Εξοδος με δεήσεις και απειλές

Με δεήσεις στη Μεγαλόχαρη, αλλά ταυτοχρόνως και με εκδόσεις υβριστικών, ασυνάρτητων και απειλητικών non papers επιχειρεί πλέον η «ομάδα σωτηρίας» του Αλέξη Τσίπρα να αναστρέψει το αρνητικό κλίμα για την κυβέρνηση.

Το Μέγαρο Μαξίμου έχει τις τελευταίες εβδομάδες μετατραπεί σε παρατηρητήριο εξελίξεων, τις οποίες ούτε προκαλεί, ούτε επηρεάζει, ούτε είναι σε θέση να αποτρέψει.

Ερμαιο των γεγονότων σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας, η κυβέρνηση πελαγοδρομεί πλέον στην επικαιρότητα, ελπίζοντας ότι με τον σχολιασμό της και την (παρ)ερμηνεία της θα διαμορφώσει την πολιτική ατμόσφαιρα, μέσα στην οποία θα κατορθώσει να περισωθεί εν όψει εκλογών.

Η νευρικότητα και ο πανικός έπειτα από την καταστροφή στο Μάτι κυριάρχησαν τις προηγούμενες ημέρες και εβδομάδες. Και μέσω αυτών αναδείχθηκε εν πολλοίς η κυριαρχία κάποιων προσώπων και ομάδων στο πρωθυπουργικό περιβάλλον, σε βαθμό που, όπως σχολιάστηκε, «η χώρα κυβερνάται σήμερα από τα υπόγεια του Μαξίμου».

Αποκορύφωμα του παροξυσμού που επικράτησε στο κυβερνητικό στρατόπεδο τις τελευταίες ημέρες ήταν το μπαράζ υβριστικών και προσβλητικών δηλώσεων κυβερνητικών αξιωματούχων και βουλευτών.

Τον χορό είχε σύρει (μετά τα πρώτα «τροχιοδεικτικά» του Παύλου Πολάκη) η Ελένη Αυλωνίτου, η οποία σε ένα πρωτοφανές σχόλιο είχε αναφέρει σε τηλεοπτική της εμφάνιση ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης «λέει παπαριές» (!), ακολούθησε ο Πάνος Σκουρλέτης, ο οποίος χαρακτήρισε την αντιπολίτευση «αυτιστική», και το επιστέγασμα ήλθε με δύο πρωτοβουλίες από το πολύ στενό πρωθυπουργικό περιβάλλον.

Αρχικά ο Νίκος Καρανίκας, με μια παραληρηματική ανάρτηση στο Facebook, συνδύασε αυτό που εκείνος βλέπει ως πρεζεμπορία (sic) με φοροφυγάδες και τη ΝΔ, ενώ αποφάνθηκε ότι από εκεί προκύπτει η σχέση της σημερινής αξιωματικής αντιπολίτευσης με τους… ταγματασφαλίτες. Και επίσης ότι η αστική τάξη δεν αντιδρά, επειδή «ρουφάει κόκα», την οποία της προμηθεύει η «μαφία της πρέζας»…

Ακολούθησε όμως μια πολύ πιο σοβαρή και ενδεικτική των αντιλήψεων και των διαθέσεων πρωτοβουλία, από τον διευθυντή του Γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού. Ο Θανάσης Καρτερός, επικεφαλής του προπαγανδιστικού και υβριστικού μηχανισμού του Μεγάρου Μαξίμου, έκανε διάβημα(!) προς την ΕΣΗΕΑ, ζητώντας τον πειθαρχικό έλεγχο δημοσιογράφων. Αφορμή: το δημοσίευμα του «Ελεύθερου Τύπου» για το SMS το οποίο φέρεται να εστάλη από την κυβέρνηση προκειμένου να μεταδώσει την επίσημη γραμμή άμυνας στις τηλεοπτικές εμφανίσεις και στις ραδιοφωνικές παρεμβάσεις των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ.

Οι εκφοβιστικές πρακτικές και οι παρελκυστικές μέθοδοι αποτελούν πλέον καταφανώς επιλογές της κυβέρνησης στον δρόμο προς τις εκλογές και καθώς στο στενό περιβάλλον του Πρωθυπουργού υπάρχει συναίσθηση, όπως ομολογούν και κάποιοι από τους μετριοπαθείς συνεργάτες του, ότι η πολιτική ζημιά από την ανεπάρκεια που ανέδειξε η καταστροφή στο Μάτι είναι μη αναστρέψιμη.

