Παξοί

Ολες τις μεγάλες και τις μικρές χάρες του Ιονίου τις βλέπεις εδώ αποσταγμένες σε ένα νησί με ανθρώπινα μέτρα, που μπορείς να το αγκαλιάσεις με τη ματιά σου και με όλες τις άλλες αισθήσεις σου, κάνοντας τον γύρο του από τη θάλασσα ή περπατώντας τα διασταυρούμενα χερσαία μονοπάτια του, ανάμεσα στις αγροικίες, στις εκκλησίες με τα ιδιαίτερα καμπαναριά, στις παλιές ξερολιθιές και στις παμπάλαιες ελιές με αποτυπωμένη στους κορμούς τους την εμπειρία της Μεσογείου, μέχρι το φρύδι των γκρεμών. Αυτοί οι προσανατολισμένοι προς τη Δύση υπόλευκοι καταρράκτες που γκρεμίζονται μέχρι τον αφρό των κυμάτων είναι το πιο διακριτό σήμα του Ιονίου προς τον έξω κόσμο.

Το καλοκαίρι έχει ακόμη πολύ δρόμο στους Παξούς. Το διανύουμε με ένα έμπειρο σκαρί, που κοντά εξήντα πέντε χρόνια τώρα παλεύει με αυτά τα απίθανης ζωτικότητας νερά και τις πολύσχημες ακρογιαλιές. Ο ευοίωνος πλους του «Αγίου Σεβαστιανού» αρχίζει μέσα στο φιόρδ του Γάιου. Πλέον ο ήλιος έχει ανέβει αρκετά ώστε να σκιάζει τις πολυκαιρισμένες προσόψεις των κτιρίων της προκυμαίας. Το κάθε ταξίδι είναι μια απόδραση από τα συνήθη, μια άλλη γωνία θέασης του κόσμου. Ακόμη και αυτό το ημερήσιο, το σύντομο, ο γύρος των μικρών Παξών που έχουμε μόλις ξεκινήσει. Και βλέπουμε αλλιώς την προκυμαία του Γάιου που το προηγούμενο βράδυ είχαμε σεργιανίσει περνώντας από το στενό με το νησάκι του Αγίου Νικολάου. Είναι, κατά κάποιον τρόπο, η πύλη της εξόδου σε έναν πιο ανοιχτό θαλασσινό κόσμο, αν και η πορεία μας συνεχίζεται μέσα στο φιόρδ, μπροστά από τα σκάφη που λες ότι είναι δεμένα στους κορμούς των πεύκων, μέχρι το ανοιχτό στον έξω κόσμο νέο λιμάνι.

Τα Ιόνια νησιά ήταν πάντα για τον ελλαδικό χώρο το πρώτο λιμάνι που έπιαναν οι πρωτοπόρες ιδέες οι οποίες εκπορεύονταν από τη Δύση. Αν και στο δυτικό τμήμα τους τα νησιά ύψωσαν τους πιο ψηλούς γκρεμούς τους, εν τούτοις αυτοί δεν αποτελούσαν ακατάδεκτα φράγματα για τις ιδέες, απεναντίας τις έκρυβαν και τις φύλαγαν στις αγκάλες τους για να τις μεταλαμπαδεύσουν από την ήμερη, ανατολική πλευρά τους στην απέναντι ηπειρωτική ακτή. Και τώρα να ‘μαστε να διατρέχουμε αυτή την ήρεμη πλευρά των Παξών, ακολουθώντας αντίστροφη πορεία από εκείνη των ιδεών.

Εκπαιδευόμαστε σε ασκήσεις ηρεμίας στα πόδια της Κακής Λαγκάδας και του Αλατιού, στη σκιά μιας σουρεαλιστικής ελιάς στο Κηπιάδι, στην αγκαλιά του Κήπου, του Μαρμαριού και του Λεβρεχιού, πριν από τον Λογγό, που τον αποκαλούν και μικρογραφία του Γάιου. Καθώς ο «Αγιος Σεβαστιανός» αφήνει τον Λογγό και ταξιδεύει μπροστά από τα μικρά καταφύγια του καλοκαιριού πριν από την εξοπλισμένη με ομπρέλες και ξαπλώστρες παραλία Μαναδένδρι. Επονται ο Λάκκος, ο Ορκός και το Αρκουδάκι.

