Επικίνδυνη για τη δημοκρατία η δαιμονοποίηση του Τύπου

Περισσότερα από 300 αμερικανικά έντυπα –καθημερινές και εβδομαδιαίες εφημερίδες και περιοδικά –συντάχθηκαν με την έκκληση της «Boston Globe» και στο κύριο άρθρο τους την Πέμπτη απάντησαν στις κατηγορίες του Ντόναλντ Τραμπ εναντίον του Τύπου και των δημοσιογράφων. Κάθε έντυπο έγραψε το δικό του εντιτόριαλ, αντικρούοντας τις κατηγορίες που εκστομίζει καθημερινά, διά ζώσης ή μέσω Twitter, ο αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος χαρακτηρίζει «εχθρούς του λαού» τους (μη αρεστούς στον ίδιο) δημοσιογράφους και βάζει την ταμπέλα «fake news» σε όποιο ρεπορτάζ είναι επικριτικό για τον ίδιο ή την κυβέρνησή του.

«Κεντρικός πυλώνας της πολιτικής του Τραμπ είναι η συνεχιζόμενη επίθεση κατά του ελεύθερου Τύπου. Αυτή η αμείλικτη επίθεση έχει επικίνδυνες επιπτώσεις» έγραψε η «Boston Globe». Η εφημερίδα της Βοστώνης επικαλέστηκε πρόσφατη δημοσκόπηση της Ipsos στην οποία το 48% των Ρεπουμπλικανών (29% του συνόλου των ερωτώμενων) απάντησε ότι «Ναι, τα ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης είναι ο εχθρός του αμερικανικού λαού».

«Κάποτε υπήρχε μια ευρεία συμφωνία μεταξύ των κομμάτων και των γενεών στις ΗΠΑ ότι ο Τύπος παίζει σημαντικό ρόλο. Την άποψη αυτή δεν τη συμμερίζονται πλέον πολλοί Αμερικανοί» σχολίασε η «Boston Globe».

Στην ίδια δημοσκόπηση, το 43% των Ρεπουμπλικανών (26% του συνόλου) απάντησε ότι «Ναι, ο πρόεδρος πρέπει να έχει την εξουσία να κλείνει ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης που επιδεικνύουν κακή συμπεριφορά».

«Δεν είναι μόνο ότι ο πρόεδρος υποδαυλίζει τον διχασμό στη χώρα για να αποκομίσει πολιτικά και προσωπικά οφέλη, αλλά και ότι ζητεί από τους οπαδούς του να τον ακολουθήσουν σε έναν φανταστικό κόσμο. «Μείνετε μαζί μας, μην πιστεύετε τα σκατά που βλέπετε από αυτούς τους ανθρώπους. Να θυμάστε πως ό,τι βλέπετε και ό,τι διαβάζετε δεν έχει συμβεί» είπε ο Τραμπ σε συγκέντρωση στο Κάνσας τον περασμένο μήνα» έγραψε η «Boston Globe» κάνοντας παραλληλισμούς με το «1984», το βιβλίο του Τζορτζ Οργουελ όπου αναφέρει: «Το κόμμα σας είπε να απορρίψετε τις αποδείξεις των ματιών και των αφτιών σας. Ηταν η τελειωτική και πιο σημαντική διαταγή».

Ετερη δημοσκόπηση του CBS News έδειξε ότι το 91% των «φανατικών οπαδών» του Τραμπ εμπιστεύονται αυτά που λέει ο πρόεδρος και μόνο 11% τα καθιερωμένα μέσα ενημέρωσης.

Θορυβημένες από την επίπτωση που έχει ο Τραμπ, όχι μόνο στον Τύπο αλλά σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής στις ΗΠΑ, οι αμερικανικές εφημερίδες και ο βρετανικός «Guardian» αφιέρωσαν το κύριο άρθρο τους στο να αντικρούσουν αυτή τη λαίλαπα.

