Ολοι οι μεγάλοι στη μάχη για έργα €3 δισ. στην Κρήτη

Στην Κρήτη στρέφονται τα φώτα για τη νέα γενιά των μεγάλων έργων υποδομής, τα οποία αναμένεται, με συνολικό κόστος άνω των 3 δισ. ευρώ, να αναθερμάνουν τον κατασκευαστικό κλάδο που έχει τελματώσει μετά την ολοκλήρωση των μεγάλων οδικών αξόνων. Αν και είναι μία από τις «ναυαρχίδες» του τουρισμού, όπου μάλιστα το τουριστικό ρεύμα έχει διπλασιαστεί την τελευταία πενταετία, το μεγαλύτερο νησί της χώρας έλειπε τις προηγούμενες δεκαετίες από τον χάρτη των μεγάλων έργων.

Η μεγάλη μάχη δίνεται σε κεντρικό πολιτικό, αλλά και σε τοπικό επίπεδο, για τον Βόρειο Οδικό Αξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) που έχει σκαλώσει στις εξαγγελίες από τις αρχές του 2000. Με έναν πρωτότυπο τρόπο, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έβαλε στη γραμμή της εκκίνησης το μεγαλύτερο νέο οδικό έργο της χώρας, προϋπολογισμού 1,5 δισ. ευρώ. Εκπρόσωποι του κατασκευαστικού κλάδου εκτιμούν ότι η «τριχοτόμηση» του ΒΟΑΚ θα αποδειχθεί σανίδα σωτηρίας για το έργο, που συγκεντρώνει ήδη το ενδιαφέρον όλων των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων της χώρας.

Οι διαγωνιστικές διαδικασίες για την κατασκευή σύγχρονου αυτοκινητοδρόμου από τα Χανιά ως τον Αγιο Νικόλαο, συνολικού μήκους 199 χλμ., σπάνε στα τρία, προκειμένου να γλιτώσουν το ευρωπαϊκό «ψαλίδι». Επιλογή που επικυρώθηκε με τη δημοσίευση δύο παράλληλων διαγωνισμών, με πρώτο ορόσημο την 6η Αυγούστου 2018, αν και αναμένεται να δοθεί παράταση για την εκδήλωση αρχικού ενδιαφέροντος.

Στο κομμάτι με τον μεγαλύτερο κυκλοφοριακό φόρτο, Χανιά – Χερσόνησος, συνολικού μήκους 163 χλμ., ακολουθείται η μέθοδος της 25ετούς παραχώρησης, με προϋπολογισμό 1,1 δισ. ευρώ. Η συμμετοχή του Δημοσίου μέσω της ΕΤΕπ έχει εκτιμηθεί από τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών κ. Χρήστο Σπίρτζη σε 500-600 εκατ. ευρώ. Εφόσον η δημοπράτηση προχωρήσει χωρίς μεγάλα δικαστικά κολλήματα και αναβολές, εκτιμάται ότι η κατασκευή θα μπορούσε να ξεκινήσει το 2020.

Για το υπολειπόμενο τμήμα ως τον Αγιο Νικόλαο, η κατασκευή σύγχρονου κλειστού αυτοκινητοδρόμου «κολλάει» στα τεχνοοικονομικά μοντέλα που «τρέχουν» οι ευρωπαϊκές αρχές και τα οποία καθορίζουν τη χρηματοδότηση. Οι όροι βιωσιμότητας στο τμήμα όπου η κυκλοφοριακή επιβάρυνση δεν είναι μεγάλη θα επιβάλλουν «εκπτώσεις» στα χαρακτηριστικά του έργου.

Προκειμένου ο σκόπελος να ξεπεραστεί, το κομμάτι Χερσόνησος – Νεάπολη, μήκους 22,5 χλμ., προκηρύχθηκε ως Σύμπραξη Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα με τη μέθοδο του ανταγωνιστικού διαλόγου, το πρώτο οδικό ΣΔΙΤ στην Ελλάδα. Προβλέπονται σταθερές πληρωμές διαθεσιμότητας από το Ελληνικό Δημόσιο για χρονικό διάστημα 30 ετών.