Ομως, η μεγάλη καρδιά του καλοκαιριού φωλιάζει στη Λάκκα, που είναι απίστευτα αμμουδερή και προκλητική για ηδονική βουτιά μέχρι τα κρυστάλλινα παλάτια του βυθού. Κανείς δεν αντιστάθηκε σε ένα λουτρό στο Χαραμί, που είναι μια πρόγευση της επικράτειας των Αντίπαξων. Εχουμε, όμως, ακόμη δρόμο για να φτάσουμε μέχρι εκεί. Τώρα καβατζάρουμε τον ερειπωμένο, ορφανό από φαροφύλακα εδώ και χρόνια φάρο, για να μπούμε στην περιοχή των βράχων και των μύθων, με τα Ελληνόσπιτα όπου κρύβονταν οι Παξινοί για να μην τους βρουν οι αλγερινοί πειρατές. Και μετά, η δυτική πλευρά των Πάξων δείχνει αμέσως τα πιο ακριβά στολίδια της, τη Γράβα της Υπαπαντής, την Καστανίδα και τον Ερημίτη.

Η θέα των τοπίων αλλάζει όταν τα κοιτάς από τη θάλασσα, και δεν θα καταλαβαίναμε τίποτε από τον Ερημίτη αν δεν κατεβαίναμε τα μύρια σκαλοπάτια για να ξαπλώσουμε στα άσπρα βότσαλα, στη σκιά των θεόρατων βράχων. Από τη θάλασσα δεν θα βλέπαμε και δεν θα αισθανόμασταν όλα αυτά που μετουσιώνουν –για εμάς –τον Ερημίτη στο εμβληματικό τοπίο των Παξών. Οπως, από την άλλη, δεν θα νιώθαμε τη μαγεία του λαβύρινθου των σπηλαίων του όρμου Αχάι, αθέατων και απρόσιτων από τη στεριά, ούτε το δέος που αισθάνεσαι όταν ακολουθείς το θαλασσινό μονοπάτι το οποίο περνάει δίπλα ακριβώς από τον Ορθόλιθο, ένα μενίρ που λες και είναι αφιερωμένο στο ακατέργαστο τοπίο αυτής της έξω πλευράς.

Το να αφήσεις ένα πρόσκαιρο αποτύπωμα στα νερά της τρισυπόστατης σπηλιάς στο Αχάι είναι μια μόνιμη καλοκαιρινή ανάμνηση στον νου, από τις πλέον συναρπαστικές. Ο «Αγιος Σεβαστιανός» μπαίνει στο πρώτο, ευρύχωρο «δωμάτιο» όπου περνάει τα μεσημέρια του το θέρος και αμέσως σε κυριεύει η δροσιά της σκιάς, η οποία γίνεται στο γυμνό σώμα σου ρίγος καλοκαιριού όταν βουτάς στα σκοτεινά νερά και αρχίζεις να κολυμπάς προς το δεύτερο «δωμάτιο». Το διαρκές παιχνίδι του νερού και της σκιάς σε συνοδεύει σε όλη τη διαδρομή σου μέσα από τον στενό διάδρομο που σε οδηγεί στη «σάλα» του καλοκαιριού, ένα μεγάλο αίθριο με καταρράκτες αχτίδων να εισβάλλουν από την οροφή και να βουτούν μέχρι τον βυθό. Στο τρίτο καταφύγιο του θέρους επανέρχεται το μυστήριο της σκιάς, αλλά εδώ υπάρχει λάμψη στο έβγα της και μια υπόγεια βοτσαλωτή παραλία για να αράξεις και να ξεκουραστείς ώσπου να επιχειρήσεις την έξοδο στο φως και την επιστροφή στο καραβάκι που περιμένει απ’ έξω, με το λιτό γεύμα σερβιρισμένο επάνω στην κουβέρτα του.

Η πρόκληση των Αντίπαξων είναι εκεί, με δύο μεγάλες αμμουδερές καρδιές απλωμένες στο Βουτούμι και στη Βρίκα, σαν τα πιπερωμένα χταπόδια που αφυδατώνονται στον ήλιο για να συμπυκνωθεί η νοστιμιά τους, ικανή να πείσει την πλώρη μας να αλλάξει κατεύθυνση. Τρέχουμε να τις συναντήσουμε και να ζήσουμε μεταξύ φλογερού ήλιου και πυρωμένης αμμουδιάς ένα όνειρο θερινής ημέρας. Επιλέγω να μείνω στο καραβάκι και να ξαναγυρίσω πίσω το φιλμ της εξερεύνησης της πιο ολιγάνθρωπης πλευράς των Παξών προτού ο «Αγιος Σεβαστιανός», μετά το ξεφάντωμα των Αντίπαξων, βάλει την πλώρη του στο μονοπάτι της επιστροφής.