«Το 1787, χρονιά γέννησης του Συντάγματος, ο Τόμας Τζέφερσον έγραψε σε φίλο του «Αν έπρεπε να αποφασίσω αν θα έχουμε κυβέρνηση χωρίς εφημερίδες ή εφημερίδες χωρίς κυβέρνηση, θα διάλεγα χωρίς δισταγμό το δεύτερο». Ετσι αισθανόταν προτού γίνει πρόεδρος. Είκοσι χρόνια αργότερα, αφού υπέστη την εποπτεία του Τύπου ως ένοικος του Λευκού Οίκου, ήταν λιγότερο σίγουρος για την αξία του. «Τίποτα από όσα έχουν οι εφημερίδες δεν είναι πιστευτό» έγραψε. Η δυσφορία του Τζέφερσον ήταν, και παραμένει, κατανοητή. Αλλά αναδεικνύει επίσης την ανάγκη για το δικαίωμα (σ.σ.: στην ελευθερία του Τύπου) που βοήθησε να κατοχυρωθεί» έγραψαν στο κύριο άρθρο τους οι «New York Times».

Μόλις κυκλοφόρησαν οι εφημερίδες την Πέμπτη, ο Τραμπ έπιασε το Twitter, κατηγορώντας την «Boston Globe» ότι βρίσκεται σε «συμπαιγνία» με τον υπόλοιπο Τύπο εναντίον του. Εγραψε ότι είναι υπέρ της «πραγματικής ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ» (τα κεφαλαία δικά του) και αποκάλεσε «κόμμα της αντιπολίτευσης» τα «μέσα ενημέρωσης των fake news». Την ίδια ημέρα, η Γερουσία πέρασε ψήφισμα υπέρ της ελευθερίας του Τύπου στο οποίο περιλαμβάνεται η διαβεβαίωση ότι «ο Τύπος δεν είναι ο εχθρός του λαού».

«Κάποια στιγμή, τέτοιες λεκτικές επιθέσεις ενθαρρύνουν τους ιδεολογικούς εξτρεμιστές να αναλάβουν δράση. Απειλούν την προσωπική ασφάλεια των δημοσιογράφων. Και υπονομεύουν την ευθύνη του Τύπου που πρέπει να είναι ελεύθερος από τον κυβερνητικό έλεγχο προκειμένου να ασκεί έλεγχο στους δημόσιους αξιωματούχους» έγραψε στο κύριο άρθρο της η «Chicago Tribune».

«Ο Τραμπ έχει κάνει κακό στην κοινωνία μας με την εξύβριση των μέσων ενημέρωσης, η οποία συνέβαλε στην άνοδο των ιστοσελίδων με fake news που διακινούν θεωρίες συνωμοσίας. Ως αποτέλεσμα, οι Αμερικανοί δεν διαφωνούν απλώς για το πώς να ερμηνεύσουν τα γεγονότα, αλλά για το τι συνιστά γεγονός» έγραψε η «Las Vegas Sun». «Αυτό είναι επικίνδυνο, διότι δίνει την ευκαιρία στην κυβέρνηση να ορίζει ποια είναι η αλήθεια και να περιορίζει τον λόγο ή τα μέσα ενημέρωσης που δεν εμπίπτουν εντός αυτού του ορισμού της αλήθειας. Ο Τραμπ το παραδέχτηκε στην ομιλία του προς το εθνικό συνέδριο των βετεράνων στρατιωτικών: «Να θυμάστε πως ό,τι βλέπετε και ό,τι διαβάζετε δεν είναι ό,τι συμβαίνει. Μείνετε μαζί μας. Μην πιστεύετε τα σκατά που βλέπετε από αυτούς τους ανθρώπους, τα fake news»».

Ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Ζεΐντ Ραάντ αλ Χουσεΐν είπε σε πρόσφατη συνέντευξή του στον «Guardian» ότι οι προσβολές του Τραμπ καθιστούν ευάλωτους τους δημοσιογράφους σε επιθέσεις κατά της σωματικής τους ακεραιότητας και ενδεχομένως σε αυτολογοκρισία.

«Κάθε ρεπόρτερ που έχει καλύψει ποτέ συγκέντρωση οπαδών του Τραμπ γνωρίζει καλά την υπόνοια απειλής που εκφράζεται την αναπόφευκτη στιγμή που ο πρόεδρος στρέφει την προσοχή του κοινού στους ρεπόρτερ, πολλοί από τους οποίους δεν στέκονται πλέον στον ειδικό χώρο για τον Τύπο ακριβώς για αυτόν τον λόγο» έγραψε στο κύριο άρθρο της η «Miami Herald».

