Στον αστερισμό της βίας οι εκλογές στο Μεξικό

«H βία και η μαφία των ναρκωτικών δεν κάνουν εκλογές. Τις κάνουν οι πολιτικοί και οι πολίτες, σε μια δημοκρατία. Με σκοπό να μπει επιτέλους τέλος σε αυτό το ντροπιαστικό έγκλημα που μας έχει βάψει στο αίμα στον δρόμο για τις κάλπες…» λένε οργανώσεις για τα ανθρώπινα και τα πολιτικά δικαιώματα στο Μεξικό.

Γιατί η βία θερίζει, με 200.000 φόνους από το 2007 στη χώρα των 130 εκατ. ανθρώπων, τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής, που ετοιμάζεται να εκλέξει νέο πρόεδρο, την ερχόμενη Κυριακή, 1η Ιουλίου. Με φαβορί σε όλες τις δημοσκοπήσεις τον 64χρονο αριστερό (εθνολαϊκιστή τον λένε οι αντίπαλοι) Αντρες Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ – για τους φίλους Amlo από τα αρχικά του.

Εχοντας υποστεί πέρυσι την πιο φονική χρονιά στη σύγχρονη ιστορία του με 30.000 δολοφονίες, το Μεξικό είναι ήδη αντιμέτωπο με ακόμη περισσότερο αίμα. Σχεδόν 8.000 φόνοι έχουν καταγραφεί τους πρώτους τρεις μήνες του 2018, πολλοί εκ των οποίων συγκλόνισαν την προεκλογική εκστρατεία.

Καθώς η αιματοχυσία συνεχίζεται, με ένα κύμα αχαλίνωτων επιθέσεων εναντίον πολιτικών που προσθέτουν στο συναίσθημα της ανασφάλειας του κόσμου, όλοι οι υποψήφιοι για την προεδρία λένε ότι προτεραιότητα είναι η ασφάλεια. Αλλά πώς; Ο Amlo μιλάει για εθνική συμφιλίωση: θέλει να δώσει σε ορισμένους εγκληματίες αμνηστία και υποσχέθηκε ότι θα προεδρεύει προσωπικά σε συσκέψεις ασφαλείας από τις 6 π.μ. κάθε πρωί για να σταματήσει αυτό το κύμα βίας που απειλεί την κοινωνική ειρήνη.

Ο 39χρονος δικηγόρος Ρικάρντο Ανάγια, επικεφαλής μιας συμμαχίας Αριστεράς – Δεξιάς που φαίνεται δεύτερος στα γκάλοπ, δηλώνει έτοιμος να καταργήσει τον «εντελώς άχρηστο» 12χρονο πόλεμο κατά των ναρκωτικών. Η πιο… δραστική πρόταση προέρχεται από τον υποψήφιο που είναι τελευταίος στις δημοσκοπήσεις, τον 60χρονο ανεξάρτητο Χάιμε Ροντρίγκες, ο οποίος προτείνει να… κόβει τα χέρια των εγκληματιών για να ελέγξει τη βία των ναρκωτικών.

Ειδικοί λένε, πάντως, ότι κανένας από τους υποψηφίους προέδρους δεν έχει καταλήξει σε μια πειστική και λεπτομερή στρατηγική για την ειρήνευση μιας χώρας που έχει υποφέρει περισσότερες από 200.000 δολοφονίες τα τελευταία δέκα χρόνια.

Η νίκη του αριστερού Amlo στις προεδρικές εκλογές θεωρείται αναπόφευκτη. Οι συζητήσεις δεν αφορούν το αν θα κερδίσει, αλλά με πόση διαφορά.

Και αν, πράγματι, εκλεγεί με το σαρωτικό 54% που βλέπουν οι δημοσκοπήσεις για το Κογκρέσο, θα πρόκειται για ριζοσπαστικό ανασχεδιασμό του πολιτικού χάρτη του Μεξικού, στα πρότυπα «αλλαγής υποδείγματος» που θα θυμίσει την εκλογή του (Ρεπουμπλικανού όμως) Ρόναλντ Ρίγκαν στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1980, γράφουν οι «New York Times».

Ο Ομπραδόρ υπόσχεται τη λεγόμενη «4η μεξικανική επανάσταση», μετά τον πόλεμο της ανεξαρτησίας από την Ισπανία στις αρχές του 19ου αιώνα, τις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις αργότερα και τη δημοκρατική επανάσταση των αρχών του 20ού αιώνα. «Επιδιώκει να σχηματίσει μια εθνικιστική κυβέρνηση, η οποία όμως θα εφαρμόσει λιτότητα οικειοθελώς στον εαυτό της, παλεύοντας κατά της εγκληματικής ναρκω-βίας, της διαφθοράς και της ανισότητας. Επίσης, έχει εξαγγείλει αναθεώρηση του Συντάγματος ώστε να αλλάξει την ενεργειακή πολιτική της χώρας και να εγκαθιδρύσει μηχανισμούς αμεσο-δημοκρατίας, με δημοψηφίσματα» γράφουν οι «New York Times».