Παρά ταύτα, η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία, ή… ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται. Η αγωνία της κυβέρνησης να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη ήταν φανερή από την ταχύτητα με την οποία κατά τη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας έσπευσε να εκμεταλλευθεί πολιτικά τις επιτυχίες των ελλήνων αθλητών σε διάφορες διεθνείς διοργανώσεις. Τα tweets του Πρωθυπουργού και οι συγχαρητήριες ανακοινώσεις και δηλώσεις γίνονταν με καταιγιστικούς ρυθμούς. Και με έναν πολύ παράδοξο όσο και άκομψο τρόπο, με όλα αυτά επιχειρήθηκε να συνδεθούν αυτές οι επιτυχίες είτε με τη συμβολή του κράτους στην προσπάθεια είτε με τη «νέα σελίδα» που τάχα ανοίγει για τη χώρα μετά την 20ή Αυγούστου. Τίποτε από αυτά δεν συμπίπτει με την πραγματικότητα, πλην όμως η επικαιρότητα ήταν βολική, καθώς η προσοχή στράφηκε για λίγο μακριά από τη (συνεχιζόμενη) τραγωδία της πυρκαγιάς.

Το αποκορύφωμα της αναπτέρωσης των κυβερνητικών ελπίδων ήλθε με την απελευθέρωση των δύο ελλήνων στρατιωτικών από την τουρκική κυβέρνηση. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην Αθήνα δεν είχαν την παραμικρή ιδέα για την εξέλιξη αυτή. Οταν όμως συνέβη, Μέγαρο Μαξίμου και υπουργείο Αμυνας έσπευσαν να κεφαλαιοποιήσουν την επιτυχία.

Εστησαν ασύμμετρα μεγαλοπρεπείς μεταμεσονύχτιες φιέστες και τελετές υποδοχής, τιμητικά αγήματα υποδέχθηκαν τους Αγγελο Μητρετώδη και Δημήτρη Κούκλατζη, ενώ ο Πάνος Καμμένος απέδωσε την απελευθέρωση στην… Παναγία την Ελευθερώτρια.

Παράλληλα ενεργοποιήθηκε με εμφανή νευρικότητα και πάλι ο προπαγανδιστικός μηχανισμός, εκδίδοντας ένα non paper, στο οποίο επιχειρήθηκε να εξηγηθεί το πώς η ελληνική κυβέρνηση τάχα πέτυχε την απελευθέρωση των δύο.

Μεταξύ άλλων, η εξέλιξη αυτή αποδόθηκε:

-Στις τρεις επισκέψεις του Πρωθυπουργού στην Τουρκία το 2015-2016, οι οποίες «συνεισέφεραν καθοριστικά στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, στην οικοδόμηση της ευρωτουρκικής στρατηγικής σχέσης και στην προώθηση των συνομιλιών για το Κυπριακό».

-Στη στήριξη της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της Τουρκίας κατά την απόπειρα πραξικοπήματος, τον Ιούλιο του 2016.

-Στη σταθερή στήριξη της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας και στη διατήρηση των ευρωτουρκικών διαύλων.

-Στην επίσκεψη του τούρκου προέδρου για πρώτη φορά ύστερα από 65 χρόνια στην Αθήνα.

-Στη μη προσχώρηση της Ελλάδας στη λογική επιβολής οικονομικών κυρώσεων στην Τουρκία κατά την τελευταία περίοδο.

Παρά ταύτα, η λεπτομέρεια που αποσιωπήθηκε ήταν το γιατί είχαν συλληφθεί οι δύο στρατιωτικοί, ενώ όλα αυτά τα ωραία και θετικά είχαν συμβεί και, κυρίως, γιατί δεν αφέθηκαν ελεύθεροι νωρίτερα, σε αυτό το κλίμα φιλίας και συνεργασίας…

Ελπίζοντας πλέον στην εύνοια της επικαιρότητας, ο Αλέξης Τσίπρας και η περί αυτόν ομάδα θεωρούν ότι τα δύσκολα πέρασαν και ότι «η ζωή συνεχίζεται». Και πιστεύουν ότι το επόμενο βήμα τους προς τη λύτρωση είναι η ερχόμενη Δευτέρα και η έξοδος από το Μνημόνιο.