Από τους αγαπημένους του «δημοσιογράφους» είναι ο ακροδεξιός Αλεξ Τζόουνς, ο «κορυφαίος συνωμοσιολόγος των ΗΠΑ» σύμφωνα με το περιοδικό «New York», για τον οποίο ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι «θα του άξιζε να πάρει Βραβείο Πούλιτζερ» (το κορυφαίο βραβείο στη δημοσιογραφία). Ο 46χρονος Τζόουνς – παρουσιαστής της ραδιοφωνικής εκπομπής The Alex Jones Show και ιδιοκτήτης της «ειδησεογραφικής» (με fake news) ιστοσελίδας Infowars.com – έγινε ευρύτερα γνωστός εκτός Αμερικής αυτόν τον μήνα επειδή η Apple, το Facebook, το YouTube, το Spotify και το Vimeo, μεταξύ άλλων, τον απέκλεισαν διά παντός από τις πλατφόρμες τους και διέγραψαν τις ραδιοφωνικές εκπομπές του. Αυτή την εβδομάδα, ακολούθησε το Twitter, αποκλείοντάς τον όμως μόνο για επτά ημέρες.

Ο Τζόουνς ίδρυσε το Infowars το 1999, παράγοντας τα τοκ σόου και το υπόλοιπο περιεχόμενο σε μια μυστική τοποθεσία κοντά στο Οστιν του Τέξας. Για αρκετά χρόνια βρισκόταν στο περιθώριο της «δημοσιογραφίας», κερδίζοντας τα προς το ζην κυρίως από διαιτητικά συμπληρώματα διατροφής, αλεξίσφαιρα γιλέκα, «χάπια εγκεφάλου» (απευθυνόμενα σε «όσους πιστεύουν ότι πλησιάζει ο Αρμαγεδδών»!) και άλλα παρόμοια προϊόντα που διαφημίζονται στο Infowars και στη ραδιοφωνική εκπομπή του Τζόουνς.

Ωσπου στα τέλη του 2015 ο Τραμπ, υποψήφιος τότε για την προεδρία, πήγε ως καλεσμένος στην εκπομπή του Τζόουνς. Εκτοτε οι σχέσεις τους είναι στενές και υπάρχει αμοιβαίος θαυμασμός. Λέγεται πως όταν ανέλαβε προσωπάρχης του Λευκού Οίκου ο στρατηγός Τζον Κέλι, τον Ιούλιο του 2017, προσπάθησε να διαρρήξει αυτή τη σχέση αλλά δεν τα κατάφερε.

Ο Τραμπ έδωσε μεγάλη ώθηση στον Τζόουνς. Η τρίωρη καθημερινή ραδιοφωνική εκπομπή του, που αναμεταδίδεται από περισσότερους από 60 τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς στις ΗΠΑ, έχει 2-5 εκατομμύρια ακροατές καθημερινά και η ιστοσελίδα του δέχεται 3-10 εκατομμύρια επισκέψεις τον μήνα.

Ενδεικτικό του πόσο μεγάλη είναι η επιρροή του Τζόουνς στο ακροατήριό του, βοηθούντος και του Τραμπ βεβαίως, είναι ότι η NASA, η διαστημική υπηρεσία των ΗΠΑ, αναγκάστηκε να βγάλει δελτίο Τύπου για να διαψεύσει ισχυρισμό του Τζόουνς ότι 2.000 παιδιά που χάνονται καθημερινά στην Αμερική στέλνονται στον Αρη για να γίνουν σκλάβοι του σεξ!

Αυτό που κόστισε όμως την πρόσβαση του Τζόουνς στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης δεν είναι οι μουρλές θεωρίες του για τα εμβόλια, το Διάστημα κ.ά. αλλά το ότι παροτρύνει το κοινό του στη βία κατά όσων ο ίδιος υποδεικνύει ως εχθρούς. Για παράδειγμα, το Twitter αναγκάστηκε (ύστερα από μεγάλη πίεση από το CNN) να του επιβάλει τον εβδομαδιαίο αποκλεισμό επειδή κάλεσε τους οπαδούς του να έχουν τα όπλα τους παρά πόδα για να τα στρέψουν εναντίον των αριστερών «προδοτών» και των καθιερωμένων μέσων ενημέρωσης.