Οσον αφορά τα υπολειπόμενα 14 χλμ. ως τον Αγιο Νικόλαο, το πλέον ώριμο μελετητικά κομμάτι του άξονα, αναμένεται το φθινόπωρο η ολοκλήρωση της μελέτης που ήδη «τρέχει» και στο τέλος του έτους θα προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για την κατασκευή ως δημόσιο έργο, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ.

Ενα πάγιο αίτημα των Κρητικών μεταφέρει μιλώντας στο «Βήμα» ο περιφερειάρχης κ. Σταύρος Αρναουτάκης: «Γίνεται ένα θετικό βήμα με τους δύο διαγωνισμούς. Ο ΒΟΑΚ πρέπει στην πλήρη ανάπτυξή του να εκτείνεται από την Κίσσαμο Χανίων μέχρι και τη Σητεία. Εάν είχαμε εμείς τις μελέτες, πιστεύω πως θα τις είχαμε ολοκληρώσει».

Η τελική χάραξη του αυτοκινητοδρόμου μένει να αποφασιστεί, δεδομένης της μελετητικής ανωριμότητας, ανάμεσα σε δύο επιλογές: την παραλιακή –την οποία προκρίνει η μελέτη του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ) –και τη μεσογειακή.

Εντός διμήνου το υπουργείο πρόκειται να καταλήξει στην τελική επιλογή, το πιθανότερο με μια σύνθεση των προτεινόμενων λύσεων, ώστε να τεθεί στο τραπέζι του διαλόγου στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού.

Επίσης, προκειμένου να μπουν τα θεμέλια για τη μεταγενέστερη υλοποίηση των τμημάτων που είναι στην αναμονή, η Μελέτη Στρατηγικού Σχεδιασμού (θα προκηρυχθεί περί τον Νοέμβριο) θα αφορά, σύμφωνα με πληροφορίες, τα κομμάτια μέχρι Κίσσαμο και μέχρι Σητεία, συνολικού μήκους 100 χλμ., καθώς και τους κάθετους άξονες προς τον Νότο και τα μεγάλα αστικά κέντρα.

Ενδεχόμενα αφήνει η πρόβλεψη κατά την προκήρυξη της σύμβασης παραχώρησης δικαιώματος προαίρεσης, που θα εξειδικευθεί περαιτέρω κατά τη φάση των δεσμευτικών προσφορών, για την ανάθεση μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης και άλλων τμημάτων του ΒΟΑΚ, συνολικού μεγίστου μήκους 36 χλμ.

Την αρχική εκτίμηση ότι αποτελεί την ευκαιρία για την υλοποίηση των δύο τμημάτων που δεν περιλαμβάνονται στον μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό διαδέχεται μια άλλη σκέψη.

Πηγές του κατασκευαστικού κλάδου δεν αποκλείουν να είναι δικλίδα ασφαλείας και για την κατασκευή του κομματιού που προβλέπεται ότι θα προχωρήσει με ΣΔΙΤ, σε περίπτωση που ο σχεδιασμός δεν ευοδωθεί.

Ενα βήμα πιο κοντά στην υλοποίηση φέρνει το Διεθνές Αεροδρόμιο στο Καστέλι η έγκριση από τη Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που ελήφθη την προηγούμενη εβδομάδα. Αν και με αργούς μέχρι σήμερα ρυθμούς, 15 χρόνια μετά την πρώτη εξαγγελία, τις προεκλογικές δεσμεύσεις από όλους τους μετέπειτα πρωθυπουργούς, την προκήρυξη, την ακύρωση και τις 11 συνεχείς αναβολές μετά την τελευταία δημοπράτηση, το έργο συνολικής αξίας περί το 1 δισ. ευρώ μπαίνει σε φάση απογείωσης.

