Οι κυβερνήσεις κρίνονται στις οριακές καταστάσεις και στις κρίσεις. Ιδίως αυτές για τις οποίες έπρεπε να είναι προετοιμασμένα.
Στην πολιτική προστασία δεν υπάρχει το «αναπάντεχο». Για την ακρίβεια, πολιτική προστασία σημαίνει ακριβώς προετοιμασία για το αναπάντεχο και το ακραίο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ήταν η κατάσταση χτες στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής ήταν οριακή, από τις πιο δύσκολες που αντιμετωπίστηκαν ποτέ.
Οι καιρικές συνθήκες ήταν οι χειρότερες δυνατές που μπορούσαν να επικρατούν. Ξέσπασαν μεγάλες πυρκαγιές σε διαφορετικά σημεία και υπήρξε διασπορά των πυροσβεστικών δυνάμεων. Δεν μπορούσαν να πετάξουν πυροσβεστικά αεροπλάνα.
Σε αυτό προφανώς προστέθηκαν τα πάγια και διαχρονικά προβλήματα που σωρεύτηκαν από ένα μοντέλο δόμησης χωρίς σχέδιο και την απουσία μακροπρόθεσμου σχεδιασμού για τη διαχείριση του δασικού πλούτου.
Ξέρουμε καλά πια ότι η διασπορά κατοικιών μέσα σε δασικές εκτάσεις απλώς αυξάνει τους κινδύνους σε περίπτωση πυρκαγιάς. Γνωρίζουμε οδυνηρά ότι η αλλαγή των χρήσεων γης και η αλλαγή της σχέσης μας με το δάσος σημαίνει ότι σωρεύεται βιόμαζα και σκουπίδια και αυξάνονται οι πιθανότητες εκδήλωσης πυρκαγιάς. Η κλιματική αλλαγή έχει κάνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα πιο έντονα και πιο συχνά.
Όπως και ξέρουμε πολύ καλά ότι παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις, αλλεπάλληλες ρυθμίσεις αποχαρακτηρισμού δασικών εκτάσεων, νομιμοποιήσεων αυθαιρέτων, διευκόλυνσης της «αξιοποίησης», συνεχίζουν να τροφοδοτούν την όρεξη του καταπατητή και του εμπρηστή.
Όμως, όλα αυτά τα ξέρουμε. Τα ξέρουμε στην Ελλάδα από τις μεγάλες πυρκαγιές στην Πελοπόννησο το 2007. Τα ξέρουμε διεθνώς από τις μεγάλες πυρκαγιές σε περιοχές όπως η Καλιφόρνια. Το ζήσαμε πολύ πρόσφατα στην Ευρώπη στις πυρκαγιές στην Πορτογαλία, μόλις ένα χρόνο πριν, με 66 νεκρούς και 156 εστίες μέσα σε ελάχιστο χρόνο.
Γνωρίζουμε ότι πλέον οι πυρκαγιές παίρνουν πολύ μεγάλη ταχύτητα, σαρώνουν ολόκληρες περιοχές, επεκτείνονται σε μεγάλη έκταση.
Ξέρουμε καλά και από την Ηλεία το 2007 και από την Πορτογαλία το 2017 ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος να εγκλωβιστούν άνθρωποι στην προσπάθεια να ξεφύγουν από τις φλόγες.
Απέναντι σε όλα αυτά η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αποδείχτηκε ότι δεν είχε κανένα απολύτως σχέδιο.
Και εδώ να ξεκαθαρίσουμε κάτι: σχεδιασμός θα πει προετοιμασία για το worst-case scenario, για την πιο δύσκολη περίπτωση, για την περίπτωση που όλες οι παράμετροι θα είναι αντίξοες.
Προφανώς δεν περιμένει κανείς θαύματα, αλλά περιμένει ετοιμότητα και σχέδιο ώστε ακόμη και στη χειρότερη περίπτωση να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες ζωής και στη συνέχεια οι καταστροφές.
Οι δεκάδες νεκροί αποδεικνύουν με τον πιο τραγικό τρόπο ότι αυτό το σχέδιο δεν υπήρξε.
