Ταραχή στην κυβέρνηση από το «κούρεμα»των συντάξεων

Αφού η κυβέρνηση συμφώνησε στη ρύθμιση του χρέους με ασφυκτικές δεσμεύσεις, προσπαθεί εκ των υστέρων να ανοίξει το μέτωπο των συντάξεων ερχόμενη σε αντιπαράθεση πρωτίστως με το ΔΝΤ, αλλά και με τους Ευρωπαίους, που της έχουν ζητήσει να παραμείνει προσηλωμένη στην οδό των μεταρρυθμίσεων.

Στόχος της να μην τεθούν σε εφαρμογή (από 1η Ιανουαρίου 2019) οι μειώσεις που η ίδια έχει ψηφίσει.

Πέρα από τις δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων ότι οι περικοπές είναι αχρείαστες και θα επανεξεταστούν στο Μέγαρο Μαξίμου και στο υπουργείο Οικονομικών, ετοιμάζονται να θέσουν στους εταίρους βάσει… τεκμηρίων, δηλαδή την επίτευξη υπερπλεονασμάτων, το ζήτημα της «ακύρωσης» των μειώσεων. Αυτό θα γίνει μετά την πανηγυρική έξοδο από το πρόγραμμα (20 Αυγούστου), εντός του Σεπτεμβρίου, περιόδου κατάρτισης του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2019.

Και αυτό καθώς διαπιστώνουν πως είναι τόσο μεγάλο το εύρος του «κουρέματος» των αποδοχών που προκύπτει από τον επανυπολογισμό των συντάξεων, που είναι εξαιρετικά δύσκολο να το διαχειριστεί η κυβέρνηση σε πολιτικό και επικοινωνιακό επίπεδο.

Πάντως, σύμφωνα με υψηλόβαθμο αξιωματούχο της ευρωζώνης, τα μηνύματα που έχει λάβει στην παρούσα φάση η Αθήνα είναι ότι δεν τίθεται θέμα αθέτησης των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί. Ο ίδιος, εξηγώντας το σκεπτικό των δανειστών, απαριθμεί τέσσερα επιχειρήματα:

–Οι θεσμοί θεωρούν τις περικοπές στις συντάξεις διαρθρωτικό μέτρο (και όχι εισπρακτικό) το οποίο συντελεί στη διάσωση του ασφαλιστικού συστήματος. Ομοίως πιστεύουν ότι η συρρίκνωση του αφορολογήτου το 2020 συντελεί στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης.

–Τυχόν ακύρωση του μέτρου θα στείλει αρνητικό μήνυμα προς τις αγορές ότι η Ελλάδα δεν είναι συνεπής ως προς τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει.

–Ακόμη κι αν υπάρξει εφέτος υπέρβαση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα, είναι απίθανο να επαναληφθεί και το 2019 χωρίς να ληφθεί υπ’ όψιν η μείωση στη συνταξιοδοτική δαπάνη. Είναι ενδεικτικό ότι από τις μειώσεις στις συντάξιμες αποδοχές του χρόνου θα εξοικονομηθούν άνω των 2,7 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο, ποσό πολύ υψηλό για να αναπληρωθεί από ισοδύναμα μέτρα.

–Εφόσον δεν γίνουν οι περικοπές, τότε δεν θα υλοποιηθούν και τα αντίμετρα που έχει δρομολογήσει η κυβέρνηση.

Μέχρι τώρα πάντως οι αντιδράσεις των Ευρωπαίων είναι «χλιαρές» και αναμένεται να αποκρυσταλλωθούν κατά τη διάρκεια της πρώτης αποστολής των θεσμών στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας το φθινόπωρο. «Με αυτή την εποπτεία μετά το πρόγραμμα εξασφαλίζουμε ότι στο μέλλον η Ελλάδα θα συνεχίσει την πολιτική μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια» υποστήριξε ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Ολαφ Σολτς μιλώντας στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο το πρωί της Παρασκευής.

Κατηγορηματικός τόσο για τις συντάξεις όσο και το αφορολόγητο εμφανίστηκε ο επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στην Αθήνα Πίτερ Ντόλμαν.

Υπογράμμισε πως «η εφαρμογή των διπλών μέτρων της περιόδου 2019-2020 θα είναι ένα πολύ σημαντικό σήμα στις αγορές ότι η Ελλάδα θα παραμείνει στον δρόμο των μεταρρυθμίσεων». Μάλιστα αποκάλυψε ότι το Ταμείο έχει λάβει «ισχυρές διαβεβαιώσεις της ελληνικής κυβέρνησης ότι τα συμφωνημένα μέτρα θα εφαρμοστούν».

