Μπρουνό Λεμέρ: «Οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η Ελλάδα για το μέλλον είναι σαφείς»

Η Ελλάδα έχει αναλάβει σαφείς δεσμεύσεις για τη μεταμνημονιακή εποχή, ιδίως στο θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων και της διατήρησης της δυναμικής των μεταρρυθμίσεων και «δεν αμφιβάλλω ότι θα γίνουν σεβαστές» δηλώνει στην αποκλειστική συνέντευξή του στο «Βήμα» ο Μπρουνό Λεμέρ. Μία ημέρα πριν από τη λήξη του τρίτου Μνημονίου, ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών της Γαλλίας χαρακτηρίζει ως «μεγάλη επιτυχία» την έξοδο, αλλά σε ό,τι αφορά τα όσα διαδίδονται από κυβερνητικά στελέχη περί αναστολής της μείωσης των συντάξεων από 1η Ιανουαρίου 2019, ο κ. Λεμέρ εμφανίζεται πολύ επιφυλακτικός: «Ας περιοριστούμε στα συμπεράσματα του Eurogroup του περασμένου Ιουνίου. Εκείνο που μετράει είναι ότι πρέπει να διατηρηθεί η συνολική ισορροπία των μεταρρυθμίσεων». Με μία δε ειδική δήλωσή του, πέραν των ερωτήσεων, ο «τσάρος» της γαλλικής οικονομίας εκφράζει την αλληλεγγύη του Παρισιού για την τραγωδία των πρόσφατων πυρκαγιών: «Προτού απαντήσω στα ερωτήματά σας, οι σκέψεις μου πηγαίνουν στην Ελλάδα και στα πολυάριθμα θύματα των πυρκαγιών του Ιουλίου. Τον περασμένο μήνα ζήσατε ένα εθνικό δράμα. Θέλω να σας πω σε ποιον βαθμό μας άγγιξε όλους αυτό το δράμα. Ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας εξέφρασε αμέσως την αλληλεγγύη μας και η Γαλλία πρότεινε συγκεκριμένη στήριξη. Η Γαλλία και η Ευρώπη θα παραμείνουν αλληλέγγυες προς τον ελληνικό λαό, ο οποίος, για άλλη μια φορά, απέδειξε το θάρρος και την αντοχή του».

«Η έξοδος της Ελλάδας από το τρίτο πρόγραμμα χρηματοδοτικής συνδρομής αποτελεί μεγάλη επιτυχία. Για την Ελλάδα, που σεβάστηκε τις δεσμεύσεις που ανέλαβε το καλοκαίρι του 2015 και είχε το θάρρος, υπό την εποπτεία του Αλέξη Τσίπρα, να μεταρρυθμιστεί σε βάθος. Για τους Ελληνες, που δέχθηκαν να κάνουν θυσίες, τις οποίες γνωρίζω πολύ καλά, και οι οποίοι θα μπορέσουν να δρέψουν τους καρπούς των κόπων τους στο άμεσο μέλλον. Αλλά επίσης για την Ευρώπη και την ευρωζώνη. Εχει αποδειχθεί ότι η αλληλεγγύη δεν είναι μόνο μια ουσιαστική αξία της Ευρώπης, αλλά και ότι είναι κάτι που λειτουργεί, που είναι αποτελεσματικό. Ο εποπτικός μηχανισμός που αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μού φαίνεται κατάλληλος για την παρακολούθηση των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει οι ελληνικές αρχές ενώπιον του Eurogroup. Η κατάσταση δεν θα είναι πια η ίδια, άρα και το μελλοντικό εποπτικό πλαίσιο θα πρέπει να είναι πολύ διαφορετικό. Ο στόχος του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής είναι για την Ελλάδα η επιστροφή στην κανονικότητα. Οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η Ελλάδα για το μέλλον είναι σαφείς, ιδίως στο θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων και της διατήρησης της δυναμικής των μεταρρυθμίσεων. Δεν αμφιβάλλω ότι θα γίνουν σεβαστές και ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει στην οδό της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Αυτό ήταν το μήνυμα εμπιστοσύνης που εξέπεμψε η επίσκεψη του Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας τον περασμένο Σεπτέμβριο. Στο εξής βρισκόμαστε σε αυτόν τον δρόμο».

