Στο μικροσκόπιο τα ψηφιακά ίχνη της τραγωδίας στο Μάτι

Η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της ΕΛ.ΑΣ. αναλαμβάνει πλέον σημαντικό τμήμα της έρευνας για την τραγωδία στο Μάτι με τους 96 νεκρούς πριν από 25 ημέρες. Η συγκεκριμένη υπηρεσία, όπως και το Τμήμα Εξέτασης Ψηφιακών Πειστηρίων της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Εργαστηρίων, ήδη έχουν αρχίσει –με απόλυτη μυστικότητα –να ερευνούν τα ηλεκτρονικά και ψηφιακά ίχνη των επικοινωνιών (μέσω ασυρμάτου και τηλεφωνικού κέντρου) της Πυροσβεστικής αλλά και του συστήματος GPS των οχημάτων προκειμένου να διαπιστώσουν τι ακριβώς συνέβη τις κρίσιμες ώρες της πύρινης καταστροφής. Παράλληλα αναζητούν ίχνη τυχόν αλλοίωσης δεδομένων που υπήρξε στα ψηφιακά συστήματα της Πυροσβεστικής αφού φαίνεται να υπάρχουν ορισμένες σχετικές αναφορές. Την ίδια ώρα αναμένονται εντός των ημερών οι διώξεις (για εμπρησμό και ανθρωποκτονία εξ αμελείας κ.λπ.) σε βάρος τουλάχιστον 10-15 ατόμων από την Πυροσβεστική, εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και πιθανόν της Αστυνομίας, ενώ διευρύνεται ο κύκλος των καταθέσεων.

«Το Βήμα της Κυριακής» παρουσιάζει τα νέα στοιχεία των ερευνών των δικαστικών λειτουργών αλλά και τεχνικών συμβούλων οικογενειών θυμάτων για την εκατόμβη θυμάτων την 23η Ιουλίου 2018, στην ευρύτερη περιοχή της Ραφήνας.

Από τα πρώτα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί, όπως και το πόρισμα 70 σελίδων του πρώην ανώτατου αξιωματικού της Πυροσβεστικής κ. Ανδριανού Γκουρμπάτση ύστερα από εντολή του δικηγορικού γραφείου του κ. Αντώνη Φούσσα, που εκπροσωπεί πολλά από τα θύματα της πύρινης λαίλαπας, φαίνεται να υπάρχει καθυστέρηση 30 λεπτών στην κινητοποίηση της Πυροσβεστικής για την κατάσβεση της πυρκαγιάς που ξεκίνησε από το Νταού Πεντέλης. Ο πραγματικός χρόνος έναρξης της πυρκαγιάς φαίνεται σε βίντεο κάμερας γειτονικής κατοικίας και ακολούθησαν τρεις τηλεφωνικές κλήσεις στην Πυροσβεστική από υπάλληλο εταιρείας που βρισκόταν στην περιοχή και από δύο πυροσβέστες. Ωστόσο φαίνεται αρχικά να υπήρξε η εντύπωση ότι ο καπνός που υψωνόταν προερχόταν από το «νέφος καπνού» της άλλης πυρκαγιάς στην Κινέτα. Ακόμη 2-3 οχήματα που έπρεπε να βρίσκονται στο σημείο, με βάση το επιχειρησιακό σχέδιο της Πυροσβεστικής, είχαν μεταβεί για την κατάσβεση της πυρκαγιάς στην Κινέτα ή δεν προχώρησαν σε άμεση επέμβαση. Οι δυνάμεις της Πυροσβεστικής που έσπευσαν στο πύρινο μέτωπο στον Νέο Βουτζά και στο Μάτι ήταν 60 πυροσβέστες με 24 οχήματα, 15 εθελοντικά πυροσβεστικά οχήματα, δύο ομάδες πεζοπόρο τμήμα ενώ από αέρος επιχείρησαν τρία Canadair και ένα ελικόπτερο που αντιμετώπισαν διάφορα τεχνικά προβλήματα αλλά και μερικά ξέμειναν από καύσιμα. Επίσης υπήρχαν ορισμένα εφεδρικά μέσα αεροπυρόσβεσης στο αεροδρόμιο Τατοΐου που είχε μείνει όμως κλειστό λόγω των σφοδρών δυνάμεων. Σημειώνεται ότι στην πυρκαγιά της Κινέτας είχαν αναπτυχθεί 160 πυροσβέστες με 68 οχήματα, δηλαδή σχεδόν τριπλάσιοι από αυτές στη Ραφήνα. Τις κρίσιμες ώρες επικράτησε σύγχυση στο επιχειρησιακό κέντρο της Πυροσβεστικής, υπήρξε η λανθασμένη εντύπωση ότι η πυρκαγιά κατευθύνεται στην περιοχή της Διώνης (σε αντίθετο σημείο από την «πραγματική» κίνησή της) ενώ τελικά δεν δόθηκε στην ουσία καμιά εντολή να εκκενωθεί το Μάτι. Ούτε υπήρξε ουσιαστική αρωγή για τη διάσωση των εγκλωβισμένων πολιτών. Επιπλέον, διαπιστώνεται ότι στο επιχειρησιακό σχέδιο της Πυροσβεστικής δεν προβλεπόταν να φυσήξει στην περιοχή δυτικός άνεμος. Κάτι όμως που συνέβη εκείνη την ημέρα, με αποτέλεσμα να ωθήσει το πύρινο μέτωπο στην ευρύτερη περιοχή της Ραφήνας και της Νέας Μάκρης. Επιπλέον, στο επιχειρησιακό σχέδιο της

Πυροσβεστικής δεν υπήρχε το Μάτι στη λίστα των 36 περιοχών της Αττικής με άναρχη δόμηση, μέσα στο δάσος, ώστε να λαμβάνονται ειδικά μέτρα προστασίας στην εν λόγω περιοχή.

