Τρομάζει η αποσταθεροποίηση του πλανήτη

Η Σουηδία έχασε την υψηλότερη κορυφή της. Eλιωσε από τη ζέστη. Η κορυφή του όρους Κεμπνεκάισε ήταν ένας παγετώνας που, λόγω των υψηλών εφετινών θερμοκρασιών, έχασε 4 μέτρα ύψος τον Ιούλιο. Σουηδοί επιστήμονες χαρακτήρισαν το φαινόμενο «τρομακτικό», αποδίδοντάς το στην κλιματική αλλαγή.

Στην Ελβετία, τα ψάρια «έβρασαν» μέσα στον ποταμό Ρήνο. Παρά τις προσπάθειες των Αρχών, που δημιούργησαν έξι «δροσερές πισίνες» για να τα κρατήσουν ζωντανά, το περασμένο Σαββατοκύριακο συνέλεξαν έναν τόνο ψόφια ψάρια κοντά στα γερμανοελβετικά σύνορα. Τα περισσότερα ήταν ένα είδος πέστροφας που αντέχει σε νερό ως 23 βαθμούς Κελσίου. Τα νερά του Ρήνου έφθασαν τους 27 βαθμούς.

Πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έκλεισαν σε όλη την Ευρώπη διότι τα νερά των ποταμών που μειώνουν τη θερμοκρασία των αντιδραστήρων ήταν υπερβολικά θερμά.

Οι αγρότες προειδοποιούν για ελλείψεις επειδή οι αποδόσεις των καλλιεργειών επηρεάζονται από την παρατεταμένη ξηρασία, που πλήττει κυρίως τη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, τη Γερμανία, τη Βρετανία, την Ουγγαρία και την Πολωνία. Η μειωμένη σοδειά κριθαριού θα προκαλέσει ελλείψεις στην μπίρα, οι πατάτες θα είναι μικρότερες του συνηθισμένου εφέτος λόγω του ασυνήθιστα ψυχρού χειμώνα και του εξαιρετικά θερμού καλοκαιριού.

Στη Βαλτική απαγορεύθηκε το κολύμπι εξαιτίας εισβολής από τοξικά φύκια που πυροδοτήθηκαν από τον καιρό.

Ολα αυτά προστίθενται στον καύσωνα που έπληξε όχι μόνο την Ισπανία και την Πορτογαλία αλλά και τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αγγλία, τις σκανδιναβικές και άλλες χώρες που υπό κανονικές συνθήκες δεν βλέπουν το θερμόμετρο να πλησιάζει τους 40 βαθμούς. Στη Γαλλία μάλιστα, τον καύσωνα στην αρχή της εβδομάδας ακολούθησαν προχθές καταρρακτώδεις βροχές που προκάλεσαν καταστροφικές πλημμύρες. Στη Σουηδία, οι πρωτοφανείς πυρκαγιές λόγω της πρωτοφανούς ξηρασίας τέθηκαν υπό έλεγχο και ακολούθησαν ισχυρές καταιγίδες. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο καύσωνας που πλήττει εφέτος την Αρκτική δεν έχει προηγούμενο.

«Στην Ευρώπη, η θέρμανση προχωρεί γρηγορότερα απ’ όσο τα μοντέλα της μελέτης μας» δήλωσε στους «New York Times» η Φριντερίκε Οτο, καθηγήτρια ειδική στο κλίμα στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Πρόσθεσε ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα υπερδιπλασίασε την πιθανότητα υψηλών θερμοκρασιών-ρεκόρ στη Βόρεια Ευρώπη.

Στην Καλιφόρνια ακόμη καίει η μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ιστορία της, η επονομαζόμενη Σύμπλεγμα Μεντοσίνο, η οποία ξεκίνησε ως δύο διαφορετικές πυρκαγιές που την περασμένη Δευτέρα ενώθηκαν σε μία. Τον περασμένο Δεκέμβριο, οι πυρκαγιές στη Σάντα Μπάρμπαρα και στη Βεντούρα της Καλιφόρνιας ανακηρύχθηκαν οι μεγαλύτερες στην ιστορία της Πολιτείας. Το ρεκόρ τους κράτησε μόλις οκτώ μήνες. Ηδη το έσπασε η πυρκαγιά στο Μεντοσίνο.