Στην ανακοίνωση του ΔΝΤ με τα πρώτα συμπεράσματα της έκθεσής του τονίζεται πως «οποιαδήποτε καθυστέρηση σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις (σ.σ. συντάξεις, αφορολόγητο) θα υπέσκαπτε σε σημαντικό βαθμό την αξιοπιστία των παραδοχών των μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους που έχουν συμφωνηθεί με τους ευρωπαίους εταίρους».

Αναφορικά με τις παρεμβάσεις στο χρέος, ο κ. Ντόλμαν διευκρίνισε πως βελτιώνουν τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα, συμπληρώνοντας ότι υπάρχουν αβεβαιότητες σχετικά με τις μακροπρόθεσμες προοπτικές. Συμπλήρωσε ότι μετά το 2032 θα χρειαστεί «περαιτέρω ελάφρυνση με ρεαλιστικές προβλέψεις, ιδίως για τα πλεονάσματα».

Το Ταμείο θεωρεί ότι υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι που μπορεί να θέσουν εν αμφιβόλω την επίτευξη υψηλών πλεονασμάτων και ισχυρών ρυθμών ανάπτυξης. Αυτοί σχετίζονται με τον εκλογικό κύκλο που μπορεί να βάλει σε… πειρασμό το πολιτικό προσωπικό, τη μεταρρυθμιστική κόπωση και τη γήρανση του πληθυσμού μετις προβλέψεις που δείχνουν ότι το εργατικό δυναμικό θα μειώνεται κατά 1% κατ’ έτος τα επόμενα χρόνια. Σε διεθνές επίπεδο, η Ελλάδα θα επηρεαστεί από τη σφιχτή νομισματική πολιτική, τον εν εξελίξει εμπορικό «πόλεμο» και πιθανές αναταράξεις στις αγορές.

Εκτός τροχιάς θα βγάλουν το χρέος ακόμη και μικρές αποκλίσεις από τις βασικές μακροοικονομικές παραδοχές του ESM για τη βιώσιμη πορεία του. Το συμπέρασμα αυτό αναδείχθηκε σε εκδήλωση του «e-κύκλος» όπου αναλύθηκε η πρόσφατη απόφαση του Eurogroup. Ο Γιώργος Στρατόπουλος υποστήριξε ότι «η δυναμική του χρέους είναι πολύ εύθραυστη και πως η χώρα δεν έχει περιθώρια λαθών και οπισθοχωρήσεων, γιατί μικρές αποκλίσεις είναι δυνατόν να προξενήσουν τεράστια επιδείνωση στη βιωσιμότητά του».

Να υπενθυμίσουμε πως στο βασικό σενάριο της μελέτης βιωσιμότητας του ESM το πρωτογενές πλεόνασμα οριοθετείται στο 2,2% του ΑΕΠ από το 2023 έως το 2060. Αν το πλεόνασμα περιοριστεί στο 1,5% και ο ρυθμός ανάπτυξης είναι χαμηλότερος κατά 0,2% από τον προβλεπόμενο, τότε το χρέος από 127% του ΑΕΠ το 2060 στο βασικό σενάριο εξακοντίζεται στο 234,8% του ΑΕΠ στο δυσμενές σενάριο.

Σε παρέμβασή του στη συζήτηση ο πρώην πρόεδρος του ΠαΣοΚ Ευάγγελος Βενιζέλος, απαντώντας σε ερώτηση για τα υψηλά πλεονάσματα, σημείωσε ότι δεν μπορούν να αλλάξουν οι στόχοι μέχρι το 2022 (3,5% του ΑΕΠ κατ’ έτος), αλλά είναι δυνατόν να προχωρήσουμε σε αναπροσανατολισμό των πολιτικών. Ανέφερε ως παράδειγμα τα αντίμετρα στα οποία, όπως είπε, «μπορούμε να φύγουμε από την επιδοματική λογική και να πάμε σε παρεμβάσεις με αναπτυξιακή προοπτική».

Ο Γιώργος Προκοπάκης μίλησε για αδυναμία πρόσβασης στις αγορές ακόμη και μετά την απόφαση του Eurogroup. Εκανε λόγο για σποραδικές εξόδους και εκτίμησε ότι η πρώτη απόπειρα θα λάβει χώρα μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2019.