Η αλλοίωση των ψηφιακών καταγραφών της Πυροσβεστικής είναι ένα ενδεχόμενο που ερευνούν με προσοχή οι δικαστικοί λειτουργοί που βάζουν στο μικροσκόπιο όλες τις πτυχές της πύρινης λαίλαπας στο Μάτι. Υπόνοιες φέρεται να έχουν δημιουργηθεί ύστερα από αναφορές υψηλόβαθμου αξιωματικού της Πυροσβεστικής ότι «παρουσιάζεται να έχει ειδοποιηθεί νωρίς για την πυρκαγιά και να αναλαμβάνει ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης για την καταστροφή. Ομως η ενημέρωσή του και η ενεργοποίησή του έγιναν πολύ αργότερα κι υπήρξε αλλοίωση δεδομένων». Ηδη οι ερευνητές της υπόθεσης έχουν ζητήσει τη συνδρομή της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για το θέμα, ωστόσο αξιωματούχοι δήλωναν ότι «μια απόπειρα αλλοίωσης δεδομένων στις ηλεκτρονικές καταγραφές του επιχειρησιακού κέντρου της Πυροσβεστικής είναι εξαιρετικά δύσκολη, σύνθετη και αφήνει ίχνη».

Από τη συγκέντρωση των στοιχείων για το κομμάτι των ευθυνών αρχικά προσδιορίζονται ευθύνες της Περιφέρειας Αττικής κυρίως για την καθυστέρηση συνεδρίασης του Συντονιστικού Οργάνου (με τη συμμετοχή εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και άλλων φορέων) που πραγματοποιήθηκε στις οκτώ το βράδυ μετά τον πύρινο όλεθρο. Επιπλέον, δεν φαίνεται να είχε συνεδριάσει κανένα από τα προβλεπόμενα όργανα για την πρόληψη και αντιμετώπιση των πυρκαγιών και να μην είχαν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα για τη διάσωση των πολιτών. Ευθύνες προσδιορίζονται και για τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας που ουσιαστικά είχε μείνει αδρανής, λειτουργούσε με προβληματικό διοικητικό πλαίσιο και δεν είχε εφαρμόσει κανένα σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης. Επιπλέον, φαίνεται να μαστιζόταν από εσωτερικές συγκρούσεις για τη συμπεριφορά και τις επιλογές διευθυντικών στελεχών, ενώ εμφανίζεται περίπτωση όπου σε συνεδρίαση επιτελών της Πολιτικής Προστασίας υπήρξαν… μούντζες και άσεμνες χειρονομίες μεταξύ των αξιωματούχων.

Οι δικαστικοί λειτουργοί ερευνούν διεξοδικά το θέμα της διαχείρισης κυκλοφορίας στη λεωφόρο Μαραθώνος που επέτρεψε – σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων – να κινηθούν μέσω της παραλιακής λεωφόρου Ποσειδώνος στην «καρδιά» του Ματιού, όπου εγκλωβίστηκαν και βρήκαν τραγικό θάνατο δεκάδες άνθρωποι. Ακόμη συγκεντρώνονται καταθέσεις για όσα διαμείφθηκαν ανάμεσα στον αξιωματικό «σύνδεσμο» της ΕΛ.ΑΣ. στο επιχειρησιακό κέντρο της Πυροσβεστικής και το Κέντρο Επιχειρήσεων στο αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ., την Αμεση Δράση και τις εντολές που δόθηκαν τελικώς στη ΓΑΔΑ και στους αστυνομικούς που είχαν σπεύσει στο σημείο της καταστροφής. Με σαφή δείγματα ότι μπορούσαν να υπάρξουν πιο συντονισμένες κινήσεις για τη διάσωση περισσότερων ανθρώπων. Σημειώνεται ότι για όσα συνέβησαν τη «μαύρη» ημέρα στη Βορειοανατολική Αττική έχουν ληφθεί περίπου 20 καταθέσεις από τους αστυνομικούς που βρίσκονταν στην περιοχή. Επίσης έχουν ληφθεί από την Ασφάλεια Αττικής 84 καταθέσεις κατοίκων της περιοχής όπου περιγράφουν όσα συνέβησαν.

Οι καταθέσεις αυτές ελήφθησαν τα πρώτα 24ωρα μετά την πυρκαγιά στο πλαίσιο της αναζήτησης των αγνοουμένων. Πάντως μέχρι στιγμής οι δικαστικοί λειτουργοί δεν φαίνεται να έχουν ζητήσει στοιχεία για τυχόν πρόβλημα και «μαύρες τρύπες» στους ψηφιακούς ασυρμάτους της ΕΛ.ΑΣ., όπως ανέφεραν πολλοί αστυνομικοί. Σύμφωνα με πληροφορίες υπήρξε πρόβλημα λειτουργίας (πιθανόν από διακοπή ρεύματος) στον σταθμό του Tetra στη Ραφήνα. Ωστόσο, αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. ανέφεραν ότι «αμέσως ενεργοποιήθηκαν οι περιφερειακοί σταθμοί βάσης σε Πεντέλη, Μαραθώνα και Νέα Μάκρη, ενώ υπήρξε κάλυψη και από το αναλογικό σύστημα της ΕΛ.ΑΣ. ή και τα κινητά τηλέφωνα». Τέλος, παραμένει άγνωστο αν ευθύνες αποδοθούν και στο Λιμενικό Σώμα για καθυστερημένη αρωγή στους πυροπλήκτους, πολλοί από τους οποίους πέθαναν από πνιγμό.