Πριν από μερικούς μήνες ήταν η Μάνδρα. 23 νεκροί, θύματα μιας απρονοησίας δεκαετιών, της πολύ πιο πρόσφατης καθυστέρησης ακόμη και να προκηρυχθούν αναγκαία επείγοντα αντιπλημμυρικά έργα και της απουσίας ενός αποτελεσματικού σχεδίου ώστε μια καταστροφή να μην εξελιχθεί σε τραγωδία.
Μάλιστα λίγους μήνες μετά ήταν είχαμε ξανά πλημμύρες στη Μάνδρα, αυτή τη φορά –ευτυχώς– χωρίς τις συνέπειες της προηγούμενης καταστροφής.
Τώρα είναι η σειρά της Ανατολικής Αττικής. Μια χωρίς προηγούμενο τραγωδία, καθώς έγινε αυτό που εδώ και χρόνια όλοι φοβόντουσαν: μια πυρκαγιά στην Αττική να ξεφύγει από κάθε έλεγχο και να χτυπήσει τις κατοικημένες περιοχές. Με τον απολογισμό τραγικό, τους νεκρούς να έχουν φτάσει τους 74, τις εικόνες σπαρακτικές, αλλά και τα ερωτήματα αναπάντητα: Πώς έγινε και ενώ υποτίθεται ότι αυτός ήταν ο μεγαλύτερος φόβος μας, μετά και τις καταστροφικές πυρκαγιές της Ηλείας το 2007 και τις πυρκαγιές ακόμη και πέρσι στην Αττική στις περιοχές του Καλάμου και του Βαρνάβα; Υπήρξε σχεδιασμός για ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Υπήρξε σχέδιο και εάν ναι, σε ποιο βαθμό εφαρμόστηκε.
Κανένας δεν έχει ευθύνη;
Και παρότι έχουμε μια νέα τραγωδία, κανείς δεν αναλαμβάνει οποιαδήποτε ευθύνη.
Ούτε ο πρωθυπουργός, που τις πρώτες ώρες ασχολήθηκε περισσότερο με την αναζήτηση άλλοθι σε θεωρίες συνωμοσία περί «ασύμμετρων φαινομένων» παρά με το συντονισμό.
Ούτε ο αρμόδιος υπουργός Πάνος Σκουρλέτης που είναι ο πολιτικός προϊστάμενος των μηχανισμών πολιτικής προστασίας.
Ούτε η Περιφερειάρχης Αττικής κ. Ρένα Δούρου, που δεν θα πρέπει να ξεχνάει ότι συντονίζει και αυτή έναν σημαντικό μέρος των μηχανισμών πολιτικής προστασίας.
Δεν υποστηρίζουμε ότι οι ευθύνες είναι μόνο δικές τους, ιδίως όταν μιλάμε για τραγωδίες που έχουν τις αιτίες τους σε διαχρονικά προβλήματα και κακοδαιμονίες από την άναρχη δόμηση και την απουσία σοβαρής δασικής πολιτικής έως το πώς δεν έγιναν μάθημα προηγούμενες τραγωδίες.
Όμως έχουν ευθύνη. Να το πούμε διαφορετικά: δεν υπάρχουν ούτε πρωθυπουργοί, ούτε υπουργοί, ούτε περιφερειάρχες «περιορισμένης ευθύνης».
Όταν κυβερνάς, δεν δεσμεύεσαι μόνο να εφαρμόσεις ένα πολιτικό πρόγραμμα –ως προς αυτό το εκλογικό σώμα είναι αρκετά συνηθισμένο στην ασυνέπεια και πλέον μάλλον επιεικές.
Αναλαμβάνεις, ταυτόχρονα, στο ακέραιο και χωρίς εκπτώσεις και «αστερίσκους», να εγγυηθείς ότι κάποιες κρατικές δομές και λειτουργίες θα είναι εκεί βρέξει χιονίσει. Ότι θα έχεις σχέδια και εναλλακτικά σχέδια ώστε να προστατεύσεις στοιχειωδώς την ζωή των πολιτών, να εγγυηθείς δηλαδή τον πυρήνα της κρατικής λειτουργίας.
Στους πολιτικούς στόχους, στα προγράμματά σου, στα μέτρα που εφαρμόζεις μπορείς να έχεις αστοχίες. Κάποιες μπορεί να έχουν αντικειμενικούς λόγους.
Όμως, το να μην καίγονται άνθρωποι, σε κατοικημένες περιοχές, εντός οικισμών, εντός των ορίων του μητροπολιτικού συγκροτήματος της Αττικής και από ένα είδος δασικής πυρκαγιάς που το περιμένεις ως κίνδυνο κάθε χρόνο, αυτό είναι καθήκον σου να το αποτρέψεις.
Και εάν δεν τα καταφέρεις πρέπει να έχεις την στοιχειώδη ευθύνη και να παραιτείσαι.
Διαιώνιση προβλημάτων
Προφανώς και με τις παραιτήσεις δεν λύνονται προβλήματα. Όμως, με την άρνηση ανάληψης ευθύνης, τα επικοινωνιακά τερτίπια και τα εύκολα blame game τα προβλήματα απλώς διαιωνίζοντα.
Απλώς ξεκινάμε την αντίστροφη μέτρηση για την επόμενη τραγωδία.
Η κυβέρνηση αυτή φέρεται ως εάν για κάποιο λόγο να διαθέτει ασυλία. Ότι για αυτή δεν ισχύουν οι κλασικοί κανόνες της πολιτικής ευθύνης. Ότι αυτά είναι για τους «άλλους», το «κατεστημένο».
Αυτοί είναι η «αριστερά», το «ηθικό πλεονέκτημα», αυτοί που είτε τα κάνουν όλα σωστά, είτε όταν συμβεί κάτι κακό, φταίνε όλοι οι άλλοι εκτός από τους ίδιους.
Όχι, η ανάληψη ευθύνης, η παραδοχή λαθών, οι παραιτήσεις δεν είναι «κατεστημένη» πρακτική. Είναι η στοιχειώδης αίσθηση λογοδοσίας που αποτελεί το θεμέλιο της δημοκρατίας.
Είναι αυτό που συντηρεί την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς και αυτό που μπορεί εν τέλει να τους κινητοποιήσει για το κοινό καλό.
Η κυβέρνηση ας διδαχτεί από τους πυροσβέστες και τους διασώστες, τους γιατρούς και τους εθελοντές, όλους αυτούς που αν ακόμη και όταν έχουν καταβάλει προσπάθεια που υπερβαίνει τα ανθρώπινα όρια, θα εκφράσουν τη λύπη τους ότι δεν μπόρεσαν να κάνουν κάτι παραπάνω.
Αυτή όμως την πραγματική υπευθυνότητα η κυβέρνηση απλώς την αγνοεί.