«Τον Ιούνιο, το Eurogroup πήρε τα μέτρα που είχαμε δεσμευτεί να αναλάβουμε σχετικά με το ελληνικό χρέος. Με τις αποφάσεις που ελήφθησαν, μπορούμε να πούμε ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο. Ειδικότερα, το πολύ υψηλό επίπεδο ταμειακού αποθέματος ασφαλείας που προβλέπεται με σκοπό την αντιμετώπιση μιας απρόβλεπτης περίπτωσης αποδεικνύει την ισχυρότατη δέσμευση των Ευρωπαίων για να επιτραπεί στην Ελλάδα να εξέλθει από το πρόγραμμα και να επιστρέψει στις αγορές κάτω από τις καλύτερες συνθήκες. Μακροπρόθεσμα, δηλαδή μετά το 2032, προβλέπεται μια ρήτρα επανεξέτασης: είναι μια ευφυής κίνηση γιατί γνωρίζετε πόσο δύσκολο είναι να κάνει κανείς μακροοικονομικές προβολές. Και τώρα, τι έχει σημασία; Η ανάπτυξη. Για αυτό πρέπει η Ελλάδα να συνεχίσει να δημιουργεί ένα κλίμα ευνοϊκό για την ανάπτυξη της οικονομίας της, όπως δεσμεύτηκε ο φίλος μου Ευκλείδης Τσακαλώτος. Εχω εμπιστοσύνη επειδή οι δυνατότητες της Ελλάδας είναι τεράστιες σε πάρα πολλούς τομείς, όπως ο τουρισμός σε όλες του τις εκφάνσεις, η γεωργία, οι υποδομές, η ενέργεια, τα δίκτυα, τα συστήματα εφοδιασμού, η λιμενική δραστηριότητα. Επίσης, γνωρίζω ότι η Ελλάδα διαθέτει καλά εκπαιδευμένη νεολαία, που επιχειρεί και αγωνίζεται: εδώ βρίσκεται το μέλλον».

«Ας περιοριστούμε στα συμπεράσματα του Eurogroup του περασμένου Ιουνίου. Προβλέπεται ένα πλαίσιο τριμηνιαίων αναφορών των ευρωπαϊκών θεσμών σχετικά με την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας, με τις φορολογικές και δημοσιονομικές επιδόσεις και την παρακολούθηση των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει οι ελληνικές αρχές για τη συνέχεια και την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων. Αυτό το πλαίσιο θα τεθεί σε ισχύ αμέσως μετά το πέρας του προγράμματος. Εκείνο που μετράει τελικά είναι ότι πρέπει να διατηρηθεί η συνολική ισορροπία των μεταρρυθμίσεων».

«Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης αποτελούσε προτεραιότητα. Η Γαλλία συνέβαλε ουσιαστικά και σήμερα συνεχίζει χάρη στον οργανισμό Expertise France. Επιπλέον, το υπουργείο που διευθύνω συνεχίζει να συνδράμει την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, ώστε να γίνει όλο και περισσότερο αποτελεσματική. Εχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος. Ομως, μένει δουλειά να γίνει, ειδικότερα στα θέματα διυπουργικού συντονισμού, απλούστευσης των διοικητικών διαδικασιών, απλοποίησης και κωδικοποίησης της νομοθεσίας και των κανονισμών. Η Γαλλία θα συνεχίσει να βοηθά την Ελλάδα σε όλους αυτούς τους τομείς. Σχετικά με τη στρατηγική οικονομικής ανάπτυξης, το κείμενο αυτό αποτελεί έναν χρήσιμο οδικό χάρτη, ο οποίος στο εξής πρέπει να εφαρμοσθεί στο πλαίσιο μιας συνεργασίας μεταξύ του κράτους και των οικονομικών παραγόντων».

