«Ωρολογιακή βόμβα» μείωσης ή απώλειας επιδομάτων αποτελούν οι νέες αυξημένες αντικειμενικές αξίες ακινήτων καθώς θα ληφθούν υπ’ όψιν από εφέτος, και όχι από το 2019, για τον υπολογισμό των περιουσιακών κριτηρίων.
Σύμφωνα με τη σημερινή αποκάλυψη του «Βήματος», τα περισσότερα κοινωνικά επιδόματα, όπως είναι το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο ρεύματος (ΚΟΤ), το κοινωνικό μέρισμα που αναμένεται να δοθεί και εφέτος στις ευπαθείς ομάδες, το επίδομα πετρελαίου θέρμανσης, η προστασία πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς που ισχύει έως το τέλος του 2018, εκτός από τα εισοδηματικά κριτήρια έχουν και περιουσιακά κριτήρια τα οποία βασίζονται στη φορολογητέα αξία των ακινήτων του νοικοκυριού όπως αυτή προσδιορίζεται από τη διαδικασία του ΕΝΦΙΑ. Κατά συνέπεια, τον Σεπτέμβριο του 2018 που θα αναρτηθούν τα νέα εκκαθαριστικά ΕΝΦΙΑ θα προκύψει η νέα φορολογητέα αξία των ακινήτων. Αυτή ακριβώς η αξία είναι που θα ληφθεί υπ’ όψιν για την υποβολή αιτήσεων για τα κοινωνικά επιδόματα που λαμβάνουν κάθε χρόνο εκατομμύρια νοικοκυριά.
Χαμηλά εισοδήματα
Επίσης, με τις νέες αντικειμενικές αξίες θα υπολογιστεί και το περιουσιακό κριτήριο για την έκπτωση κατά 50% του εφετινού ΕΝΦΙΑ σε νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, ενώ από 1η Ιανουαρίου 2019 με τις νέες αντικειμενικές αξίες θα υπολογιστεί και το νέο επίδομα ενοικίου και στεγαστικού δανείου που αφορά περίπου 500.000 νοικοκυριά.
Μεγάλοι χαμένοι είναι όσοι ανήκουν σε περιοχές που οι τιμές ζώνες αυξήθηκαν, ενώ αντίθετα πολίτες που έως σήμερα είναι εκτός των επιδομάτων εξαιτίας του ότι ξεπερνούν το ισχύον περιουσιακό κριτήριο μπορεί να το λάβουν αν οι τιμές ζώνης στην περιοχή όπου έχουν ακίνητα μειώθηκε σημαντικά.
Για το 2018 οι νέες τιμές ζώνης επηρεάζουν τη φορολογητέα αξία των ακινήτων για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ και τα περιουσιακά κριτήρια επιδομάτων που συνδέονται με τον υπολογισμό της αξίας αυτής. Αντίθετα, για εφέτος θα ισχύσουν οι παλαιές αντικειμενικές αξίες για μεταβιβάσεις ακινήτων, δωρεές, γονικές παροχές και κληρονομιές και από 1.1.2019 θα υπολογίζονται με τις νέες τιμές ζώνης.
Απόφαση
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά για να φανεί πόσο σημαντικό είναι, έστω και την τελευταία στιγμή, το υπουργείο Οικονομικών να λάβει απόφαση και να μην ισχύσουν οι νέες τιμές ζώνης για τον υπολογισμό των περιουσιακών κριτηρίων των παραπάνω επιδομάτων τουλάχιστον για το 2018.
Σύμφωνα με τα νέα κριτήρια του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης που αφορούν περίπου 300.000 δικαιούχους, ο άγαμος χωρίς παιδιά θα πρέπει να έχει εισόδημα το τελευταίο εξάμηνο πριν από την υποβολή της αίτησης έως 1.200 ευρώ και αντικειμενική αξία ακινήτων 90.000 ευρώ. Στην περίπτωση του ζευγαριού χωρίς παιδιά το 6μηνιαίο εισόδημα δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 1.800 ευρώ και η αντικειμενική αξία περιουσίας τα 105.000 ευρώ, ενώ για ζευγάρι με 1 παιδί το εισοδηματικό κριτήριο έχει καθοριστεί σε 2.300 ευρώ και περιουσία 120.000 ευρώ. Για ζευγάρι με 2 παιδιά το εισοδηματικό κριτήριο ανέρχεται σε 2.400 ευρώ και η περιουσία σε έως 135.000 ευρώ. Για οικογένειες 3 ή περισσότερα παιδιά το ανώτατο περιουσιακό κριτήριο ανέρχεται σε 150.000 ευρώ.
Μάλιστα η υπουργική απόφαση βάσει της οποίας χορηγείται το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης αναφέρει επί λέξει: «Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 90.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως 150.000 ευρώ». Σύμφωνα με αρμόδιο παράγοντα του υπουργείου Οικονομικών, με το που θα εκδοθούν τα νέα εκκαθαριστικά ΕΝΦΙΑ, η φορολογητέα αξία θα είναι αυτή που αναφέρεται στο εκκαθαριστικό του 2018 και άρα με τις νέες αυξημένες αντικειμενικές αξίες.
Ακόμη πιο ξεκάθαρα και ανησυχητικά είναι τα πράγματα για χιλιάδες νοικοκυριά που επιθυμούν να ενταχθούν στο νέο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο ρεύματος. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στον νόμο που αφορά τα κριτήρια ένταξης, οι δικαιούχοι θα πρέπει να έχουν οι ίδιοι και τα μέλη του νοικοκυριού τους ακίνητη περιουσία, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, με συνολική φορολογητέα αξία με βάση τον υπολογισμό του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων που προκύπτει από την τελευταία εκδοθείσα πράξη προσδιορισμού φόρου, έως το ποσό των 120.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως ανώτατο όριο 180.000 ευρώ.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όσοι υποβάλουν αίτηση μετά τον Σεπτέμβριο του 2018 θα πάνε με τις νέες αντικειμενικές αξίες και όχι με τις παλαιές. Αξίζει να τονιστεί ότι τα παραπάνω ισχύουν και για τη χορήγηση του κοινωνικού μερίσματος.

