Το Μνημόνιο τελειώνει, τα δεσμά παραμένουν

Με μια λιτή ανακοίνωση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μηνύματα προς την κυβέρνηση να μην εγκαταλείψει τις δεσμεύσεις για συνέχεια και ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί κλείνει τη Δευτέρα 20 Αυγούστου 2018 ο κύκλος των μνημονίων για την Ελλάδα που ξεκίνησε με το διάγγελμα του Γιώργου Παπανδρέου στις 23 Απριλίου 2010 στο Καστελλόριζο.

Με αυτόν τον τρόπο, που υπαγορεύει το πένθος για τους νεκρούς από τη φωτιά στο Μάτι που έχει κλονίσει την κυβέρνηση και συγκλονίσει την ελληνική κοινωνία, όλοι θέλουν να ελπίζουν ότι τελειώνει η περίοδος του «αίματος και των δακρύων» που προκάλεσαν τα λάθη δεκαετιών στην οικονομική πολιτική και οδήγησαν στη χρεοκοπία της χώρας εντός (ευτυχώς) του ευρώ.

Τουλάχιστον τρεις φορές στη μακρά αυτή περίοδο η Ελλάδα βρέθηκε στο χείλος του γκρεμού, με τον μεγαλύτερο κίνδυνο επιστροφής στη δραχμή το καλοκαίρι του 2015, στις 29 Ιουνίου, όταν έκλεισαν οι τράπεζες και επιβλήθηκαν τα capital controls, για να ακολουθήσει στις 5 Ιουλίου το δημοψήφισμα.

Το «Οχι» που δεν πίστευε ούτε η ίδια η κυβέρνηση που έσυρε τη χώρα στο δημοψήφισμα και η απειλή Σόιμπλε για το «διάλειμμα της δραχμής» έφεραν εν τέλει και τη μεγάλη στροφή του ΣΥΡΙΖΑ που ολοκληρώθηκε με την υπογραφή του τρίτου μνημονίου.

Το τρίτο μνημόνιο μπορεί να ολοκληρώθηκε χρονικά και χρηματοδοτικά, αλλά δεν θα πάψει να καθορίζει τη ζωή μας για τις επόμενες δεκαετίες. Οι σταθμοί στη νέα περίοδο που ξεκινά, η οποία ασφαλώς θα έχει μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας για τις κυβερνήσεις του μέλλοντος, και μέχρι την πλήρη απαγκίστρωση της χώρας από τους δανειστές είναι οι εξής:

– Το 2022. Μέχρι τότε οι στόχοι έχουν καθοριστεί, η εποπτεία θα είναι συνεχής και αυστηρή (τέσσερις φορές τον χρόνο) από τους θεσμούς και η χώρα έχει υποχρέωση να επιτυγχάνει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ.

-Το 2032. Τότε θα επανεξεταστεί η βιωσιμότητα του χρέους και θα γίνουν, αν κριθεί αναγκαίο, νέες παρεμβάσεις από τον ESM.

Η Ελλάδα θα μπορεί να σχεδιάσει μόνη το μέλλον της όταν θα έχει εξοφλήσει το 65% των δανείων από τους Ευρωπαίους. Μέχρι τότε οι δανειστές θα ελέγχουν την εταιρεία αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, η οποία αποτελεί την εγγύηση για την επιστροφή των δανείων (204 δισ. ευρώ) που έχει πάρει η Ελλάδα από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης και τον ESM.

Σε αυτή την πορεία και καθόσον η οικονομική κρίση βρίσκεται ακόμη στη γειτονιά μας όλοι είναι επιφυλακτικοί αφού η ελληνική οικονομία έχει μεγάλη ευαισθησία στις διεθνείς αναταράξεις.

Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, εκ των πρωταγωνιστών της ένταξης της Ελλάδας στην ΟΝΕ και στη συνέχεια υπουργός στις κυβερνήσεις Παπαδήμου και Σαμαρά – Βενιζέλου, θεωρεί ότι πρέπει να προσέξουμε καθώς παραμένουμε ο αδύναμος κρίκος σε μια ατελή νομισματική ένωση.

Το μήνυμα που στέλνει μιλώντας στο «Βήμα» είναι ότι «δεν πρέπει να ξανακάνουμε τα ίδια λάθη, και το κυριότερο να μην κάνουμε πίσω στις δεσμεύσεις μας γιατί πλέον κριτής είναι οι αγορές».

Ο ίδιος εξηγεί ότι η ελληνική κρίση ήταν αποτέλεσμα λαθών οικονομικής πολιτικής που μεταδόθηκε στις τράπεζες, αντίθετα με τις άλλες χώρες της κρίσης (Ιρλανδία, Ισπανία και Πορτογαλία), όπου η κρίση ξεκίνησε στον χρηματοικονομικό και τραπεζικό τομέα.Τονίζει ότι στο μέλλον η όποια κυβέρνηση δεν πρέπει να επιστρέψει στις πολιτικές και στις επιλογές της περιόδου Καραμανλή, θεωρεί πως ήταν λάθος το ότι η κυβέρνηση Τσίπρα δεν επέλεξε τη λύση της προληπτικής πιστωτικής γραμμής για λόγους προστασίας (αλλά αυτό έγινε) και προβλέπει ότι ο χρόνος των εκλογών μπορεί να αποφασιστεί για την οποιαδήποτε στιγμή μεταξύ Νοεμβρίου 2018 και Μαΐου 2019.

