναμικού από το κόμμα στην κυβέρνηση» είπε.

Δεν πέρασε απαρατήρητη και η αιχμή του υπουργού Οικονομικών (και εκ των παραγόντων των «53+») Ευ. Τσακαλώτου σχετικά με την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο κομματικός οργανισμός, επισημαίνοντας («ΕΦ.ΣΥΝ.») ότι χρειάζεται «κόμμα πλαισιωμένο από τους καλύτερους από μας».

Δεν είναι πολύς ο καιρός άλλωστε (τον περασμένο Μάιο) που όλες οι εσωκομματικές τάσεις και αποχρώσεις των «προεδρικών» συνέκλιναν σε μια «υπερ-τάση» σε μια προσπάθεια αναζήτησης του νέου ρόλου του κόμματος της «πλατιάς προοδευτικής παράταξης», ενός «ανοιχτού κόμματος», πολυσυλλεκτικού και ιδεολογικά ευρύχωρου, ικανού να απαντήσει στις προκλήσεις της «νέας εποχής».

Διαπίστωναν δε την πλήρη αναντιστοιχία και δυσαρμονία ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και στην επιρροή του στην κοινωνία, αφού η αναλογία στη σχέση των οργανωμένων δυνάμεων του κόμματος προς τους ψηφοφόρους του είναι 1:70, καθώς και πλήρη έλλειψη συντονισμού με την κυβέρνηση.

Παρά τις δραματικές διαπιστώσεις μέχρι σήμερα δεν έγινε τίποτε για να διορθωθούν τα κακώς κείμενα. Το κόμμα, παρά ταύτα, παρέμεινε επιμελώς στην άκρη. Στελέχη με μεγάλη κομματική διαδρομή φοβούνται ότι όλα αυτά δεν είναι καλοί οιωνοί. «Είναι όλα διαλυμένα. Δεν λειτουργεί τίποτα. Τα όργανα δεν συνεδριάζουν και οι συλλογικές λειτουργίες είναι ανύπαρκτες» υποστηρίζουν, τονίζοντας ότι σε μια συγκυρία κατά την οποία «ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να συγκροτήσει το ιδεολογικο-πολιτικό αφήγημα για την επόμενη μέρα, απλά δεν υπάρχει». Οι ίδιες πηγές σχολίαζαν μάλιστα ότι «δεν γίνεται καμία συζήτηση για το τι κάνουμε από εδώ και πέρα». «Ολα είναι στον αυτόματο πιλότο», αναφέρουν χαρακτηριστικά. Πώς ερμηνεύεται όμως μια τέτοια παράδοξη εικόνα για το κυβερνών κόμμα όταν όλες οι εσωκομματικές πτέρυγές του διαπίστωναν εδώ και καιρό τα ανησυχητικά παραλυτικά φαινόμενα;

Είναι προφανές για ορισμένους ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πέρασε σε δεύτερη μοίρα για τον κ. Τσίπρα. «Το κόμμα είναι η αδιάσπαστη συνέχεια της συλλογικής συνείδησης, ενώ η κυβέρνηση είναι μία στιγμή και μία πλευρά της πολιτικής του» σημείωναν οι «53+» σε κείμενο προβληματισμού σχετικά με την απογοητευτική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, προτρέποντας σε στροφή του προς την κοινωνία ώστε να μην είναι «ένα εξάρτημα του κράτους αλλά ένα «κόμμα της κοινωνίας»».

Πολλοί ήταν ακόμη εκείνοι που τόνιζαν με κάθε ευκαιρία ότι οι συλλογικές λειτουργίες και οι δεσμοί με την κοινωνία αποτελούν ζήτημα δημοκρατίας για τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ωστόσο έχει υιοθετήσει στην πράξη το αρχηγικό μοντέλο άλλων κομμάτων, κάτι που στρέφεται ευθέως κατά των φυσιογνωμικών του χαρακτηριστικών. Οι άλλοτε ισχυροί δεσμοί του με τα «κινήματα» πλέον δεν υφίστανται, οργανωτικά είναι κατακερματισμένος και αδύναμος και η κοινωνική παρέμβασή του περιορισμένη σε ρόλο «παρακολουθήματος» της κυβέρνησης.

Με βάση αυτή την αρνητική εμπειρία, κομματικά στελέχη θεωρούν ότι εκ των πραγμάτων οι πρωθυπουργικές προθέσεις περί ανασυγκρότησης του κόμματος ακούγονται ως «άλλοθι» για την απογοητευτική θέση στην οποία περιήλθε ο ΣΥΡΙΖΑ.

Ωστόσο, εν όψει των πολλαπλών εκλογικών αναμετρήσεων, η προσπάθεια ανασυγκρότησης αποτελεί μονόδρομο. «Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται ενώπιον του διλήμματος: ή ανασυγκροτείται –και από ποιους –ή παραμένει κόμμα της κυβέρνησης» σχολιάζουν στελέχη του, τα οποία διαβλέπουν ότι ο κ. Τσίπρας θα επιχειρήσει με ισορροπίες να θέσει το κόμμα σε εκλογική τροχιά. Ομως αντιλαμβάνονται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ που ήξεραν δεν υφίσταται πλέον. «Κάποιοι θέλουν να τελειώνουμε με τα βαρίδια της ιστορίας του ΣΥΡΙΖΑ» αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Είναι πολλοί εκείνοι που προβλέπουν τη μετεξέλιξή του ΣΥΡΙΖΑ – ή τουλάχιστον την πρόθεση να μετεξελιχθεί – σε ένα ευρύτερο κεντροαριστερό κόμμα, προσδοκώντας να ηγεμονεύσει στο πεδίο του Κέντρου, όπου «οι παραδοσιακές δυνάμεις του δεν μπορούν να ανακάμψουν». Και προς τούτο είναι σίγουρα προσανατολισμένο το ενδιαφέρον του κ. Τσίπρα, ο οποίος θέλει ένα «μαζικό και ανοιχτό κόμμα» κατά τα πρότυπα των βρετανών Εργατικών του Τζέρεμι Κόρμπιν.

Βεβαίως εν όψει εκλογών όλα αυτά μοιάζουν με πολυτέλειες καθώς ο χρόνος και τα περιθώρια είναι πιεστικά. Και το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν είναι διατεθειμένος ο κ. Σκουρλέτης και υπό ποιες προϋποθέσεις να υπηρετήσει ένα επείγον σχέδιο «νεκρανάστασης» του κόμματος προκειμένου να δώσει με αξιώσεις τη μάχη των εκλογών.

Ανθρωποι που γνωρίζουν καλά τον υπουργό Εσωτερικών, προεξοφλούν ότι εφόσον τεθεί τελικώς θέμα μετακίνησής του στο κόμμα, κάτι τέτοιο θα γίνει μόνο εφόσον υπάρξουν οι απαραίτητες εγγυήσεις και δεσμεύσεις για μια ουσιαστική προσπάθεια ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ σε όλα τα επίπεδα, ώστε να ανακτήσει το πολιτικό, ιδεολογικό και οργανωτικό status που απαιτούν οι συνθήκες και ανταποκρίνεται στον ρόλο και στον προορισμό του. Το κομματικό ζήτημα που έχει ανακύψει θα τεθεί ούτως ή άλλως στη σύνοδο της Κεντρικής Επιτροπής που εκκρεμεί για την περίοδο πριν από τη ΔΕΘ.