Παραδείγματα απώλειας επιδομάτων

1. Επίδομα πετρελαίου θέρμανσης:

Αγαμος υποβάλλει τον Δεκέμβριο του 2018 αίτηση για επίδομα πετρελαίου θέρμανσης. Διαθέτει ακίνητο 5ετίας 90 τ.μ. στην περιοχή της Παλλήνης, στον 1ο όροφο πολυκατοικίας με τιμή ζώνης πριν από την αύξηση 1.050 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο που με την αύξηση διαμορφώθηκε στα 1.200 ευρώ. Η αντικειμενική αξία του εν λόγω ακινήτου με την προηγούμενη τιμή ζώνης ήταν 94.500 ευρώ και με τις νέες αντικειμενικές 120.000 ευρώ.

Το περιουσιακό κριτήριο για επιδότηση πετρελαίου θέρμανσης για τον άγαμο ανέρχεται σε 108.000 ευρώ. Κατά συνέπεια ο εν λόγω φορολογούμενος θα χάσει την επιδότηση πετρελαίου από το 2018.

2. Επίδομα ενοικίου και στεγαστικού δανείου:

Εγγαμος με 2 παιδιά ζει σε ιδιόκτητη 1η κατοικία 100 τ.μ. στην Αργυρούπολη και πληρώνει στεγαστικό δάνειο. Η τιμή ζώνης για το εν λόγω ακίνητο πριν από την αύξηση των αντικειμενικών αξιών ήταν 1.050 ευρώ και μετά την αύξηση 1.200 ευρώ. Η σύζυγός του έχει πατρικό σε χωριό της Ζακύνθου 70 τ.μ. με τιμή ζώνης πριν από την αύξηση 600 ευρώ ανά τ.μ. και μετά την αύξηση 800 ευρώ ανά τ.μ.

Φορολογητέα αξία 1ης κατοικίας πριν από την αύξηση: 100 τ.μ. x 1.050 ΤΖ = 105.000 ευρώ – μετά την αύξηση 120.000 ευρώ.
Φορολογητέα αξία πατρικού στο χωριό της συζύγου: 70 τ.μ. x 600 ΤΖ = 42.000 ευρώ – μετά την αύξηση 56.000 ευρώ.
Με το νέο έτος υποβάλλουν αίτηση για επίδομα στεγαστικού δανείου. Το περιουσιακό κριτήριο ανέρχεται σε 165.000 ευρώ φορολογητέα αξία ακινήτων. Βάσει των προηγούμενων αντικειμενικών αξιών η φορολογητέα αξία της περιουσίας τους είναι 147.000 ευρώ και άρα είναι εντός κριτηρίων. Ομως, με την αύξηση των τιμών ζώνης η νέα φορολογητέα αξία των ακινήτων ανέρχεται σε 176.000 ευρώ (120.000 ευρώ + 56.000 ευρώ), 11.000 ευρώ υψηλότερα από το εισοδηματικό κριτήριο.
Κατά συνέπεια δεν θα λάβουν το επίδομα στεγαστικού δανείου λόγω της αύξησης της τιμής ζώνης στην περιοχή που διαθέτουν τα ακίνητά τους.

3. Απώλεια έκπτωσης 50% στον ΕΝΦΙΑ:

Αγαμος έχει ετήσιο εισόδημα 8.500 ευρώ και διαθέτει ακίνητο στην περιοχή του Περιστερίου, σημερινής φορολογητέας αξίας 85.000 ευρώ. Το ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή όπου η τιμή ζώνης ήταν πριν από την αύξηση 1.100 ευρώ και πλέον έχω διαμορφωθεί σε 1.150 ευρώ. Λόγω της αύξησης αυτής η νέα αντικειμενική αξία του ακινήτου ξεπερνά τις 90.000 ευρώ.

Εξαιτίας αυτής της υπέρβασης ο συγκεκριμένος φορολογούμενος στο εκκαθαριστικό ΕΝΦΙΑ που θα λάβει μέσα στον Σεπτέμβριο θα χάσει την έκπτωση 50% που παρέχεται με τη μορφή επιδότησης στους πολίτες με χαμηλά εισοδήματα και χαμηλής αξίας περιουσία.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