Εάν δεν παρουσιαστούν μεγάλες καθυστερήσεις, η κοινοπραξία Ariadne Airport Group, του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με την ινδική GMR, εκτιμάται ότι μπορεί να ξεκινήσει τις πρώτες εργασίες στο τέλος του 2018. Μένει να οριστικοποιηθεί και να εγκριθεί η Σύμβαση από το Ελεγκτικό Συνέδριο και εν συνεχεία να ψηφιστεί από τη Βουλή. Το καθαρό κατασκευαστικό κόστος έχει προϋπολογιστεί σε 480 εκατ. ευρώ, ενώ η οικονομική πρόταση του επενδυτή προβλέπει μηδενικό δανεισμό για τον παραχωρησιούχο. Εν τω μεταξύ, η διαδικασία των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων έχει ήδη ξεκινήσει, προκαλώντας φυσικά αντιδράσεις. Στόχος είναι να έχουν εκδοθεί όλα τα ΦΕΚ και να έχουν βγει οι προσωρινές αποζημιώσεις μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου.

Ανεβάζει «στροφές» το Θριάσιο

Υστερα από αναμονή περίπου οκτώ μηνών το Ελεγκτικό Συνέδριο ενέκρινε τη σύμβαση για την κατασκευή και 60ετή διαχείριση του εμπορευματικού κέντρου στην έκταση των 588 στρεμμάτων της ΓΑΙΑΟΣΕ στο Θριάσιο από την κοινοπραξία ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ – Goldair. Στα επόμενα βήματα, η σύμβαση αναμένεται εντός του καλοκαιριού να κυρωθεί από το ελληνικό Κοινοβούλιο, με στόχο οι εργασίες να ξεκινήσουν ακόμα και τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.
Για να ανοίξει όμως ο δρόμος, θα πρέπει η σύμβαση να πάρει το «πράσινο φως» και από την DG Comp. Στις 26 Ιουνίου 2018 υπεγράφη το πρώτο μνημόνιο συναντίληψης με τη Foodlink, μέλος του ομίλου FDL, για τη μίσθωση χώρων επιφάνειας 50.000 τ.μ. και παροχής υπηρεσιών στο Θριάσιο.

Η είσοδος ιδιώτη στο «Θριάσιο 1», που αντιστοιχεί σε επένδυση ύψους 250 εκατ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας, ανοίγει το δρόμο στον διαγωνισμό και για το «Θριάσιο 2» στην όμορη έκταση 1.450 στρεμμάτων του ΟΣΕ, που θα καταστήσει τις δύο εγκαταστάσεις το μεγαλύτερο κέντρο logistics της χώρας. Η παραχώρηση των 588 στρεμμάτων ήταν όρος για τη χρηματοδότηση με περίπου 180 εκατ. ευρώ από την ΕΕ των σιδηροδρομικών και αποθηκευτικών έργων που έχουν υλοποιηθεί στην ιδιοκτησία του ΟΣΕ, μια συνολική επένδυση ύψους 300 εκατ. ευρώ.

Ο διαγωνισμός, μέρος του οποίου θα είναι και οι απαραίτητες συμπληρωματικές επενδύσεις, είναι ύψους μόλις 20 εκατ. ευρώ.

Ως τον Σεπτέμβριο η διοίκηση του ΟΣΕ θα έχει στα χέρια της τα αποτελέσματα των εν εξελίξει μελετών βιωσιμότητας που θα καταδείξουν τη σύνθεση της σύμπραξης ΣΔΙΤ που θα επιλεγεί, ενώ ο διαγωνισμός αναμένεται να βγει στον αέρα εντός φθινοπώρου. Εν τω μεταξύ κατά την πρόσφατη επίσκεψη στην Αθήνα του επικεφαλής του FS Group κ. Ρενάτο Ματσοντσίνι αφέθηκε «παράθυρο» συμμετοχής του ιταλικού ομίλου στον διαγωνισμό. «Σε κάθε περίπτωση, θα χρησιμοποιήσουμε τα δύο κτίρια, τις γνωστές αποθήκες Κ1 και Κ2, για την ανάπτυξη ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού logistics center» τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ κ. Φίλιππος Τσαλίδης.