Για τον Τραμπ όμως και τον γιο του, Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, ο Τζόουνς έχει μόνο επαίνους. Και ο Τραμπ Τζούνιορ τού το ανταποδίδει βάζοντας like στα απίθανα tweets του Τζόουνς. «Κύριε πρόεδρε, η Αμερική γνωρίζει ότι είσαι αληθινός. Γνωρίζει ότι οι Δημοκρατικοί είναι αντιαμερικανοί υπέρ της παγκοσμιοποίησης που έχουν συμμαχήσει με τους ΚινΚομ (σ.σ.: κινέζους κομμουνιστές), το ριζοσπαστικό Ισλάμ, τη μη εκλεγμένη ΕΕ και άλλους» είπε σε πρόσφατη ραδιοφωνική εκπομπή του. «Τώρα που ήρθες εσύ και η χώρα επιστρέφει από τους νεκρούς, προσπαθούν απελπισμένα να σε σταματήσουν».

Ανάμεσα στις θεωρίες συνωμοσίας που υποστηρίζει ο Τζόουνς, φανατικός υπέρμαχος της οπλοφορίας, είναι ότι η επίθεση 20χρονου οπλοφόρου στο δημοτικό σχολείο Σάντι Χουκ στο Κονέκτικατ τον Δεκέμβριο του 2012, κατά την οποία σκοτώθηκαν 20 παιδιά 6-7 ετών και έξι ενήλικοι, δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ αλλά είναι σκηνοθετημένο κατασκεύασμα ακτιβιστών που επιθυμούν περιορισμούς στην οπλοφορία. Οι γονείς του Νόα Πόζνερ, ενός από τα θύματα, μήνυσαν τον Τζόουνς επειδή, ως αποτέλεσμα των ισχυρισμών του, δέχονται απειλές κατά της ζωής τους από τους οπαδούς του Τζόουνς, γεγονός το οποίο τούς έχει αναγκάσει να κρύβονται και να μετακομίσουν επτά φορές μέσα σε πέντε χρόνια. Ο Τζόουνς όμως αντεπιτέθηκε, μηνύοντας με τη σειρά του τους γονείς και απαιτώντας αποζημίωση 100.000 δολαρίων!

Στο δικαστήριο, ο Τζόουνς ισχυρίστηκε ότι οι θεωρίες συνωμοσίας του συνιστούν «άποψη» και συνεπώς προστατεύονται από την ελευθερία του λόγου και του Τύπου που εγγυάται η Πρώτη Τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος (εκείνη που βοήθησε να υιοθετηθεί ο Τόμας Τζέφερσον).

Μήνυση κατά του Τζόουνς έχει καταθέσει και ο Μπρέναν Γκίλμορ, ο άνθρωπος που ανέβασε στο Internet το βίντεο από την περυσινή διαδήλωση ακροδεξιών, υπερμάχων της λευκής υπεροχής και νεοναζιστών στο Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια, κατά την οποία ένας από τους διαδηλωτές έπεσε με το αυτοκίνητό του πάνω σε αντιδιαδηλωτές, που διαμαρτύρονταν κατά του ρατσισμού, σκοτώνοντας μια 32χρονη γυναίκα. Ο Γκίλμορ αποφάσισε να ποστάρει το βίντεο που δείχνει ακριβώς τι συνέβη επειδή στο Internet είχαν φουντώσει οι ισχυρισμοί ότι επρόκειτο για ατύχημα. Λόγω αυτού, ο Τζόουνς τον έπιασε στο στόμα του και έκτοτε η ζωή του Γκίλμορ και της οικογένειάς του έχει γίνει κόλαση από τους οπαδούς του Τζόουνς.

Οι υποθέσεις αυτές θα τεστάρουν τα όρια της ελευθερίας του λόγου και του Τύπου στις ΗΠΑ και το αν μπορεί να προστατευθεί κανείς από τον οχετό του Διαδικτύου. Αλλά και ο Τζόουνς παίζει στο ίδιο ταμπλό, φωνάζοντας «λογοκρισία»: αφού τον πέταξαν έξω Apple, Facebook και λοιποί, έκανε απευθείας έκκληση στον Τραμπ από τη ραδιοφωνική εκπομπή του αυτή την εβδομάδα, ζητώντας από τον πρόεδρο «να αναδείξει τη λογοκρισία το κορυφαίο ζήτημα» πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο του Νοεμβρίου, διαφορετικά κινδυνεύει να χάσει τη χώρα.
Την επομένη, ο Τραμπ Τζούνιορ έσπευσε προς υπεράσπιση του Τζόουνς, συμφωνώντας μαζί του ότι οι κινήσεις των σόσιαλ μίντια κατά του Infowars συνιστούν λογοκρισία.