Τα ΑΕΙ/ΤΕΙ στις διάφορες πόλεις της χώρας δημιουργήθηκαν με κύριο γνώμονα την ικανοποίηση τοπικών πιέσεων υμετέρων παραγόντων. Δεν έγινε σχολαστική μελέτη σκοπιμότητας/βιωσιμότητας των ΑΕΙ/ΤΕΙ. Δεν αναπτύχθηκαν τμήματα ή σχολές που να παράγουν επιστήμονες ή/και τεχνολόγους γνώστες σύγχρονων απαιτήσεων. Δεν λήφθηκε υπόψη τι θα γίνει η πληθώρα των πτυχιούχων. Με αποτέλεσμα ο Ελληνας να πληρώνει για την παιδεία των παιδιών του, αυτά να αναγκάζονται να μεταναστέψουν προς άγραν εργασίας και η χώρα φιλοξενίας να αποκτά έναν σπουδαγμένο εργαζόμενο. Επιπλέον η παιδεία των αποφοίτων των ΑΕΙ και των ΤΕΙ των αντίστοιχων ειδικοτήτων δεν διέφερε ουσιωδώς.
Από της γενέσεώς τους ουδέποτε αξιολογήθηκε το διδακτικό ή και ερευνητικό έργο τόσο των ΑΕΙ όσο και των ΤΕΙ. Με έναν απλό νόμο, εν μια νυκτί, χωρίς προεργασία, τα ΤΕΙ έγιναν ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα! Η προφορά της λέξης «αξιολόγηση» προκαλούσε δημοκρατικά ρίγη! Η προαγωγή του διδακτικού προσωπικού, τόσο των ΑΕΙ όσο και των ΤΕΙ, μέχρι και τις ανώτατες βαθμίδες, γίνεται, συνήθως, λιγότερο με βάση τα επιστημονικά προσόντα και περισσότερο με τη δύναμη της συντεχνίας, την ξενοφοβία, τη συναλλαγή, τη διαπλοκή, τον νεποτισμό και την ενδογαμία. Είναι εντελώς απίθανο να εισαχθεί κάποιος στο διδακτικό προσωπικό ΑΕΙ ή ΤΕΙ και να μην αναρριχηθεί στις ανώτατες βαθμίδες του αναπληρωτή ή και του καθηγητή. Ποια είναι, συνήθως, η δικαιολογία; Η πολυετία στο ίδρυμα και η αντίληψη της ιδιοκτησίας της θέσης! Με άλλα λόγια, οι προαγωγές στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα ακολουθούν πιστά τον Δημόσιο Υπαλληλικό Κώδικα! Αποτέλεσμα; Οι μέτριοι επικρατούν και οι άριστοι λιγοστεύουν.
Υπό το πρίσμα αυτό, η συνένωση ΑΕΙ/ΤΕΙ δεν είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί, αφού τα χειρότερα ήδη έχουν συμβεί και συμβαίνουν. Ασε που μπορεί και να βγει κάτι καλό! Ως παράδειγμα θα παραθέσω τη συνένωση του Πανεπιστημίου με το ΤΕΙ των Ιωαννίνων. Στο ΤΕΙ Ιωαννίνων λειτουργούν τμήματα Νοσηλευτικής, Λογοθεραπείας και Βρεφονηπιοκομίας. Αν τα τμήματα αυτά συνενωθούν με το Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου και αποτελέσουν μια Σχολή Επιστημών Υγείας, θεωρώ ότι μπορεί να υπάρξει κάποιο θετικό αποτέλεσμα.
Αφενός για τους φοιτητές των ΤΕΙ, διότι θα εκτεθούν σε μεγαλύτερο και πιθανά επιστημονικότερο διδακτικό προσωπικό και θα έχουν πρόσβαση στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, και αφετέρου για τους φοιτητές της Ιατρικής, διότι, εξ απαλών ονύχων, θα μάθουν να συνεργάζονται με άλλους επιστήμονες Υγείας, γεγονός που θα ωφελήσει τη μετέπειτα ιατρική πρακτική.
Δεν είμαι βέβαιος ότι η καλή έκβαση θα υπερισχύσει! Το πιθανότερο είναι ότι η συνένωση θα ακολουθήσει το υφιστάμενο πρότυπο και απλώς θα αναταράξει τον υφιστάμενο βάλτο. Αλλά αν, παρά τις προβλέψεις μου, κάτι καλό προκύψει, αυτό θα είναι μια σταγόνα, ένα ημίμετρο. Μια χρεοκοπημένη χώρα, όμως, έχει ανάγκη από ριζικές τομές, όχι ημίμετρα. Κυβέρνηση και σύσσωμη η αντιπολίτευση θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την Παιδεία ως μείζον εθνικό θέμα. Σε συνεργασία όλο το πολιτικό φάσμα της χώρας να ορίσει επιτροπή από ειδικούς που θα μελετήσουν τις πραγματικές ανάγκες της χώρας και θα καθορίσουν τον αριθμό και την ποιότητα των επιστημόνων/τεχνολόγων που πρέπει να παράγει το ανώτατο εκπαιδευτικό μας σύστημα, αντί αυτό να αποτελεί μια παραγωγική μηχανή εξαγωγής επιστημόνων. Αλλά αυτό ίσως είναι πολύ ορθολογικό να το ελπίζει κανείς σε μια ανορθολογική χώρα!
Ο κ. Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος είναι καθηγητής της Ιατρικής και ακαδημαϊκός.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
