Πλήγμα από την κλιματική αλλαγή στην αγροτική οικονομία

Οι επιστήμονες έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και δύο δεκαετίες. Η κλιματική αλλαγή είναι πλέον γεγονός και οι επιπτώσεις της ορατές σε όλη την Ευρώπη, με τους πρωτοφανείς καύσωνες και την ξηρασία, με τις μεγάλες φωτιές, που κόστισαν στην Ελλάδα 96 νεκρούς, το τροπικό κλίμα το καλοκαίρι στη Μεσόγειο, την εμφάνιση σπάνιων ειδών στη θαλάσσια πανίδα, αλλά και τη χερσαία…

Η κλιματική αλλαγή με βάση τις περιγραφές ξεκινά για την περιοχή μας με τους σαρωτικούς καυτούς ανέμους που φυσούν από τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη (η λασποβροχή από τη Σαχάρα) και συνεχίζεται με τη σταδιακή μετατροπή του κλίματος στη Μεσόγειο από εύκρατο σε τροπικό. Ο σωστός όρος, υποστηρίζει ο επίτιμος καθηγητής Αγρομετεωρολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας δρ Νίκος Δαλέζιος, είναι κλιματική μεταβολή: «Εχουμε τα ίδια χιλιοστά βροχής ετησίως, αλλά σε πολύ μικρότερα χρονικά διαστήματα». Γεγονός που πρακτικά σημαίνει περισσότερες πλημμύρες στα αστικά κέντρα, όπου υπάρχουν μπαζωμένα ρέματα και αδυναμία απορρόφησης των επιφανειακών υδάτων από τον υπόγειο υδροφορέα, που επιτείνει την ερημοποίηση των αγροτικών γαιών.

Τα νέου τύπου καιρικά φαινόμενα, όπως δυνατές μπόρες και καταιγίδες το καλοκαίρι, άνεμοι θερμοί πάνω από 10 μποφόρ, κατακλυσμιαίες βροχές τον χειμώνα, μετά από περιόδους ξηρασίας, προκαλούν μεγάλες καταστροφές, πόνο και θλίψη στην πατρίδα μας, που είναι άναρχα δομημένη. Οι φονικές πλημμύρες και πυρκαγιές τείνουν πλέον να γίνουν ο κανόνας.

Οι επιπτώσεις θα είναι δραματικές πέραν όλων των άλλων και για την αγροτική οικονομία της χώρας. Μόνο στη Θεσσαλία τα τελευταία δύο χρόνια καταγράφονται ζημιές δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ σε βασικές καλλιέργειες, όπως σιτηρά (πέρυσι), βιομηχανική τομάτα και πέρυσι και εφέτος, όσπρια και πέρυσι και εφέτος, φρούτα (ροδάκινα, καρπούζια, πεπόνια, κεράσια κ.λπ.), χωρίς να υπολογιστούν οι τοπικές ζημιές από χαλαζοπτώσεις π.χ. στο βαμβάκι. Στην Κεντρική Μακεδονία (Ημαθία, Πέλλα) οι ζημιές σε επιτραπέζια και βιομηχανικά ροδάκινα, που αποτελούν την πρώτη ύλη για τη «ναυαρχίδα» των εξαγωγών της χώρας, την κομπόστα, είναι ολέθριες.

Είναι πλέον δεδομένο ότι εκεί που είχαμε σιγανές βροχές τώρα τις διαδέχονται καταιγίδες και όχι με την ομαλή και ομοιόμορφη κατανομή που βοηθούσε στην ανάπτυξη των καλλιεργειών στη λεγόμενη εύκρατη ζώνη, που τείνει να γίνει τροπική. Η ανάγκη για χάραξη νέας στρατηγικής στον αγροτικό τομέα με νέες ζώνες καλλιέργειας που θα προταθούν από επιστήμονες είναι περισσότερο επιτακτική παρά ποτέ.

Ακόμη η αναμόρφωση του κανονισμού του ΕΛΓΑ θεωρείται πλέον επιβεβλημένη, αφού οι περισσότερες ζημιές, όπως π.χ. από τις καλοκαιρινές μπόρες, δεν περιλαμβάνονται και δεν καλύπτουν τους αγρότες.

Προφανώς η αντιχαλαζική προστασία με δίχτυα είναι μια λύση, αλλά ποιος την πληρώνει. Ο ΕΛΓΑ καλύπτει μέχρι και το 70% της επένδυσης ενώ το τραπεζικό σύστημα αρνείται να καλύψει τέτοιου είδους επενδύσεις. Ακόμη και ομάδες παραγωγών με εγγυημένα συμβόλαια και εξαγωγές, όπως στην περίπτωση των παραγωγών κερασιού στο Σαραντάπορο Ελασσόνας, που κάνουν εξαγωγές στο Βέλγιο, δεν βρήκαν λύση και έχασαν πέρυσι από χαλάζι τη σοδειά και μια αγορά που δύσκολα ανακτάται.

Οι δράσεις αυτές, όπως και τα έργα ορεινής υδρομάστευσης με τους μικρούς ταμιευτήρες που θα βοηθούν και στην αντιπλυμμυρική θωράκιση του θεσσαλικού κάμπου και θα καλύπτουν το τεράστιο έλλειμμα νερού τους καλοκαιρινούς μήνες, παραμένουν εξαγγελίες.

Ο κ. Γιάννης Κολλάτος είναι μηχανικός με μεταπτυχιακό στη Βιοτεχνολογία.