Το Μακεδονικό άνοιξε τον ασκό του Αιόλου

Ηδη από τις αρχές του περασμένου Ιανουαρίου, ενδεχομένως και λίγο νωρίτερα, αξιωματούχοι ξένων μυστικών υπηρεσιών είχαν αρχίσει να παρατηρούν περίεργες κινήσεις και συναντήσεις στη Βόρεια Ελλάδα, ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη, από στοιχεία που πρόσκεινται στον επονομαζόμενο «ρωσικό παράγοντα». Η ανακίνηση του Μακεδονικού ήταν απλώς η αφορμή για την ενεργότερη κινητοποίηση αυτών των στοιχείων, όχι η αιτία. Εδώ και χρόνια, άλλωστε, η Μόσχα επιδιώκει μέσω συγκεκριμένων διαύλων, οικονομικών, πολιτικών και εκκλησιαστικών, να διαμορφώσει μια βάση επιρροής στην Ελλάδα και να αξιοποιήσει μια συμπάθεια που υπάρχει προς αυτήν από συγκεκριμένους κύκλους. Από το 2012-2013 η κινητικότητα αυτή έχει ενταθεί. Σύμφωνα όμως με μαρτυρία προσώπου που γνωρίζει καλά τα τεκταινόμενα στη συμπρωτεύουσα, «δεν είναι σύνηθες να βλέπεις να κυκλοφορούν νομίσματα των 500 ευρώ τη σήμερον ημέρα!».

Η οργάνωση του πρώτου μεγάλου συλλαλητηρίου στη Θεσσαλονίκη για το Μακεδονικό μετά τη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Ζόραν Ζάεφ στο Νταβός της Ελβετίας, στα τέλη του Ιανουαρίου του 2018, εντυπωσίασε αρκετούς. Η ταχύτητα και ο συντονισμός των εμπλεκόμενων φορέων είχε πολλά από τα στοιχεία της τακτικής του «υβριδικού πολέμου» τον οποίο εντέχνως έχει χρησιμοποιήσει τα τελευταία χρόνια η Μόσχα για να χτυπήσει εκ των έσω εξελίξεις που θεωρεί ότι αντιστρατεύονται τα συμφέροντά της.

Οι αρμόδιες δε υπηρεσίες του υπουργείου Εξωτερικών –και όχι μόνο –είχαν εντοπίσει τις επαφές φιλικών προς τη Μόσχα στοιχείων τόσο με ακροδεξιούς όσο και με ακραίους εκκλησιαστικούς κύκλους. Ανάλογες ανησυχίες για τορπιλισμό της συμφωνίας εκφράζονται και στα Σκόπια, ακόμη και διά στόματος του κ. Ζάεφ σε πρόσφατη συνέντευξή του.

Η πρόσφατη απέλαση των δύο ρώσων διπλωματών και η απαγόρευση εισόδου στη χώρα άλλων δύο που αποκάλυψε η «Καθημερινή» ήταν, λοιπόν, το «κερασάκι στην τούρτα». Ουσιαστικά θα πρέπει να θεωρηθεί η επιβεβαίωση πολλών υποθέσεων που είχαν γραφτεί και στον ξένο Τύπο και είχαν καταγραφεί σε μελέτες έγκυρων δεξαμενών σκέψης, όπως το Atlantic Council, για την απόπειρα της Μόσχας να χρησιμοποιήσει και την Ελλάδα ως «δούρειο ίππο» εντός Ευρώπης. Ακόμη δε, δεν είναι σαφές τι συζήτησαν επί αυτού ο Νίκος Κοτζιάς και ο Σεργκέι Λαβρόφ κατά την πρόσφατη επίσκεψη του πρώτου στη Μόσχα περί τα μέσα Ιουνίου, λίγο πριν υπογραφεί η συμφωνία των Πρεσπών. Μοιάζει δύσκολο ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών να μην έθεσε καν το ζήτημα, αλλά ακόμη και αν έγινε αυτό, προφανώς τα μηνύματα αγνοήθηκαν. Μετά δε την τελευταία προειδοποίηση της 6ης Ιουλίου, η Αθήνα αποφάσισε να δράσει.

Πλέον, η χώρα μας έχει μετατραπεί σε ξεκάθαρο πεδίο αντιπαράθεσης Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας με αφορμή αυτή την υπόθεση. Το μεν αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε δήλωση υποστήριξης της εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδος, το δε ρωσικό φέρεται να εξετάζει σχετικά «αντίποινα», ενώ σε μια διόλου τυχαία ανακοίνωσή του τονίζει ουσιαστικά ότι η συμφωνία των Πρεσπών συνήφθη ώστε η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (πΓΔΜ) να ενταχθεί «με το ζόρι» στο ΝΑΤΟ.

Ανθρωποι που γνωρίζουν σημαντικό μέρος του παρασκηνίου έλεγαν στο «Βήμα» ότι ο πραγματικός στόχος της προσπάθειας της Μόσχας να αυξήσει την επιρροή της στην Ελλάδα δεν είναι άλλος από την αποδυνάμωση της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αυτός ο στόχος εντάσσεται στην ευρύτερη προσπάθεια αποδόμησης του Οικουμενικού Πατριαρχείου από το Πατριαρχείο Μόσχας, που επιδιώκει την πρωτοκαθεδρία στην παγκόσμια Ορθοδοξία. Η επίσκεψη του Βλαντίμιρ Πούτιν στο Αγιον Ορος τον Μάιο του 2016, κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα, είχε ιδιαίτερη συμβολική σημασία. Η Αθωνική Πολιτεία κρίνεται ως κομβική για την άσκηση ρωσικής επιρροής και ίσως μέσα σε αυτό το πλαίσιο να μην ήταν άσχετο το «ιερό βέτο» στην επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα εκεί το φθινόπωρο του 2017. Από τότε άλλωστε είχε αρχίσει να δημιουργείται το «χαμηλό βαρομετρικό» στις σχέσεις Αθήνας – Μόσχας.

Η προστασία του ρόλου του Φαναρίου είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα δυτικά συμφέροντα. Από την άποψη αυτή, ούτε η πρόσφατη επίσκεψη του Τζέφρι Πάιατ στη Μονή Βατοπαιδίου πρέπει να θεωρηθεί τυχαία, ούτε ακόμη και εκείνη του πρίγκιπα Καρόλου κατά την πρόσφατη έλευσή του στη χώρα μας. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μάγος για να αντιληφθεί πόσο προσεκτικά παρακολουθεί τις ρωσικές κινήσεις στη Βαλκανική το Λονδίνο.