Η έξοδος από τα μνημόνια σηματοδοτεί μια ιστορική καμπή για τη χώρα μας. Η Ελλάδα ανακτά σημαντικούς βαθμούς ελευθερίας, τη δυνατότητα να ασκεί πολιτική με τους δικούς της όρους, αλλά και τη διεθνή θέση που της αξίζει, αφήνοντας πίσω της τη σκληρή λιτότητα και την αυστηρή επιτροπεία. Την ίδια στιγμή, η ελληνική οικονομία κινείται σταθερά σε ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ σημαντικά ποιοτικά χαρακτηριστικά όπως η ενίσχυση της μεταποίησης, της βιομηχανίας και των εξαγωγών δείχνουν ότι η ανάκαμψη αυτή θα ενισχυθεί το επόμενο διάστημα.
Το κρίσιμο στοίχημα τώρα είναι η μακροοικονομική βελτίωση να περνάει όλο και περισσότερο στην καθημερινότητα των πολιτών, να μετουσιώνεται γρήγορα σε νέες θέσεις εργασίας και αύξηση των λαϊκών εισοδημάτων. Χρειάζεται δουλειά για να θωρακίσουμε την ανάπτυξη με όρους βιωσιμότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά και πολιτικές που θα επουλώσουν τα τραύματα που δημιούργησαν στην κοινωνία η κρίση και η νεοφιλελεύθερη διαχείρισή της την περίοδο 2010-2014.
Το 2010 δεν ζήσαμε μόνο τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό αλλά και τη χρεοκοπία του παραγωγικού μοντέλου πάνω στο οποίο δομήθηκε η ελληνική οικονομία τις προηγούμενες δεκαετίες. Ενα μοντέλο εσωστρεφές, στηριγμένο στον υπερδανεισμό και στην εσωτερική κατανάλωση, που οδήγησε στην αποβιομηχάνιση και στη μεγάλη συρρίκνωση της γεωργίας, ενώ δεν επέτρεψε στην Ελλάδα να παρακολουθήσει τις τεχνολογικές εξελίξεις που σήμαναν η 4η βιομηχανική επανάσταση και η ψηφιοποίηση της οικονομίας. Η παραγωγική ένδεια άφησε ανοχύρωτη την ελληνική οικονομία μπροστά στην έλευση της διεθνούς κρίσης με φυσικό επακόλουθο τη χρεοκοπία και την πολυετή βαθιά ύφεση.
Το μοντέλο αυτό δεν μπορεί αλλά ούτε και θέλουμε να ανακάμψει, η αλλαγή του είναι προϋπόθεση για το οριστικό ξεπέρασμα της κρίσης. Αυτή την επιτακτική ανάγκη έρχεται να καλύψει η Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική που εκπόνησε η κυβέρνηση. Για πρώτη φορά στη μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας η Ελλάδα έχει ένα ολιστικό πρόγραμμα ανάπτυξης που θέτει συγκεκριμένους στόχους και προτεραιότητες με σαφές χρονοδιάγραμμα υλοποίησης.
Στον πυρήνα της Αναπτυξιακής Στρατηγικής βρίσκεται η παραγωγική ανασυγκρότηση, με έμφαση στην επαναβιομηχάνιση, στην ενδυνάμωση στρατηγικών κλάδων της οικονομίας στους οποίους η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα (τουρισμός, μεταποίηση, αγροδιατροφή, μεταφορές, ενέργεια, φαρμακοβιομηχανία κ.ά.) και κυρίως στην αξιοποίηση του υψηλά μορφωμένου ανθρώπινου δυναμικού. Το τελευταίο επιτυγχάνεται μέσα από την επένδυση στην έρευνα και στην καινοτομία, την τεχνολογική αναβάθμιση των υποδομών και της παραγωγής και τη δημιουργία σταθερών και ποιοτικών θέσεων εργασίας. Βασικό ζητούμενο επίσης είναι και η στήριξη των δυναμικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η προώθηση των συνεργειών μεταξύ τους και η δημιουργία ολοκληρωμένων αλυσίδων αξίας.