Πλην όμως, και παρά τις μετριοπαθώς αισιόδοξες δηλώσεις του Ευκλείδη Τσακαλώτου (ο οποίος πάντως επιμελώς απουσιάζει από την πρώτη γραμμή της επικαιρότητας), η επόμενη μέρα δεν προδιαγράφεται όσο ρόδινη θέλει να την παρουσιάζει η κυβέρνηση.

Η διεθνής οικονομική συγκυρία, σε συνδυασμό με τη χρηματοοικονομική αναστάτωση που προκαλεί η κρίση στην Τουρκία, δεν ευνοεί την Ελλάδα, δεδομένης και της δυσπιστίας για την πορεία της οικονομίας.

Το κλίμα για τη χώρα δεν είναι θετικό, όπως θα ανέμενε κάποιος εν όψει της εξόδου από τα μνημόνια. Και αυτό αποτυπώνεται είτε σε δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, τα οποία σε αυτή τη συγκυρία μιλούν ακόμα και για χρεοκοπία της χώρας, είτε σε πραγματικά στοιχεία: το ελληνικό χρηματιστήριο μόνο προσδοκία και ελπίδα δεν αντανακλά, οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων παραμένουν στην ουσία σε απαγορευτικά υψηλά επίπεδα για δανεισμό της χώρας και η ελληνική κυβέρνηση απλώς αναζητεί τη στιγμή στην οποία θα εξαγγείλει παροχές και ελαφρύνσεις. Κάτι που, εφόσον συμβεί, θα κλονίσει ακόμα περισσότερο την όποια εμπιστοσύνη και πιθανώς θα ναρκοθετήσει τις προσπάθειες ανάταξης της οικονομίας, η οποία εξακολουθεί να ασθενεί.

Υπό αυτές τις συνθήκες, το επιτελείο του Πρωθυπουργού ετοιμάζεται για τη νέα προσπάθεια παρουσίασης της πραγματικότητας, αρχής γενομένης από την 20ή Αυγούστου.

Εχοντας εγκαταλείψει τους σχεδιασμούς για μεγαλοπρεπείς τελετές, ο κ. Τσίπρας αναμένεται ότι θα επιχειρήσει έναν δημόσιο απολογισμό της ως εδώ πορείας, με κύριο στόχο και επιδίωξη την αναπτέρωση του ηθικού των όποιων ψηφοφόρων και στελεχών. Από το σημείο αυτό κι έπειτα ευελπιστεί ότι θα μεταφέρει και πάλι την πολιτική αντιπαράθεση στο πεδίο της οικονομίας, το οποίο κατά έναν παράδοξο τρόπο ο Πρωθυπουργός θεωρεί προνομιακό για τον ίδιο και την κυβέρνησή του.

Παρά ταύτα, παράγοντες της αγοράς και πολιτικά στελέχη επιμένουν και επισημαίνουν: τα όσα έχουν συμβεί στη χώρα τις τελευταίες εβδομάδες έχουν καλλιεργήσει ένα περιβάλλον πολιτικής και ευρύτερης αβεβαιότητας. Αφενός, η κυβέρνηση έχει φανεί ανεπαρκής και το στοιχείο αυτό έχει εντυπωθεί πλέον και σε διεθνείς παράγοντες. Αφετέρου, είναι άγνωστος ο τρόπος της πολιτικής της αντίδρασης, καθώς μια προσήλωσή της σε μεταρρυθμίσεις και γενναίες τομές θεωρείται απίθανο ενδεχόμενο, ενώ μια απόπειρα προσέλκυσης ψήφων με εξαγγελίες, παροχές ή οτιδήποτε άλλο αντιμετωπίζεται με καχυποψία στο εξωτερικό και στους κύκλους των δανειστών.

Παράλληλα, εντείνεται η αβεβαιότητα σε ό,τι αφορά τον χρόνο των εκλογών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις πιθανότητες επενδύσεων ή το κόστος δανεισμού υπό αυτές τις συνθήκες.

