Το σπίτι-ηλιοτρόπιο

Είναι ένα σπίτι-τολμηρό statement που διαλαλεί ότι θέλει να εναρμονιστεί με το περιβάλλον του αφότου αφουγκραστεί όλα τα φυσικά στοιχεία που είναι παρόντα: τη θάλασσα, τον ήλιο, τον ουρανό και το ιδιαίτερο βραχώδες τοπίο. Πιο μακριά από εμάς, αλλά πολύ κοντά στη μορφολογία μας, οι μεξικανοϊσπανοί αρχιτέκτονες Cadaval & Solà-Morales δημιούργησαν το «Sunflower House» (σπίτι-ηλιοτρόπιο) πάνω στον βράχο της πανέμορφης Κόστα Μπράβα στην Καταλωνία, στη Βορειοανατολική Ισπανία, κοντά στα σύνορα με τη Γαλλία. Συγκεκριμένα, ανάμεσα στην άγρια φύση του Ακρωτηρίου Κρέους και του οικισμού Ελ Πορτ ντε λα Σέλβα στη Χιρόνα.

Οι πελάτες του, δύο δικηγόροι του διεθνούς ποινικού δικαίου, ήταν πολύ ξεκάθαροι ως προς τη σχεδιαστική κατεύθυνση που επιθυμούσαν. Ηθελαν ένα σπίτι πάνω στη θάλασσα από όπου θα μπορούσαν να είναι σε διαρκή επαφή με το τοπίο γύρω τους.

Οι αρχιτέκτονες λοιπόν προσανατολίστηκαν σε ένα κόνσεπτ που παραπέμπει στο σχήμα ενός λουλουδιού, συγκεκριμένα του ηλίανθου. Εξ ου και ονόμασαν το σπίτι «Sunflower House», γιατί πέρα από τη φορμαλιστική ομοιότητα το κτίριό τους φιλοδοξούσε να προσεταιρίζεται και τις ιδιότητες του συγκεκριμένου λουλουδιού. Καθόλου τυχαία, το σύμβολο της θεότητας του Ηλιου για τους Αζτέκους και τους Ινκας στρέφει το άνθος του προς τον ήλιο παρακολουθώντας την πορεία του στον ουρανό. Αντίστοιχα, το σπίτι των Cadaval & Solà-Morales παραθέτει την κατακερματισμένη εμπρόσθια όψη του, χάρη σε ένα σύνολο μικρών κύβων, προκειμένου να συλλέγει βαθμηδόν όλη τη θέα που προσφέρει το γεωγραφικό σημείο. Η συγκεκριμένη γεωμετρία συνθέτει την πανοραμική όψη του σπιτιού, η οποία φτάνει μέχρι τη γειτονική Γαλλία, το Ακρωτήριο Κρέους και τους κοντινούς οικισμούς, χωρίς να χάνεται στιγμή η οπτική επαφή με τη θάλασσα. Παράλληλα, η πολύ καλά υπολογισμένη περιστροφή των στοιβαγμένων κύβων της οικίας έχει σχεδιαστεί προκειμένου να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή εκμετάλλευση του ηλιακού φωτός.

Καθεμία από αυτές τις μικρές κτιριακές ενότητες προσφέρει εσωτερικά τη μετάβαση από τον έναν χρηστικό χώρο στον επόμενο στο διώροφο αυτό κτίσμα. Στον μεν πρώτο όροφο η συνεχής ροή αναχαιτίζεται με χωρίσματα προκειμένου να εξασφαλίζεται η ιδιωτικότητα που απαιτούν οι κρεβατοκάμαρες, στο δε ισόγειο δημιουργείται μια μεγάλη κεντρική σάλα όπου βρίσκονται οι κοινόχρηστοι χώροι: ένα σαλόνι, μία τραπεζαρία, μία κουζίνα και ένα καθιστικό. Η διάταξη ακολουθεί τους κανόνες του open plan, όμως οι κόγχες που δημιουργούνται εσωτερικά από τους τσιμεντένιους κύβους καθορίζουν με σαφήνεια τη χρηστικότητα της κάθε επιφάνειας.

Η σύνθεση αυτών των όγκων συνδέεται οργανικά με ένα αίθριο το οποίο βρίσκεται στο πίσω μέρος του σπιτιού. Σκοπός του είναι να προσφέρει επαρκή προστασία από τους ανέμους της περιοχής. Εν προκειμένω την τραμουντάνα, τον συχνό επισκέπτη της περιοχής, η δριμύτητα του οποίου φθάνει ακόμη και τα 180 χιλιόμετρα την ώρα.

Για αυτόν τον λόγο το αίθριο είναι επενδεδυμένο με ιδιαίτερα ανθεκτικούς υαλοπίνακες σαν κι αυτούς που χρησιμοποιούνται σε ουρανοξύστες, οι οποίοι παρέχουν ασφάλεια από τη σφοδρότητα του ανέμου, καθώς και το απαραίτητο απάγκιο για επιθυμητές δραστηριότητες. Επιπλέον, έχει ως στόχο να διευκολύνει ακόμη περισσότερο την έλευση της ηλιακής ακτινοβολίας μέσα στο σπίτι, να λειτουργεί δηλαδή και αυτό σαν ένα γιγαντιαίο ηλιοτρόπιο που ακολουθεί με τη σειρά του τον ήλιο στη διάρκεια της ημέρας, ώστε να λούζει τους εσωτερικούς χώρους με το αθάνατο μεσογειακό φως.

Το αρχιτεκτονικό γραφείο Cadaval & Solà-Morales ιδρύθηκε το 2003 στη Νέα Υόρκη από τον Εδουάρδο Κανταβάλ και την Κλάρα Σολά-Μοράλες, οι οποίοι από το 2005 δραστηριοποιούνται στη Βαρκελώνη και στην Πόλη του Μεξικού. Οι αρχιτέκτονες ορίζουν ως αντικείμενο της αρχιτεκτονικής τους προσέγγισης τη δημιουργία «έξυπνων» προτάσεων σχεδιασμού, είτε πρόκειται για μεγάλα είτε για μικρά κτίρια, είτε για αντικείμενα ντιζάιν και οικιστικά θέματα που άπτονται της πολεοδομίας. Ο Εδουάρδο Κανταβάλ γεννήθηκε στην Πόλη του Μεξικού το 1975. Εχει σπουδάσει Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού αλλά και Πολεοδομικό Σχεδιασμό στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολεοδομίας στη Σχολή Αρχιτεκτονικής της Βαρκελώνης (ETSAB) στο Πολυτεχνείο της Καταλωνίας (UPC). Η Κλάρα Σολά-Μοράλες γεννήθηκε στη Βαρκελώνη επίσης το 1975. Είναι και αυτή απόφοιτος της Σχολής Αρχιτεκτονικής της Βαρκελώνης και του Χάρβαρντ. Είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο ΕTSAB – UPC. Ως Cadaval & Solà-Morales έχουν διακριθεί για τη δουλειά τους και έχουν κερδίσει πολλά βραβεία για ανερχόμενους αρχιτέκτονες, όπως το Bauwelt Prize, το Young Architects Prize από το Καταλανικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτόνων και το Design Vanguard Award.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 19 Αυγούστου 2018.