Είναι απόλυτα σαφές ότι και στην περιοχή της Κινέττας και στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής υποτιμήθηκαν οι φωτιές αρχικά και ότι ειδικά στην Ανατολική Αττική απουσίασε τόσο το σχέδιο όσο και η ετοιμότητα πρώτα και κύρια να απομακρυνθούν έγκαιρα και με ασφάλεια οι κάτοικοι με αποτέλεσμα να θρηνήσουμε τόσες ζωές.
Απουσίασε ακόμη και ένα σχέδιο για μια οργανωμένη και με ασφάλεια απομάκρυνση των κατοίκων, των παραθεριστών και των επισκεπτών.
Την ώρα που ξέραμε ότι ήταν από τις πιο επικίνδυνες μέρες της χρονιάς για την εκδήλωση πυρκαγιών, το κυβερνητικό επιτελείο είχε άλλες προτεραιότητες. Ο πρωθυπουργός προτίμησε να πάρει ένα βραβείο στη Βοσνία αντί να μείνει πίσω να συντονίσει το κυβερνητικό έργο και επιστρέφοντας έκανε απλώς μια καθαρά επικοινωνιακή παρουσίαση. Ο ΥΠΕΘΑ Πάνος Καμμένος και ο αναπληρωτής ΥΠΕΘΑ Φώτης Κουβέλης για ώρες απλώς απουσίαζαν. Ακόμη χειρότερα, ο πρωθυπουργός άρχισε να μιλάει για «ασύμμετρες απειλές» προσπαθώντας να απαλλαγεί από τις ευθύνες του δια της εύκολης μεθόδου της συνωμοσιολογίας.
Όμως, αντιπυρική προστασία και σχέδιο πολιτικής προστασίας σημαίνει να είναι προετοιμασμένος ο κρατικός μηχανισμός και για τον εμπρησμό (συμπεριλαμβανομένου του «οργανωμένου σχεδίου») και για το ατύχημα και για τον κεραυνό.
Και κυρίως να είναι προετοιμασμένος, όποια και εάν είναι η αιτία, για το πώς μια πυρκαγιά πλέον μπορεί πιο εύκολα σε σχέση με το παρελθόν να γίνει ανεξέλεγκτη και εξαιτίας της εξάπλωσης της δόμησης πολύ πιο γρήγορα να γίνει επικίνδυνη.
Η κυβέρνηση μπορεί να έβαλε τις υπηρεσίες να κάνουν κατ’ επανάληψη υπερωρίες για να μπορέσουν να κάνουν κωδικό τον κωδικό τις περικοπές που δημιουργούν τα υπερπλεονάσματα, όχι όμως και για να επικαιροποιήσουν τα σχέδια πολιτικής προστασίας.
Στην προσπάθεια να επιτευχθεί η διαβόητη «έξοδος από τα μνημόνια» οι περικοπές που έγιναν είχαν επιπτώσεις στη δυνατότητα του κρατικού μηχανισμού να αντιμετωπίσει μεγάλες φυσικές καταστροφές.
Υπηρεσίες υποστελεχωμένες, ελλείψεις σε εξοπλισμό, έργα που δεν έγιναν. Καταλήξαμε να επαφιόμαστε στην αυτοθυσία των πυροσβεστών και των διασωστών. Όμως, κάποιες στιγμές αυτό δεν αρκεί.
Και βέβαια είναι προφανές ότι έχουμε να κάνουμε με μια κυβέρνηση που το βλέμμα της το έχει στραμμένο στην επικοινωνία και όχι στην ουσία, στην εικόνα και όχι στο έργο, στις εκλογές και όχι στην εκπλήρωση των καθηκόντων της. Μια κυβέρνηση που παράγει πληθώρα non paper αλλά ελάχιστα πραγματικά σχέδια που να βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των πολιτών. Μια κυβέρνηση που όταν βρέθηκε αντιμέτωπη με μια πραγματική κρίση, απλώς απέτυχε τραγικά.
Όμως, αυτό δεν αναιρεί ότι φέρει βαριά πολιτική ευθύνη για την τραγωδία.