«Θα ήθελα πρώτα να χαιρετίσω τις επιχειρήσεις μας, μια εκατοντάδα, που ήταν παρούσες εδώ πριν από την κρίση και που παρέμειναν στη χώρα, παρά την κρίση. Εχουν και πάλι ξεκινήσει τα αναπτυξιακά τους σχέδια. Απασχολούν περισσότερους από 13.000 μισθωτούς. Είμαστε ένας από τους πρώτους επενδυτές στην Ελλάδα και τα σχέδια νέων επενδύσεων είναι πολλά: η ενθάρρυνση που δόθηκε με την ευκαιρία της επίσκεψης του προέδρου Μακρόν τον περασμένο Σεπτέμβριο υπήρξε αποφασιστική. Επιτρέπει να υλοποιηθεί η δέσμευση που είχε αναληφθεί τον Οκτώβριο 2015 από τη Γαλλία να βοηθήσει την Ελλάδα στην οικονομική της απογείωση. Εξάλλου, η Γαλλία επικουρεί την Ελλάδα με τις συμβουλές της για την ίδρυση της δικής της δημόσιας τράπεζας επενδύσεων. Θα είναι ένα εργαλείο ουσιαστικής σημασίας για την οικονομική ανάπτυξη. Οσο για τον τομέα της καινοτομίας, είναι πολύ δυναμικός στην Ελλάδα και η επέκταση της διμερούς συνεργασίας μας στον συγκεκριμένο τομέα αποτελούσε επίσης μέρος των δεσμεύσεων του Οκτωβρίου 2015».

Μεταρρύθμιση της ευρωζώνης απέναντι στον κίνδυνο του λαϊκισμού

Ο πρόεδρος Μακρόν έχει παρουσιάσει ένα φιλόδοξο όραμα για την Ευρώπη. Η μεταρρύθμιση της ΟΝΕ είναι ένα από τα κεντρικά σημεία του. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε τους βασικούς λόγους που καθοδηγούν την ανάγκη αυτής της μεταρρύθμισης; Επίσης, ποιος πρέπει κατά την άποψή σας να είναι ο νέος ρόλος του ESM και ποιον ρόλο θα μπορούσε να διαδραματίσει ένας «προϋπολογισμός της ευρωζώνης;».
«Η διαπίστωση του προέδρου Μακρόν είναι πολύ απλή: η Ευρώπη γενικότερα και η ευρωζώνη ειδικότερα χρειάζονται μεταρρύθμιση για να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις μιας ισχυρότερης και μονιμότερης ανάπτυξης, για να προσφέρουν περισσότερη προστασία και περισσότερη αλληλεγγύη στους πολίτες μας. Αυτό ζητούν οι ευρωπαίοι πολίτες, και έχουν δίκιο. Αλλωστε, αν τα λαϊκιστικά κόμματα προοδεύουν στην Ευρώπη, αυτό συμβαίνει επειδή δεν καταφέραμε να απαντήσουμε στις προσδοκίες των πολιτών. Πρόκειται λοιπόν για μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες αν θέλουμε να κερδίσουμε πάλι την εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στην Ευρώπη. Σχετικά με την ευρωζώνη, έχουν προσδιοριστεί άξονες εργασίας, όπως η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, απαραίτητη για την αποτελεσματικότερη χρηματοδότηση των οικονομιών μας, η ενίσχυση του ESM, για να τον εξοπλίσουμε με αποτελεσματικότερα εργαλεία για την πρόληψη ή την αντιμετώπιση κρίσεων, καθώς και η δημιουργία ενός προϋπολογισμού της ευρωζώνης, ώστε να εξασφαλίσουμε τη σύγκλιση των οικονομιών της ευρωζώνης μέσω επενδύσεων και να μπορούμε να απορροφήσουμε από κοινού ένα μέρος από τα οικονομικά σοκ. Πολιτικά, πρόκειται για πολύ σημαντικές προόδους και οι επόμενοι μήνες θα είναι αποφασιστικής σημασίας για την υλοποίησή τους».

