Η «αναβίωση» της αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας

Η Αυστρία υπήρξε μια ισχυρή αυτοκρατορία. Τα σύνορά της άρχιζαν από τις ουγγρικές πεδιάδες και έφταναν στην Αδριατική θάλασσα. Αυτοκράτορες όπως η Μαρία Θηρεσία, ο Φραγκίσκος Ιωσήφ, η Ελισάβετ –Σίσσυ –αγκάλιασαν τις τέχνες και η Βιέννη ήταν και είναι το κέντρο της κλασικής μουσικής. Εκεί δημιούργησαν ο Μότσαρτ, ο Χάιντν, ο Σούμπερτ μέχρι τους σύγχρονους μουσικούς όπως ο Αλμαν Μπεργκ. Το θέατρο, η αρχιτεκτονική, η λογοτεχνία, η αρχιτεκτονική των κήπων και το κίνημα του φανταστικού ρεαλισμού, η ζωγραφική -Κόκοσκα, Κλιμτ –κ.ά. δημιούργησαν σχολές φημισμένες και τα πανεπιστήμιά της, τα μουσεία της έχουν αφήσει βαθιά τα σημάδια τους σε αυτή τη μικρή χώρα των Αλπεων.

Αλλά και στην πολιτική δημιούργησε σχολή στην αριστερή ιδεολογία με τον Κάουτσκι. Kαι ρόλος της ως αναχώματος της Ευρώπης στην επέκταση των Οθωμανών είναι στοιχείο της αυστριακής ταυτότητας. Ωστόσο, ως βαθιά καθολική, δεν έχει μεγάλη σχέση με την προτεσταντική Δύση και είναι η πιο ανατολίτικη χώρα της Ευρώπης.

Οταν οι αυτοκρατορίες άρχισαν να βυθίζονται στην παρακμή και τα εθνικά κράτη αναδύθηκαν μέσα από τις στάχτες των δύο πολέμων, οι Αυστριακοί, ως ηττημένοι, πέρασαν στην κατοχή των Σοβιετικών, μέχρι την απόδοση της ανεξαρτησίας τους και την ουδετερότητα που τους επεβλήθη.

Η μακρά και ένοπλη περίοδος της εργατικής τάξης επανήλθε στα πράγματα. Ωσπου εμφανίστηκε ο Μπρούνο Κράισκι, για 12 χρόνια εκλεγμένος καγκελάριος –αν και Εβραίος –και έδωσε με μία φράση του το στίγμα της νέας Αριστεράς. «Είμαι φιλελεύθερος για την οικονομία, σοσιαλιστής σε ό,τι αφορά τα κοινωνικά και αναρχικός στα θέματα πολιτισμού». Η οικονομική άνθηση διήρκεσε αρκετά χρόνια, όπου σοσιαλιστές και λαϊκοί εναλλάσσονταν στην εξουσία ή συγκυβερνούσαν. Σκάνδαλα, λανθασμένες τραπεζικές επιλογές και φυσιολογική φθορά μείωναν τη δύναμη των δύο παραδοσιακών κομμάτων από εκλογή σε εκλογή. Εκτοτε η Ακροδεξιά κέρδιζε αργά αλλά σταθερά. Ενα μικρό διάστημα μάλιστα οι ακροδεξιοί του Χάιντερ συγκυβέρνησαν με τους λαϊκούς με τους συνεταίρους της Αυστρίας στην ΕΕ να τη βάλουν σε ταπεινωτική εποπτεία.

Στις τελευταίες εκλογές για τον πρόεδρο της Αυστριακής Δημοκρατίας παρά τρίχα να εκλεγεί ο ακροδεξιός υποψήφιος. Εναν χρόνο μετά, για τις βουλευτικές εκλογές προβλεπόταν μια μη διαχειρίσιμη κατάσταση, μια και η πρωτιά πήγαινε στο ακροδεξιό, ξενοφοβικό κόμμα. Ωσπου…