Η Αναπτυξιακή Στρατηγική προέκυψε μέσα από μια ευρεία και δημοκρατική διαβούλευση με τους παραγωγικούς και τοπικούς φορείς αλλά και την κοινωνία των πολιτών, με αποκορύφωμα τα περιφερειακά αναπτυξιακά συνέδρια που διεξήχθησαν σε όλη τη χώρα, ενώ θα τεθεί εκ νέου σε διάλογο για τον εμπλουτισμό και την περαιτέρω συγκεκριμενοποίησή της. Στόχος μας είναι ο παραγωγικός μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας μέσα από μια συλλογική προσπάθεια, στην οποία κάθε κοινωνική και παραγωγική ομάδα θα αναγνωρίζει τον εαυτό της.
Ωστόσο, η βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη δεν μπορεί να επιτευχθεί με προσπάθειες μόνο σε εθνικό επίπεδο. Απαιτείται πολυμερής συντονισμός μεταξύ των χωρών γύρω από κοινούς στόχους για την ανάπτυξη, την απασχόληση, την κοινωνική συνοχή και την προστασία του περιβάλλοντος. Με αυτόν τον γνώμονα παρεμβαίνουμε δυναμικά στην πολύ κρίσιμη συζήτηση που διεξάγεται αυτή την περίοδο στην Ευρώπη για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης, διεκδικώντας να επανέλθουν στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών πολιτικών η δημοκρατία και οι κοινωνικές ανάγκες, να ενισχυθούν η αλληλεγγύη και τα εργαλεία όπως η Πολιτική Συνοχής (ΕΣΠΑ) που υπηρετούν στην πράξη τη σύγκλιση μεταξύ των κρατών-μελών της Ενωσης.
Η συστηματική προσπάθειά μας για την ανάδειξη των θέσεων της Ελλάδας αποδίδει καρπούς, όπως φαίνεται και από την πρόσφατη πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αύξηση των πόρων προς την Ελλάδα κατά 8% στη νέα προγραμματική περίοδο.
Η ύπαρξη όμως της ΕΕ δοκιμάζεται σοβαρά τα τελευταία χρόνια από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, οι οποίες εντείνουν τις ανισότητες μεταξύ και εντός των χωρών-μελών και ενισχύουν τις εθνικιστικές και ξενοφοβικές δυνάμεις σε όλη την Ευρώπη. Η επιβίωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος αλλά και η διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής σε κάθε χώρα προϋποθέτουν την οριστική ρήξη με τις πολιτικές που συγκεντρώνουν τον πλούτο στην κορυφή της οικονομικής πυραμίδας, απαξιώνοντας την εργασία και συρρικνώνοντας το κοινωνικό κράτος στο όνομα της κερδοφορίας του κεφαλαίου.
Η δική μας λογική βρίσκεται στον αντίποδα αυτών των πολιτικών, στηρίζουμε τις δυνάμεις της εργασίας, τη νεολαία και τα νέα παραγωγικά στρώματα ώστε να κάνουν δική τους υπόθεση την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Σε αυτή την κατεύθυνση η Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα για την ενίσχυση των εργαζομένων, όπως η αύξηση του κατώτατου μισθού, η καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας και η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, καθώς και στοχευμένες παρεμβάσεις για τη δημιουργία ισχυρού κοινωνικού κράτους, για πρώτη φορά στη χώρα μας. Η ανάπτυξη πρέπει να είναι δίκαιη και τα οφέλη της να κατανέμονται ισότιμα σε όλους τους πολίτες, διαφορετικά δεν μπορεί να είναι βιώσιμη μακροπρόθεσμα, όπως έδειξε και η ελληνική εμπειρία τα προηγούμενα χρόνια.
Με την έξοδο από τα μνημόνια σε λίγες εβδομάδες κλείνει οριστικά ένας επώδυνος κύκλος για την κοινωνία και η Ελλάδα παύει πλέον να είναι μέρος του προβλήματος και γίνεται μέρος της λύσης. Με σχέδιο και συστηματική δουλειά για την ανασυγκρότηση της οικονομίας της και με τολμηρές πρωτοβουλίες για την επίλυση χρόνιων διπλωματικών προβλημάτων στα Βαλκάνια αναδεικνύεται και πάλι πρωταγωνιστική δύναμη στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, μια δύναμη σταθερότητας, ειρήνης και συνανάπτυξης.
O κ. Αλέξης Χαρίτσης είναι αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