Οι 17 διαφορετικές εφετινές πυρκαγιές στην Καλιφόρνια (αριθμός-ρεκόρ) έχουν ήδη καταστρέψει 2.400.000 στρέμματα. Υπολογίζεται ότι θα καίνε ως τις αρχές Σεπτεμβρίου, τροφοδοτούμενες από τις υψηλές θερμοκρασίες και τη χρόνια ξηρασία. Οι ειδικοί ήδη αναλύουν τις πιθανότητες για τις κατολισθήσεις που θα ακολουθήσουν, όταν οι βροχές του χειμώνα θα μουλιάσουν την καμένη γη. Πριν από λίγους μήνες, 20 άτομα σκοτώθηκαν από κατολισθήσεις στο Μοντεσίτο.

Στην Αυστραλία, η Νέα Νότια Ουαλία, η πολυπληθέστερη Πολιτεία (με πρωτεύουσα το Σίδνεϊ), πλήττεται επισήμως 100% από ξηρασία, τη χειρότερη στην πρόσφατη ιστορία. Στην Ιαπωνία, δεκάδες έχασαν τη ζωή τους λόγω του καύσωνα και οι επιστήμονες αναμένουν μεγάλη αύξηση των θανάτων λόγω της ζέστης παγκοσμίως –πενταπλάσιοι στις ΗΠΑ ως το 2080, 12πλάσιοι στις Φιλιππίνες. Η ειρωνεία είναι πως τα κλιματιστικά, που χρησιμοποιούνται για να μας δροσίσουν, συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Τα φαινόμενα αυτά ενέτειναν το ερώτημα αν η υπερθέρμανση του πλανήτη προκαλεί ακραίες καταστάσεις. Οι επιστήμονες είναι κατηγορηματικοί: οι επιπτώσεις της θέρμανσης της Γης είναι ορατές, τις ζούμε, και μας έπιασαν στον ύπνο γιατί είμαστε απροετοίμαστοι για να αντιμετωπίσουμε τη ζωή σε έναν θερμότερο πλανήτη. Το 2018, λένε, είναι η χρονιά που αρχίσαμε να ζούμε την κλιματική αλλαγή αντί απλώς να τη μελετάμε. Ο καύσωνας του 2003 στην Ευρώπη ήταν το πρώτο ακραίο καιρικό φαινόμενο που συνδέθηκε με την κλιματική αλλαγή που προκαλεί η ανθρώπινη δραστηριότητα. Οι ειδικοί μάλιστα αποφάνθηκαν ότι ο καύσωνας του 2003 είχε 500% περισσότερες πιθανότητες να συμβεί λόγω της αλλαγής του κλίματος. Σήμερα η κατάσταση είναι χειρότερη και συνεχίζει να επιδεινώνεται.

Η εφετινή χρονιά εξελίσσεται μέχρι στιγμής στην τέταρτη θερμότερη παγκοσμίως. Το ανησυχητικό είναι ότι οι τρεις θερμότερες ήταν οι τρεις αμέσως προηγούμενες χρονιές, με θερμότερη όλων το 2016. Οι 17 από τις 18 θερμότερες χρονιές αφότου άρχισαν να τηρούνται αρχεία καταγράφηκαν από το 2001 μέχρι σήμερα. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας επίσης καταγράφει ανοδική πορεία: είναι 7,7 εκατοστά υψηλότερη από το 1993.

Παράλληλα, το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα έφθασε σε ύψη-ρεκόρ το 2017, ύστερα από τρεις συνεχόμενες χρονιές μείωσης. Σήμερα βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 800.000 ετών.

Νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό «Proceedings of the National Academy of Sciences» («PNAS») υποστηρίζει ότι η αλληλουχία φαινομένων όπως το λιώσιμο των πάγων στους πόλους, η θέρμανση των θαλασσών, η μετατόπιση των ρευμάτων και η καταστροφή των δασών δημιουργούν ένα ντόμινο που μπορεί να φέρει τη Γη σε μια κατάσταση θερμοκηπίου τέτοια που καμία ανθρώπινη προσπάθεια να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου δεν θα έχει αποτέλεσμα. Η μελέτη εξετάζει 10 επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως την απελευθέρωση μεθανίου από το λιώσιμο του μόνιμου στρώματος πάγου στο έδαφος της Σιβηρίας, και πώς αυτές αλληλοτροφοδοτούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου: η άνοδος της θερμοκρασίας απελευθερώνει νέες πηγές εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου ή καταστρέφει την ικανότητα της Γης να απορροφά διοξείδιο του άνθρακα και να αντανακλά τη ζέστη.

Σε βαθμό που ακόμη και αν πιάσουμε τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα να βρεθούμε μπροστά σε μια δυσάρεστη έκπληξη: το σύστημα της Γης να έχει απορρυθμιστεί και η θερμοκρασία να συνεχίσει να αυξάνεται ούτως ή άλλως.