Ετσι οι κομματικές ηγεσίες των λαϊκών στα ομόσπονδα κρατίδια προσέφυγαν στο νεότερο μέλος της κυβέρνησης συνασπισμού, τον Σεμπάστιαν Κουρτς, μόλις τριαντάχρονο υπουργό Εξωτερικών, για να είναι υποψήφιος καγκελάριος. Ο νεαρός αλλά πολύ έμπειρος πολιτικός, λόγω της θητείας στην Νεολαία της ομάδας του Λαϊκού Ευρωπαϊκού Κόμματός στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δέχθηκε υπό έναν όρο. Εμπνεόμενος από την ανατροπή Μακρόν, απαίτησε η επιλογή υποψήφιων βουλευτών να γίνεται από τον ίδιο και όχι από τις περιφερειακές και γερασμένες κομματικές οργανώσεις. Η απάντησή του ήταν: «Δεν ενδιαφέρομαι να γίνω αρχηγός κόμματος, με ενδιαφέρει να γίνω καγκελάριος!». Οι «γέροντες» δέχθηκαν και το θαύμα έγινε. Οι λαϊκοί ήρθαν πρώτοι και σχημάτισαν κυβέρνηση με το τρίτο κόμμα. Το ακροδεξιό.

Στις διαπραγματεύσεις με το τρίτο κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών επέβαλε την πίστη του στο ευρώ και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς και τη φιλελεύθερη οικονομία.

Μέσα στον ορυμαγδό του λαϊκισμού που σαρώνει την Ευρώπη, κατόρθωσε να «σύρει» προς το μέρος του τους λαϊκιστές του Βίζεγκραντ. Ακόμα και τον Ορμπαν. Και έτσι η «Αυτοκρατορία» της Αυστροουγγαρίας ανασυστήθηκε υπό τον καγκελάριο στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Και αποτελεί πλέον έναν πόλο ρεαλιστικής σταθερότητας –και όχι «φανταστικού ρεαλισμού». Οι θέσεις του, ιδιαίτερα τώρα που ασκεί την εξάμηνη προεδρία της Ενωσης, είναι καθαρές: Περιορισμός και αυστηρός έλεγχος στη μετανάστευση. Καμία έκπτωση του κοινοτικού κεκτημένου στις διαπραγματεύσεις για το Brexit. Ούτε καν για την άμυνα που προτρέπει ο Βαυαρός Ζεεχόφερ.

Οι κύριες γραμμές της πολιτικής του εστιάζονται στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, στην αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης, που βλέπει σε λίγα χρόνια να παίρνει σοβαρές διαστάσεις λόγω δημογραφικών εξελίξεων και του κινδύνου πυρηνικού «ατυχήματος». Αυτές οι προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν ευρωπαϊκά. Κατά κάποιον τρόπο έρχεται την κατάλληλη στιγμή, που η κυρία Μέρκελ αντιμετωπίζει υπαρξιακά προβλήματα και αποδυνάμωση και ο Μακρόν εσωτερική δυσφορία, με την ορμή του και με τον τρόπο του –τον συντηρητικό –να ανανεώσει την ευρωπαϊκή πίστη. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν αριστερές φωνές πρότειναν να επαναληφθεί το προηγούμενο απομόνωσης της Αυστρίας λόγω Χάιντερ στην Ελλάδα, ο Γιούνκερ επεσήμανε ότι στην Ελλάδα συγκυβερνά ο Τσίπρας με την Ακροδεξιά.

Οι προτεραιότητες που παρουσίασε ο Κουρτς στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό τον τίτλο «Μια Ευρώπη που προστατεύει» αποκαλύπτουν το εύρος των ζητημάτων που προτίθεται να λύσει στο εξάμηνο της προεδρίας του και δείχνουν τον πολιτικό του ορίζοντα, που είναι κοντά στις δικές μας ανάγκες. Η Ευρώπη που προστατεύει από το μεταναστευτικό πρόβλημα, με ποσοστώσεις για τους ζητούντες άσυλο, την ασφάλεια με ενδυνάμωση της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων. Αλλά και η προώθηση της ενταξιακής πορείας των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και η τόνωση της ανταγωνιστικότητας για την ψηφιακή εποχή θα έπρεπε να είναι δικές μας προτεραιότητες. Σε ό,τι αφορά την Τουρκία τάσσεται κατά της ενταξιακής της πορείας, αλλά υπέρ της εξεύρεσης μιας οικονομικής συνεργασίας επωφελούς και για τα δύο μέρη.

Μένει να δούμε πώς θα συνεισφέρει στην ενότητα της ΕΕ, η οποία ταλανίζεται από εσωτερικές έριδες, και σε μια εποχή πολλαπλών κρίσεων και διαλυτικών τάσεων.

Ο κ. Πέτρος Ευθυμίου είναι πρώην πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ. Ο κ. Αντώνης Τριφύλλης είναι πρώην στέλεχος της ΕΕ.