Το δίλημμα του Πακιστάν: με τις ΗΠΑ ή με την Κίνα;

Οποιος και αν κερδίσει στις εκλογές της ερχόμενης εβδομάδας (25 Ιουλίου) στο Πακιστάν, θα βρεθεί μπροστά σε ένα κρίσιμο δίλημμα γεωστρατηγικής: ΗΠΑ ή Κίνα; Προς τα πού θα στραφεί αυτή η μεγάλη ασιατική (και πυρηνική) χώρα των 193 εκατ. ανθρώπων για να εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντά της στην ταραγμένη εποχή του Τραμπ;

Μία εβδομάδα προτού ανοίξουν οι κάλπες, η πολιτική κατάσταση στο Πακιστάν θεωρείται ρευστή. Πολλοί προβλέπουν νίκη για τον πρώην αστέρα του κρίκετ και νυν πολιτικό αρχηγό Ιμράν Καν (με την έμμεση στήριξη του πανίσχυρου στρατού). Αλλοι δεν βλέπουν να βγαίνει καθαρή κυβερνητική πλειοψηφία από αυτές τις εκλογές, αλλά οι αναλυτές λένε πως ό,τι και αν γίνει, το Πακιστάν θα κοιτάζει πλέον όλο και περισσότερο προς τη Λαϊκή Κίνα, αποσυνδεόμενο από τις ΗΠΑ.

Η Κίνα είναι στενός περιφερειακός σύμμαχος του Πακιστάν εδώ και δεκαετίες, έχοντας προσφέρει συχνά οικονομική και διπλωματική υποστήριξη σε αυτή την ταραγμένη μουσουλμανική χώρα της Νότιας Ασίας (που είναι και ο ιστορικός εχθρός της Ινδίας).

Επί του παρόντος, το Πεκίνο προωθεί εντατικά το σχέδιο του οικονομικού διαδρόμου Κίνας – Πακιστάν (CPEC), αξίας σχεδόν 60 δισ. δολαρίων, το οποίο αποτελεί μέρος της διεθνούς κινεζικής πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη – Ενας Δρόμος». Πακιστανοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι το σχέδιο θα ενισχύσει την οικονομία της χώρας και θα βοηθήσει στην άμβλυνση της ενεργειακής κρίσης.

Αναλυτές εκτιμούν ότι η Κίνα έχει τώρα τη μεγάλη ευκαιρία να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ και ως μεγαλύτερος σπόνσορας των ενόπλων δυνάμεων του Πακιστάν. Παρ’ όλο που δεν είναι σαφές εάν το Πεκίνο ενδιαφέρεται πραγματικά να αυξήσει κατακόρυφα τη στρατιωτική βοήθεια προς το Ισλαμαμπάντ, κάποιοι ειδικοί εκτιμούν ότι η Κίνα δεν θα αργήσει να καλύψει το κενό που άφησαν οι ΗΠΑ του Τραμπ.

Το Πακιστάν βρίσκεται σε δύσκολη θέση μετά το οργισμένο πρωτοχρονιάτικο τιτίβισμα του Ντόναλντ Τραμπ. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ εξαπέλυσε επίθεση και σε αυτή τη σύμμαχο χώρα κατηγορώντας την ότι ενώ έχει λάβει δισεκατομμύρια δολάρια σε αμερικανική βοήθεια, έχει δώσει σε αντάλλαγμα μόνο «ψέματα και εξαπάτηση» για την ισλαμιστική τρομοκρατία.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δώσει, ανόητα, στο Πακιστάν περισσότερα από 33 δισ. δολάρια σε βοήθεια τα τελευταία 15 χρόνια και δεν μας έδωσαν τίποτε άλλο παρά ψέματα και εξαπάτηση. Θεωρώντας τους ηγέτες μας ανόητους, δίνουν ασφαλές καταφύγιο στους τρομοκράτες που κυνηγάμε στο Αφγανιστάν. Οχι πια!» έγραψε ο Τραμπ στο Twitter.