Υπάρχει συμφωνία επί αυτών των θεμάτων μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου; Εσχάτως διαπιστώνεται μια απόκλιση σε κρίσιμα θέματα όπως ο ρόλος του ESM και το Πανευρωπαϊκό Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων…
«Η γαλλογερμανική συμφωνία του Μέσενμπεργκ υπήρξε αποφασιστικής σημασίας για να οδηγηθούμε σε αυτές τις εξελίξεις. Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα γνώρισε συχνά σημαντικές εξελίξεις όταν η Γαλλία και η Γερμανία συμφωνούσαν επί κοινών προτάσεων. Μια γαλλογερμανική συμφωνία δεν είναι ποτέ επαρκής, αλλά είναι απαραίτητη και μπορεί να παίξει τον ρόλο χρήσιμης βάσης για μια ευρύτερη συναίνεση. Εχουμε λοιπόν τώρα έναν κοινό οδικό χάρτη πληρέστατο, ειδικότερα σχετικά με το ουσιαστικό θέμα του προϋπολογισμού της ευρωζώνης. Είναι μια μεγάλη φιλοδοξία που πρόκειται να γίνει πραγματικότητα».

Πόσο θα επηρεαστεί η ευρωζώνη από το Brexit; Σας ανησυχεί η καθυστέρηση στην πορεία των διαπραγματεύσεων ΕΕ – Βρετανίας ή η μη συμφωνία;
«Η ευρωζώνη είναι ισχυρή. Και, όπως είπα, πήραμε σημαντικές αποφάσεις για την περαιτέρω ενίσχυσή της. Οσο για το Brexit, επιθυμία μας είναι βέβαια να βρεθεί σύντομα μια συμφωνία σχετικά με τους όρους της απόσυρσης. Λίγος χρόνος απομένει. Οι ομάδες εργασίας του διαπραγματευτή Μισέλ Μπαρνιέ εργάζονται νυχθημερόν και έχουν όλη την εμπιστοσύνη μας. Οι Ευρωπαίοι επέδειξαν μεγάλη ενότητα απόψεων πάνω στις ουσιαστικές αρχές, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το διατηρήσουμε. Οι βρετανοί φίλοι μας πρέπει να κατανοήσουν ότι τώρα πρέπει να γίνει πρόοδος πάνω στα εκκρεμή θέματα της συμφωνίας αποχώρησης αν θέλουμε να αποφύγουμε μια έξοδο χωρίς συμφωνία. Σε κάθε περίπτωση, οφείλουμε να προετοιμαστούμε για όλα τα σενάρια, και αυτό κάνουμε, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αλλά, ας είμαστε σαφείς, επιθυμούμε όλοι μια συμφωνία. Μια έξοδος χωρίς συμφωνία δεν θα ήταν προς όφελος κανενός και προπαντός όχι προς όφελος του Ηνωμένου Βασιλείου».

Πόσο σας ανησυχούν η διαφωνία μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ στο ζήτημα του διεθνούς εμπορίου και οι επιλογές της αμερικανικής ηγεσίας υπέρ του προστατευτισμού;
«Η ΕΕ παραμένει σταθερή και ενωμένη απέναντι στους κινδύνους που δημιουργεί ο αμερικανικός προστατευτισμός για την παγκόσμια ανάπτυξη. Ηδη η Ευρώπη έχει πάρει αντίμετρα και θα υπερασπιστούμε τις επιχειρήσεις μας και τις δικές μας θέσεις εργασίας. Η Γαλλία ενδιαφέρεται για την πολυμερή προσέγγιση. Για αυτόν τον λόγο υποστηρίζουμε μια εις βάθος αναθεώρηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, με σκοπό να τον καταστήσουμε αποτελεσματικότερο, ιδιαίτερα στο θέμα της επίλυσης διαφορών. Η μονομερής δράση δεν έχει κανένα νόημα, ακόμα και για εκείνον που την προωθεί. Στο παρελθόν γνωρίσαμε άλλωστε πολλές περιόδους όπου ο εμπορικός πόλεμος μαινόταν και αντιληφθήκαμε τις επιβλαβείς συνέπειές του».