Εν ανανομή ανασχηματισμού περιορισμένων εκπλήξεων

Στον κυβερνητικό μικρόκοσμο φουντώνουν η συζήτηση και η παραφιλολογία για τον ανασχηματισμό. Εκτιμάται από κάποιους (αν και άλλοι δεν εμφανίζονται τόσο αισιόδοξοι) ότι μια αλλαγή στη σύνθεση της κυβέρνησης θα δώσει στον κ. Τσίπρα τη δυνατότητα μιας «φυγής προς τα εμπρός» ή μιας «επανεκκίνησης». Οι διατυπώσεις αυτές εν πολλοίς αποκαλύπτουν και την απόσταση της κυβέρνησης από τις πραγματικές συνθήκες και την αδυναμία της να αποδεχθεί τη θέση στην οποία έχει περιέλθει.

Δεδομένης αυτής της ατμόσφαιρας, είναι ενδεικτικές και οι πληροφορίες για τη φύση του ανασχηματισμού. Ενώ αρχικώς διακινούνταν πληροφορίες περί ριζικού ή δομικού, τις τελευταίες ημέρες μάλλον διαφορετικό κλίμα έχει διαμορφωθεί.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Τσίπρας θα επιχειρήσει μία σειρά περιορισμένων αλλαγών, μέσω των οποίων όμως θα αναβαθμίσει πρόσωπα και στελέχη της απολύτου επιρροής του, με το πρόσχημα της νεαρής ηλικίας ή της περιορισμένης πολιτικής φθοράς.

Στο πλαίσιο αυτό, ενδιαφέρον παρουσιάζει η πληροφορία που φέρει τον σημερινό υφυπουργό Αθλητισμού Γ. Βασιλειάδη να αναβαθμίζεται (κάποιοι μιλούν για μετακίνησή του στο υπουργείο Δικαιοσύνης). Μια τέτοια κίνηση του κ. Τσίπρα θα πιστοποιούσε την ενίσχυση των στελεχών νεότερης ηλικίας που τον περιβάλλουν και που σύμφωνα με τα όσα συζητούνται στο εσωτερικό του κόμματος και της κυβέρνησης έχει τα χαρακτηριστικά της «κλειστής ομάδας». Το δίδυμο Βασιλειάδη – Τζανακόπουλου κατέχει με βάση αυτές τις αναφορές εξέχουσα θέση σε αυτή την ομάδα και λειτουργούν λίγο-πολύ ως «Διόσκουροι».

Εν όψει ανασχηματισμού πάντως, το ενδιαφέρον στρέφεται σε μεγάλο βαθμό και σε ένα άλλο πρόσωπο: τον Νίκο Παππά, ο οποίος επιδιώκει και απεργάζεται την εκ νέου αναβάθμισή του και την ανάληψη κάποιου κομβικού ρόλου πολύ κοντά στον Πρωθυπουργό. Κατά μία εκδοχή, θα είναι μια ιδιότυπη επιστροφή «εκεί απ’ όπου ξεκίνησαν όλα», καθώς ο κ. Παππάς ήταν το alter ego του κ. Τσίπρα επί σειρά ετών και όπως αναφέρεται στο κυβερνητικό παρασκήνιο «ο ένας έχει ανάγκη τον άλλον».

Το αν η κυβέρνηση υπό αυτές τις συνθήκες έχει δυνατότητες επανεκκίνησης αμφισβητείται και πάντως, όπως λένε οι πιο μετρημένοι, «η ζωή θα το δείξει».

Μέχρι τότε όμως η αγωνία στο Μέγαρο Μαξίμου και στα γραφεία των βουλευτών είναι στραμμένη αλλού: στις πρώτες δημοσκοπήσεις του φθινοπώρου. Εκεί θα φανεί ποια είναι η φθορά της κυβέρνησης, το κατά πόσον μπορεί να περιοριστεί τους επόμενους μήνες, αν ο ΣΥΡΙΖΑ έχει διαρροές και προς ποια πολιτική πλευρά, αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η ΝΔ διαθέτουν πλέον κάποιο ισχυρότερο ρεύμα και – κατά πολλούς – κυρίως σε ποιον βαθμό ο Αλέξης Τσίπρας διαθέτει πολιτικό κεφάλαιο και δυναμική προκειμένου να περισώσει ό,τι μπορεί για τον ίδιο και το κόμμα του.

Εν αναμονή αυτών, η προσπάθεια αλλαγής της πολιτικής ατζέντας θα είναι συνεχής από την κυβέρνηση. Το αν θα κατορθώσει κάτι τέτοιο είναι υπό διερεύνηση, αν και κατά κάποιους δεν εξαρτάται πλέον πολύ από τις διαθέσεις και τις επιθυμίες του κ. Τσίπρα.