Και όπως γρήγορα φάνηκε, δεν ήταν μια κενή απειλή. Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ ανακοίνωσε την αναστολή της παροχής στρατιωτικής βοήθειας στο Πακιστάν αξίας 900 εκατ. δολαρίων.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι η απόφαση σηματοδοτεί την «αυξανόμενη απογοήτευση» στον Λευκό Οίκο για την αποτυχία του Πακιστάν να πατάξει τα τρομοκρατικά δίκτυα που επιτίθενται εναντίον αμερικανικών στρατευμάτων, που σταθμεύουν στο Αφγανιστάν.

Και η Κίνα ανησυχεί για τους ισλαμιστές αντάρτες που έχουν ως βάση το Πακιστάν. Αναλυτές λένε ότι τώρα που οι ΗΠΑ έχουν παγώσει τη στρατιωτική βοήθεια, η Κίνα θα μπορούσε πράγματι να υπαγορεύσει κάποιους όρους στον πακιστανικό στρατό και στη νέα κυβέρνηση για το ζήτημα της ισλαμιστικής τρομοκρατίας.

Αλλοι τόσοι όμως αναρωτιούνται κατά πόσον μια στρατηγική σχέση με την Κίνα θα είναι σε θέση να αντικαταστήσει τους παραδοσιακούς δεσμούς του Πακιστάν με τις ΗΠΑ. Αμερικανικά στρατεύματα βρίσκονται στο γειτονικό Αφγανιστάν, και στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ είναι διασκορπισμένες σε ολόκληρη την περιοχή.

Κάποιοι ειδικοί πιστεύουν, πάντως, ότι το Πακιστάν μπορεί να τα καταφέρει χωρίς στρατιωτική βοήθεια από την Αμερική ή από την Κίνα. Η χώρα, ας πούμε, έχει αγοράσει εξοπλισμό για μαχητικά αεροσκάφη F16 από την Τουρκία. Το Πακιστάν αγόρασε επίσης τεθωρακισμένα από την Ουκρανία, και μερικά αεροσκάφη από σκανδιναβικές και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Αλλά το κύριο θέμα φαίνεται πως είναι η ισλαμιστική τρομοκρατία και το κατά πόσον θα συνεχίσει να της προσφέρει «ασφαλές καταφύγιο» το Πακιστάν. Οι ΗΠΑ απαιτούν εδώ και καιρό από το Πακιστάν να δράσει αποφασιστικά κατά των αφγανών ταλιμπάν, κατά του δικτύου Χακάνι, συμμάχου των ταλιμπάν στο Πακιστάν (που φέρονται να έχουν κατά καιρούς συνδρομή και από τις μυστικές υπηρεσίες του πακιστανικού στρατού), και κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Θεωρείται βέβαιο πως επί Τραμπ οι Αμερικανοί θα συνεχίσουν να ασκούν έντονη πίεση στο Ισλαμαμπάντ, ζητώντας την πάταξη των βίαιων ισλαμιστικών οργανώσεων (Lashkar-e-Taiba, Χακάνι κ.λπ.) με την απειλή της διακοπής της στρατιωτικής βοήθειας προς το Πακιστάν.

Από την άλλη πλευρά, η Κίνα έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στο Πακιστάν και για αυτό τον λόγο θέλει ειρήνη, τουλάχιστον σε εκείνες της περιοχές όπου υλοποιούνται τα μεγάλα έργα υποδομών. Η Κίνα έχει κατασκευάσει ένα λιμάνι στη νοτιοδυτική πακιστανική επαρχία του Μπαλουχιστάν στο πλαίσιο του σχεδίου της για διάνοιξη χερσαίων και θαλάσσιων εμπορικών οδών προς τις αγορές της Μέσης Ανατολής, της Ευρώπης και της Αφρικής.

Υποστηρίζοντας το Πακιστάν, η Κίνα θέλει επίσης να μειώσει την επιρροή της Ινδίας, πολιτική η οποία δεν αναμένεται να αλλάξει, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα των επικείμενων εκλογών στο Πακιστάν.