Το μήνυμα Στουρνάρα έρχεται να ενισχύσει τις επισημάνσεις του Φραγκίσκου Κουτεντάκη, επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, για τη συνέχεια των μεταρρυθμίσεων και την ξεκάθαρη τοποθέτηση του Κλάους Ρέγκλινγκ, ο οποίος προ ολίγων ημερών δήλωσε ότι «η Αθήνα θα παραμείνει στενά συνδεδεμένη με τον ESM, υπό τη στενή εποπτεία του καθώς και την εποπτεία άλλων θεσμικών οργάνων μετά το τέλος του προγράμματος».

Ο κ. Ρέγκλινγκ κατέστησε σαφές ότι το τέλος του προγράμματος ESM για την Ελλάδα στις 20 Αυγούστου είναι ο επίλογος μιας μακράς και δύσκολης περιόδου, ενώ παραδέχθηκε ότι η ελληνική κρίση αιφνιδίασε την Ευρώπη.

Τόνισε ακόμα ότι έχει «αναπτύξει τεράστιο σεβασμό για τον ελληνικό λαό, που έπρεπε να δεχθεί οδυνηρές προσαρμογές».

«Οι μισθοί και οι συντάξεις έπρεπε να μειωθούν κατά 30%. Ο αριθμός των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα έπρεπε επίσης να μειωθεί σημαντικά. Αυτές οι περικοπές ήταν απαραίτητες για την αποκατάσταση υγιών δημόσιων οικονομικών και ανταγωνιστικότητας».

Ο επικεφαλής του ESM εξήγησε ότι «με δάνεια διάσωσης ύψους 204 δισ. ευρώ είμαστε ο μεγαλύτερος πιστωτής της Ελλάδας. Λόγω των μακροχρόνιων προθεσμιών λήξης και των χαμηλών επιτοκίων η Ελλάδα εξοικονομεί περίπου 12 δισ. ευρώ από το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους κάθε χρόνο».

Σε κυβερνητικό επίπεδο, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης και ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Δημήτρης Λιάκος ξεκινούν την ερχόμενη εβδομάδα την προετοιμασία των δημοσιονομικών στοιχείων, τον απολογισμό της πορείας εξόφλησης χρεών του Δημοσίου στους ιδιώτες και την επικαιροποίηση της πορείας υλοποίησης των εκκρεμών δράσεων της τέταρτης και τελευταίας αξιολόγησης προκειμένου να είναι έτοιμοι στις 29 και 30 του μήνα για τη συνεδρίαση του EuroWorking Group .

Η συζήτηση για τα φλέγοντα ζητήματα όπως η τύχη των περικοπών στις συντάξεις και η διανομή του πλεονάσματος θα ξεκινήσει στο Eurogroup του Σεπτεμβρίου. Εκεί θα δοθεί το σήμα της κατάρτισης του νέου προϋπολογισμού, το σχέδιο του οποίου η κυβέρνηση θα πρέπει να υποβάλει στην Κομισιόν και στη συνέχεια στο Συμβούλιο υπουργών προς έγκριση.

Η Νέα Δημοκρατία προετοιμάζεται για την επόμενη ημέρα και των μνημονίων και των εκλογών που επιζητεί να γίνουν το συντομότερο δυνατόν. Η κατεύθυνση που έχει δοθεί στα στελέχη της είναι να μη μεμψιμοιρούν και να ασκούν σκληρή κριτική στην κυβέρνηση για τη συρρίκνωση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, δεδομένου ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου διατηρούνται υψηλές (προσεγγίζουν τα 4 δισ. ευρώ).

Οπως τονίζει ο υπεύθυνος οικονομικής πολιτικής Χρήστος Σταϊκούρας, «από την τελευταία δόση του δανείου, ύψους 15 δισ. ευρώ, ούτε ένα ευρώ δεν θα πέσει στην πραγματική οικονομία».

1. Η οικονομία σε εννέα χρόνια συρρικνώθηκε κατά 25%. Το ΑΕΠ από 240 δισ. ευρώ περιορίστηκε σε 186 δισ. ευρώ.

2. Τα εισοδήματα που δηλώθηκαν στην Εφορία μειώθηκαν περισσότερο. Από 104 δισ. ευρώ το 2009 υποχώρησαν εφέτος σε 73 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 29%.

3. Τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού του 2009 και του 2018 συμπίπτουν στο επίπεδο των 54 δισ. ευρώ(!).

4. Οι δαπάνες του προϋπολογισμού μειώθηκαν από 71 δισ. ευρώ σε 55 δισ. ευρώ, δηλαδή κοντά στα 16 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, μέσω περικοπών στους μισθούς, στις συντάξεις, της μείωσης του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων κατά 120.000 άτομα και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων από 12,4 δισ. ευρώ το 2009 στα 6 δισ. ευρώ το 2018.