Geoeco-nomics και Τουρκία

O Ερντογάν ανέλαβε την Τουρκία με ΑΕΠ 280 δισ. δολάρια και σήμερα έχει 950 δισ. δολάρια. Κάθε χρόνο η Τουρκία εμφάνιζε ρυθμούς ανάπτυξης 5%-6% στηριζόμενη στο εξής οικονομικό μοντέλο: στη μεγάλη εσωτερική κατανάλωση –αστικοποιήθηκε μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού –και στην επέκταση των τουρκικών επιχειρήσεων σε Ρωσία, Ουκρανία, Αζερμπαϊτζάν, Τουρκμενιστάν, Ινδονησία, Μαλαισία. Οι τελευταίες, χώρες με έντονο μουσουλμανικό στοιχείο.

Η υπερθέρμανση της οικονομίας στο εσωτερικό και η επέκταση των τουρκικών εταιρειών στηρίχθηκαν και στον δανεισμό. Πλέον ο κρατικός δανεισμός, ο δανεισμός των ιδιωτών και τα χρέη των επιχειρήσεων κινούνται σε υψηλό επίπεδο, κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Αλλά τα χρέη των τραπεζών και των επιχειρήσεων είναι σε ξένο νόμισμα. Μόνο οι τράπεζες έχουν δανεισμό 200 δισ. δολάρια.

Ο πληθωρισμός στην Τουρκία, μεγάλο κομμάτι του οποίου ενσωματώνεται στον τζίρο των επιχειρήσεων, ανέρχεται στο 15%, όπου βρίσκονται και τα επιτόκια δανεισμού. Μέχρι σήμερα τον πληθωρισμό και την όποια υποτίμηση της τουρκικής λίρας οι επιχειρήσεις την αντιμετώπιζαν. Οταν όμως οι ξένοι οίκοι αξιολόγησης, όπως η Moody΄s, με τους χρησμούς τους έκαναν απαγορευτικό το κόστος δανεισμού, η τουρκική λίρα υποτιμήθηκε πέρα από το φυσιολογικό. Η υποτίμηση κατά 40% μείον τον πληθωρισμό 15% δημιουργεί ένα gap για τις επιχειρήσεις της τάξης του 25%. Ποσοστό πολύ δύσκολο να καλυφθεί από τον ετήσιο τζίρο τους. Αν ληφθεί υπόψη και το γεγονός ότι τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας βρίσκονται στο ναδίρ, έχουν δημιουργηθεί συνθήκες στραγγαλισμού για την τουρκική οικονομία. Είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για ένα συναλλαγματικό παιχνίδι.

Ο Ερντογάν ελπίζει να αντέξει κάποιους μήνες και η οικονομία να «γεννήσει» τόσες λίρες προκειμένου να καλυφθεί το κενό που προκάλεσε η υποτίμηση, ώστε να μην υποχρεωθεί να αλλάξει οικονομικό μοντέλο, που προκαλεί ευεξία στο εσωτερικό. Σύμμαχος σε αυτό είναι οι δουλειές της Τουρκίας σε Κίνα και Ρωσία, όπου το δολάριο δεν είναι βασικό νόμισμα. Από την άλλη πλευρά, αναδεικνύεται ο ρόλος των οίκων που όταν είναι για αξιολογήσεις επιχειρήσεων κάνουν καλά τη δουλειά τους αλλά όταν πρόκειται για κράτη βάζουν μπροστά τα Geoeconomics και κάνουν χάρες.