Υψηλές τάσεις

Μια πολύ σημαντική επιστημονική είδηση έκανε προσφάτως τον γύρο του κόσμου: ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τέξας ανέφεραν με δημοσίευσή τους στην επιστημονική επιθεώρηση «Science Translational Medicine» ότι πέτυχαν να μεταμοσχεύσουν πνεύμονες που είχαν «γεννηθεί» στο εργαστήριο σε χοίρους, χωρίς να εμφανιστεί καμία επιπλοκή στα πειραματόζωα. Μέσα στις δύο πρώτες εβδομάδες από τη μεταμόσχευση τα «τεχνητά» όργανα είχαν δημιουργήσει ένα πολύ καλό δίκτυο αιμοφόρων αγγείων ώστε να τρέφονται και να επιβιώνουν χωρίς προβλήματα, ενώ δύο μήνες αργότερα συνέχιζαν να λειτουργούν κανονικότατα. Να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που ένα τόσο πολύπλοκο όργανο μεταμοσχεύεται χωρίς… παρατράγουδα σε ένα τόσο μεγάλο πειραματόζωο.

Η επιστήμη λοιπόν πασχίζει να σώσει πολλές ζωές –και πολύ ορθά αφού οι επιστήμες της ζωής αυτό έχουν ως υπέρτατο στόχο. Τα όργανα εργαστηρίου ελπίζεται ότι στα χρόνια που έρχονται θα λύσουν ένα τεράστιο πρόβλημα του σύγχρονου κόσμου μας, που δεν είναι άλλο από την έλλειψη μοσχευμάτων, η οποία σήμερα δημιουργεί τεράστιες λίστες αναμονής με αποτέλεσμα χιλιάδες άτομα να πεθαίνουν περιμένοντας ένα όργανο που δεν έρχεται ποτέ. Και όχι μόνο αυτό: υπόσχονται συγχρόνως να κάνουν τις μεταμοσχεύσεις πολύ πιο ασφαλείς για τους ασθενείς αφού τα όργανα που θα λαμβάνουν θα προέρχονται από τα ίδια τα κύτταρά τους, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κίνδυνος απόρριψής τους από τον οργανισμό. Υπόσχονται να βάλουν τέλος στα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, τα οποία πρέπει να λαμβάνουν σήμερα οι μεταμοσχευμένοι ασθενείς εφ’ όρου ζωής για να μην απορρίψουν το «ξένο» όργανο που τοποθετήθηκε εντός τους.

Βέβαια ώσπου όλα αυτά τα επιστημονικά «θα» γίνουν πραγματικότητα, υπάρχει μια σκληρή πραγματικότητα που είναι τόσο σκληρή εξαιτίας των δικών μας πράξεων (ή μάλλον μη πράξεων): σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα οποία δόθηκαν στη δημοσιότητα τον Σεπτέμβριο του 2017 με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Δωρεάς και Μεταμόσχευσης Οργάνων που γιορτάζεται κάθε χρόνο μέσα στον πρώτο μήνα του φθινοπώρου, περί τους 18 ασθενείς πεθαίνουν κάθε ημέρα στην Ευρώπη περιμένοντας για ένα μόσχευμα. Περισσότεροι από 143.000 ασθενείς μπήκαν σε λίστα αναμονής για μόσχευμα το 2015 –αύξηση κατά 5% σε σύγκριση με το 2014 –ενώ πέντε νέοι ασθενείς προστίθενται στις λίστες της ελπίδας για σωτηρία κάθε ώρα. Επίσης, πάλι με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία που αφορούσαν το 2015, 6.702 ασθενείς πέθαναν περιμένοντας το μόσχευμα που δεν ήλθε ποτέ –ποσοστό αύξησης της τάξεως του 7% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά. Και αυτά τα νούμερα, που πίσω τους μην ξεχνάμε κρύβονται άνθρωποι, αφορούν μόνο την Ευρώπη…

Στη χώρα μας, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Τα στοιχεία για το πρώτο εξάμηνο του 2018 δείχνουν ότι οι μεταμοσχεύσεις αντί να αυξάνονται μειώνονται –από τον Ιανουάριο ως τις αρχές Ιουνίου είχαν πραγματοποιηθεί 66 μεταμοσχεύσεις ενώ αντιστοιχούσε μόλις 1,5 δότης ανά εκατομμύριο πληθυσμού (ο αντίστοιχος αριθμός δοτών ανά εκατομμύριο πληθυσμού για το 2017 ήταν 6,1 και οι μεταμοσχεύσεις που έλαβαν χώρα ήταν 212 –μένει βέβαια να δούμε τι θα συμβεί το δεύτερο εξάμηνο του 2018, αλλά τα μέχρι στιγμής στοιχεία δεν είναι προφανώς αισιόδοξα). Να αναφέρουμε ότι στις περισσότερες χώρες της ΕΕ αντιστοιχούν περίπου 18 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού.

Μπορεί η επιστήμη να λύσει κάποτε το θέμα της έλλειψης μοσχευμάτων, αλλά μέχρι τότε εμείς τι κάνουμε; Κάθε δωρητής οργάνων μπορεί να σώσει οκτώ ζωές. Οχι μία, αλλά οκτώ. Η σωτηρία μιας ζωής είναι πολύ μεγάλο πράγμα –φανταστείτε πόσο μεγάλο πράγμα είναι η σωτηρία οκτώ ζωών. Και φανταστείτε επίσης ότι κάποια ημέρα κάποια από αυτές τις οκτώ ζωές μπορεί να είναι η δική σας, του γονιού σας, του αδελφού σας, του παιδιού σας.