Ενας έλληνας Αρθουρ Κόναν Ντόιλ

Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018

σελ. 304, τιμή 15 ευρώ

Τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, ο Σέρλοκ Χολμς είχε γίνει ήρωας περιπετειών από πλείστους συγγραφείς ανά τον κόσμο. Το ίδιο είχε συμβεί και στην Ελλάδα. Τον Αύγουστο του 1919, μας πληροφορεί ο μελετητής Δημήτρης Χανός, εκδόθηκε το εβδομαδιαίο περιοδικό Ο Σέρλοκ Χολμς, όπου δημοσιεύονταν ιστορίες του Αρθουρ Κόναν Ντόιλ, του δημιουργού του, αλλά και ιστορίες που έγραφαν άλλοι, μιμούμενοι το ύφος του. Μυθιστόρημα που εμφανίστηκε ως έργο του Ντόιλ ήταν και το Ο Σέρλοκ Χολμς σώζων τον κ. Βενιζέλον που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ελλάς τον Δεκέμβριο του 1913, σε συνέχειες. Δεν υπήρχε όμως όνομα συγγραφέα, πράγμα που σημαίνει πως γράφτηκε από κάποιον Ελληνα, θαυμαστή του Ντόιλ.

Τώρα, εκατό χρόνια αργότερα, ένας έλληνας συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων, ο Νεοκλής Γαλανόπουλος, ο οποίος ειδικεύεται σε ιστορίες κλειδωμένου δωματίου, εκδίδει μια παρεμφερή ιστορία, το μυθιστόρημα Ο ιδανικός ντετέκτιβ. Ούτε ο Αρθουρ Κόναν Ντόιλ ούτε ο Σέρλοκ Χολμς εμφανίζονται στην ιστορία (το όνομα του τελευταίου το βλέπουμε σε μια υποσημείωση στο τέλος). Ο συγγραφέας κάνει ένα ευφυές παιχνίδι με τον Χολμς και τον συνεργάτη του, τον γιατρό Τζον Γουάτσον. Υποτίθεται πως κάποιος Τζόναθαν Χ. Γουόρντον, τέως στρατιωτικός γιατρός, έχει γράψει ένα μυθιστόρημα με τον τίτλο «Σέργουιν Χομπς: λεπτομερής έκθεση μιας άγνωστης έως τώρα υπόθεσης», που εκδόθηκε στο Λονδίνο το 2016. Υποτίθεται, επίσης, πως το έχουν μεταφράσει δύο έλληνες μεταφραστές και το έχει επιμεληθεί ένας επιμελητής –αυτοί οι τρεις έχουν συντάξει τις εκατόν ογδόντα οκτώ υποσημειώσεις που αφορούν το κείμενο.

Ο γιατρός Γουόρντον, λοιπόν, αφηγείται τη διαλεύκανση ορισμένων ποινικών υποθέσεων από τον επιφανή φίλο του, τον Σέργουιν Χομπς, τον «ικανότερο παγκοσμίως ντετέκτιβ», όπως έδειχναν οι αυξημένες πωλήσεις του περιοδικού Στράιντ που φιλοξενούσε στις σελίδες του τις ιστορίες του (οι ιστορίες του Ντόιλ δημοσιεύονταν στο περιοδικό Στραντ). Ο αφηγητής θυμάται πως στην ιστορία Τελική Εξίσωση ο Χομπς χάθηκε στα νερά της λίμνης της Γενεύης όπου τον είχε ρίξει το δολοφονικό χέρι του καθηγητή Μόρτιμερ. Οι μυημένοι αναγνώστες του Αρθουρ Κόναν Ντόιλ γνωρίζουν πως ο Χολμς χάθηκε σπρωγμένος από τον καθηγητή Μοριάρτι (αυτό συνέβη στο διήγημα Το τελικό πρόβλημα). Στην παρούσα ιστορία, βλέπουμε τους δύο φίλους, τον Χομπς και τον Γουόρντον, να βρίσκονται στο σπίτι τους, στην οδό Γκρόσερ 221Β του Λονδίνου (το σπίτι του Χολμς και του Γουότσον ήταν στην οδό Μπέικερ 221Β). Ενώ ο Γουόρντον διαβάζει τους Times, ακούει τον Χομπς να λέει την ελληνική φράση «Ερως ανίκατε μάχαν», τότε εμφανίζεται ο αστυνόμος Τόμσον, ο οποίος τους πληροφορεί πως σ’ ένα νοσοκομείο βρίσκεται ένας νεκρός άνδρας. Το κυνήγι αρχίζει. Διότι στον νεκροθάλαμο βλέπουν το σώμα του μεγαλοφυούς καθηγητή Μόρτιμερ, ήδη σ’ ένα κοντινό σπίτι, μέσα σε κλειδωμένο δωμάτιο υπάρχει κι άλλος νεκρός. Τώρα οι δυο τους πρέπει να εξιχνιάσουν το διπλό έγκλημα.

Ο Νεοκλής Γαλανόπουλος χάρη στην αγάπη του για τα έργα του Αρθουρ Κόναν Ντόιλ έγραψε το δικό του μυθιστόρημα, μιμούμενος το στυλ του ινδάλματός του. Το όλο εγχείρημα με τον αφηγητή, τους δύο έλληνες μεταφραστές, τον επιμελητή, τις υποσημειώσεις και το αδιόρατο προσωπικό χιούμορ του συγγραφέα είναι αξιανάγνωστο και αποτελεί έναν λογοτεχνικό άθλο. Προφανώς, με το Ο ιδανικός ντετέκτιβ φιλοδοξεί να τοποθετήσει την κλασική αστυνομική λογοτεχνία στη θέση που σήμερα έχει καταλάβει η μεσογειακή αστυνομική λογοτεχνία, η οποία δεν ασχολείται πλέον με γρίφους και σταυρόλεξα, αλλά με επίκαιρα κοινωνικά θέματα που έχουν ως στόχο να προβληματίσουν τον αναγνώστη.