Ρένος

Στις 3 Ιουλίου του 1963 εισέβαλε, με 3.000 νέους, στη Βουλή σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά του Γεωργίου Παπανδρέου, που τον θεωρούσε «παπατζή». Συνελήφθη, παραδόθηκε στη Φρουρά και δικάστηκε με τον νόμο 4000 «περί τεντυμποϋσμού». Καταδικάστηκε σε 80 μήνες φυλάκιση. Ασκησε έφεση, αλλά είχε εκτίσει 109 ημέρες στις φυλακές Κορυδαλλού. Στη δίκη τον υπερασπίστηκαν ο Μιχάλης Κύρκος, ο Φαίδων Βεγλερής, ο Παύλος Παλαιολόγος, ο Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος…

Είκοσι χρόνια νωρίτερα, τον Μάρτιο του 1943, μέσα στην Κατοχή, είχε πάρει μέρος στην πυρπόληση του κτιρίου του υπουργείου Εργασίας, στη γωνία των οδών Τοσίτσα και Μπουμπουλίνας. Το 1947 στρατεύθηκε υποχρεωτικά, στον Εθνικό Στρατό, με την ειδικότητα του γραφέα και τον χαρακτηρισμό «επικίνδυνος αριστερός ιδεολόγος, ιδιαιτέρως εύγλωττος». Κατέγραψε τις εμπειρίες του από τον Εμφύλιο, που αποτέλεσαν το υλικό για το έργο του «Πυραμίδα 67».

Είναι ο Ρένος Αποστολίδης (1924-2004) που, μολονότι τον ξέρουμε ως ανθολόγο ή ως μεταφραστή και σχολιαστή της κλασικής «Ιστορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου» του γερμανού ιστορικού Γιόχαν Γκούσταφ Ντρόιζεν, ουσιαστικά παραμένει άγνωστος και ακατάτακτος. Μεγάλος αιρετικός και αναρχικός, που τα έβαζε με όλους και με όλα (ώστε μερικοί να τον θεωρούν γραφικό), ο Αποστολίδης περιθωριοποιήθηκε και αποκλείστηκε από τη γραμματολογική έρευνα.

Μνημειώδης θα μείνει η πολεμική του για το Α’ Βραβείο Ποίησης στον Ελύτη, για το «Αξιον Εστί», στα Κρατικά Βραβεία του 1960. Το βραβείο αφορούσε έργα που είχαν εκδοθεί το 1959. Ο Αποστολίδης κατήγγειλε συμπαιγνία μεταξύ της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Επιτροπής των Βραβείων ώστε να φανεί ότι το «Αξιον Εστί» κυκλοφόρησε στις 30 Δεκεμβρίου 1959. Οντας και ο ίδιος βραβευμένος την ίδια χρονιά για τη συλλογή διηγημάτων «Ιστορίες από τις Νότιες Ακτές», απείλησε ότι κατά την τελετή απονομής των βραβείων, παρουσία του βασιλέως, θα κατήγγελλε το «παράνομο βραβείο». Η τελετή ακυρώθηκε. Φυσικά εκτιμούσε απεριόριστα τον ποιητή Ελύτη.

Θυμόμαστε τον Ρένο Αποστολίδη με αφορμή το αφιέρωμα της «Νέας Εστίας» (Ιούνιος 2018). Προσωπικά, διαβάζοντας το αφιέρωμα, ανακαλύπτω με έκπληξη έναν σημαντικό συγγραφέα, έναν σημαντικό φιλόλογο, έναν σημαντικό μεταφραστή, έναν σημαντικό λιβελογράφο, έναν σημαντικό δημοσιογράφο, έναν σημαντικό δημόσιο διανοούμενο του 20ού αιώνα. Κατέγραφε το παραμικρό και το αρχείο του μοιάζει μνημειώδες. Ο Ρένος Αποστολίδης πρέπει να κερδηθεί από τους νεότερους.