«Είμαστε αποφασισμένοι να αλλάξουμε τη γαλλική οικονομία σε βάθος»

Η νέα κυβέρνηση στη χώρα σας εξελέγη με βασικό σύνθημα τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την αναζωογόνηση της γαλλικής οικονομίας. Τι έχετε υλοποιήσει μέχρι στιγμής και τι έπεται;
«Επρεπε να εκσυγχρονίσουμε τη Γαλλία για να την καταστήσουμε οικονομικά ισχυρότερη. Αυτό κάνει η κυβέρνηση εδώ και περισσότερο από ένα έτος. Σημαντικές μεταρρυθμίσεις ψηφίστηκαν, ειδικότερα η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας και η μετατροπή του φορολογικού μας μοντέλου. Μας περιμένουν κι άλλα «εργοτάξια», όπως η μεταρρύθμιση της δράσης του Δημοσίου και η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση. Είμαστε απόλυτα αποφασισμένοι να αλλάξουμε τη γαλλική οικονομία σε βάθος. Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι εντελώς απαραίτητο για το μέλλον της Γαλλίας. Αυτό θα είναι το αντικείμενο του νομοσχεδίου για την ανάπτυξη που θα καταθέσω στο Κοινοβούλιο».

Θα λέγατε ότι ασπάζεται πλέον και η Γαλλία το αγγλοσαξονικό οικονομικό μοντέλο; Πόσο σας απασχολούν οι κοινωνικές αντιδράσεις;
«Το μοντέλο είναι γαλλικό. Δεν αντιγράφουμε καμία άλλη χώρα. Οι κοινωνικές αντιδράσεις είναι φυσιολογικές και νόμιμες. Για αυτό αφιερώνουμε χρόνο για να ακούσουμε, να συμβουλευτούμε, να αναπτύξουμε διάλογο και για να εξηγήσουμε. Σε αυτό το πλαίσιο, οι σχέσεις με τους κοινωνικούς εταίρους είναι ιδιαίτερα σημαντικές όταν κάνουμε μεταρρυθμίσεις. Η κυβέρνηση ανέκαθεν φροντίζει το θέμα, είτε πρόκειται για την αγορά εργασίας είτε για τους γαλλικούς σιδηροδρόμους (SNCF). Αλλωστε, ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας δέχθηκε τον Ιούλιο το σύνολο των συνδικαλιστικών και των εργοδοτικών οργανώσεων για να συζητήσει μαζί τους τα μελλοντικά ζητήματα».

Υπάρχει μία αίσθηση ότι η Γαλλία κινείται ολοένα και πιο δυναμικά στον τομέα των νεοφυών επιχειρήσεων. Ποιος είναι ο τελικός στόχος;
«Η καινοτομία είναι ένας βατήρας για την ανάπτυξη και την πρόοδο. Είναι ένας από τους άξονες για την επιστροφή της Γαλλίας στην πρώτη θέση. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεσμεύτηκε προσωπικά σε αυτόν τον χώρο και το υπουργείο μου έχει καταστήσει την καινοτομία μία από τις προτεραιότητές του. Η Γαλλία έχει ξανακερδίσει την ελκυστικότητά της για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, αλλά επίσης και για τους γίγαντες της καινοτομίας. Εχουμε ένα εξαιρετικό οικοσύστημα και διαθέτουμε τα εργαλεία, ειδικότερα τα χρηματοδοτικά, για να βοηθήσουμε τις νεοφυείς επιχειρήσεις να μεγαλώσουν».