Και πάλι δεν θα αισθανόμασταν τίποτε για το Μουσμούλι αν δεν προβάλλαμε επιφυλακτικά το πρόσωπό μας από την άκρη του γκρεμού για να δούμε, με κομμένη την ανάσα, κάτω χαμηλά το ευφάνταστο παιχνίδι της δαντέλας της ακτής με τη θάλασσα. Από τη θάλασσα θα το προσπερνούσαμε, καλή ώρα σαν τώρα, για να παρακάμψουμε το άλλο άκρο των Παξών, με το Καλτσονήσι και τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, και να πιάσουμε το σκηνικό του Γάιου από την άλλη άκρη του. Λίγο προτού δέσουμε μπροστά σε αυτό το σκηνικό, ο «Αγιος Σεβαστιανός» αλλάζει, κατ’ εξαίρεση, ρότα και πιάνει το απέναντι νησάκι του Αγίου Νικολάου για μια ευχαριστία στο παλιό μοναστήρι για το αίσιο πέρας αυτού του ωραίου ταξιδιού που μας έδωσε.

Κύριο λιμάνι πρόσβασης στον Γάιο και στους Παξούς είναι αυτό της Ηγουμενίτσας. Εκτελούνται καθημερινά δύο δρομολόγια με ferryboat, στις 11.00 και στις 14.00. Η διάρκεια του ταξιδιού ποικίλλει, ανάλογα με το πλοίο. Το «Kerkyra Express» κάνει 1 ώρα και 25 λεπτά, το «Kerkyra 1» ώρα και 35 λεπτά και το «Nηρέας» 2 ώρες. Υπάρχει επίσης καθημερινή σύνδεση με πλοιάριο από την Πάργα και με ιπτάμενο δελφίνι από την Κέρκυρα (τηλ. 26620-32269).

Τηλέφωνα λιμεναρχείων Ηγουμενίτσας 26650-22235, Πάργας τηλ. 26840-31227, Παξών τηλ. 26620-32259 και Λευκίμμης τηλ. 26620-23277.

Στις περιηγήσεις στους Παξούς οι δρόμοι διασταυρώνονται στα Μαγαζιά, στο παραδοσιακό καφενείο του «Μπουρνάου», όπου, αν και μας λείπει ο Κώστας, ο γιος του συνεχίζει να διατηρεί ζωντανή μια ευχάριστη στάση για ξεκούραση και «ανεφοδιασμό». Εδώ και στον Λογγό υπάρχει πάντα ο παραδοσιακός φούρνος του Λουκά. Στον Λογγό λειτουργεί ένα από τα πλέον… αξιόγευστα σημεία του νησιού, «Ο Βασίλης», όπως και το οινομαγειρείο «Ο Γιος». Στον Γάιο τροφοδοτούν το τραπέζι μας τα «Mediterraneo», «Genesis» και η ταβέρνα «Καρκαλέτζος». Στη Φουντάνα υπάρχει ο «Καρέκλας» και στη Λάκκα το «La Rosa di Paxos», η ταβέρνα «La Piazza» και ο «Ακης». Εδώ υπάρχει ιταλικό χειροποίητο παγωτό, στο «Matilda’s», και στον Γάιο στο «Capriccio».

Για διαμονή υπάρχουν μεταξύ των άλλων στον Γάιο τα «Paxos Beach Hotel» και «Paxos Club Resort & Spa» και στη Λάκκα το «Torri e Merli».

Μέχρι και τον Σεπτέμβριο θα υπάρχουν διάσπαρτες σε τοποθεσίες του νησιού εικαστικές εγκαταστάσεις στο πλαίσιο του πρωτόγνωρου εγχειρήματος «Paxos Contemporary Art Project», με τη συμμετοχή οκτώ διεθνών σύγχρονων καλλιτεχνών, υπό την επιμέλεια των Julia Ossko και Eugen Schulz, γνωστών ως το καλλιτεχνικό δίδυμο Leonid Keller,με έδρα το Βερολίνο.

Στις 28 Ιουλίου, την ώρα του ηλιοβασιλέματος, θα φωταγωγηθούν στην παραθαλάσσια αυλή της «Villa Dinos» στον Μπάλο τα κομμάτια της έκθεσης κεραμικών και φωτιστικών Earth Wind and Fire» που διοργανώνει η παρισινή γκαλερί «Chris Boicos Fine Arts» (boicosfinearts.com). Από τις 5 έως τις 30 Αυγούστου η έκθεση μετακομίζει στον Λογγό.