Πολλοί Μεξικανοί εύχονται ειλικρινά να υπάρξει αλλαγή τώρα με τον Ομπραδόρ, θεωρώντας ότι η χώρα δεν αντέχει άλλη βία, ανισότητα, και διαφθορά, «αν και κάποιοι ανησυχούν για την πολύ μεγάλη ισχύ που μπορεί να αποκτήσει ο Ομπραδόρ» τονίζει η αμερικανική εφημερίδα.

Προσθέτοντας πάντως ότι «η προεκλογική ατζέντα του για οικονομική ανάπτυξη, πάταξη της διαφθοράς και στρατηγική κατά της βίας, με πρόγραμμα υποστήριξης νέων που έχουν εμπλακεί στον πόλεμο κατά των ναρκωτικών, είναι πολύ εύστοχη και δημοφιλής».

Ο Ομπραδόρ ξεκίνησε την πολιτική καριέρα του στο τοπικό γραφείο του κυβερνώντος κόμματος στην πολιτεία Ταμπάσκο, αλλά εκδιώχθηκε όταν προσπάθησε να εκδημοκρατίσει την εσωτερική λειτουργία του. Στις ιστορικές εκλογές που τερμάτισαν την 70χρονη κυριαρχία του Θεσμικού Επαναστατικού Κόμματος (PRI) εξελέγη δήμαρχος της Πόλης του Μεξικού. Θέση από την οποία συνδύασε δημοσιονομική πειθαρχία με κοινωνικά προγράμματα υπέρ αδύναμων πολιτών (με πιο γνωστό και επιτυχημένο τα επίδομα σε ηλικιωμένους).

Κάπως έτσι, το 2003 ήταν από τους δημοφιλέστερους πολιτικούς του Μεξικού, με ποσοστό αποδοχής 80%. Το 2006 ήταν υποψήφιος πρόεδρος, αλλά έχασε με μικρή διαφορά. Τότε δεν δέχθηκε το αποτέλεσμα της κάλπης. Αυτοανακηρύχθηκε νικητής, καλώντας οπαδούς να αποκλείσουν, επί εβδομάδες, την κίνηση στο κέντρο της Πόλης του Μεξικού.

Ο Ομπραδόρ μιλάει πάντα για «παραδοσιακές αριστερές αξίες»: μείωση φτώχειας και κοινωνικών ανισοτήτων. Είναι χριστιανός και «θεωρείται κρατιστής και εθνικιστής, με συμμάχους που περιλαμβάνουν διεφθαρμένους συνδικαλιστές και εκπροσώπους της άκρας Δεξιάς. Αλλά κανένας δεν τον έχει βοηθήσει τόσο όσο η παταγώδης αποτυχία της τωρινής κυβέρνησης και η αγανάκτηση του κόσμου για τη διαφθορά, την οικονομική υπανάπτυξη και την αύξηση της εγκληματικότητας την εξαετία που κυβερνά ο (κεντροδεξιός) Ενρίκε Πένια Νιέτο» σημειώνουν οι «NYT».

Ο ίδιος ο Ομπραδόρ λέει τώρα πως ανήκει στο «πολιτικό κέντρο». Υπόσχεται «υγιή δημοσιονομική πολιτική» και υπερασπίζεται τη Συνθήκη Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (NAFTA), την οποία όμως αμφισβητεί πλέον ο αλλοπρόσαλλος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Το ερώτημα, πάντως, παραμένει: «Θα γίνει ο Ομπραδόρ φορέας πραγματικής δημοκρατικής αλλαγής ή μήπως θα δούμε άλλον έναν εθνολαϊκιστή ισχυρό άνδρα μίας ακόμη μεξικανικής επανάστασης;» αναρωτιέται η μεγάλη προοδευτική αμερικανική εφημερίδα.

Οι περισσότεροι εκτιμούν ότι η προβλεπόμενη νίκη του Amlo πιθανότατα θα σημάνει σκλήρυνση της στάσης έναντι των ΗΠΑ του Τραμπ, ο οποίος συνεχίζει ακάθεκτος την άγρια επιθετική ρητορική στο Μεταναστευτικό (με το τείχος στα σύνορα με το Μεξικό), και ανεβάζει την ένταση στις εμπορικές συναλλαγές με τον μεγάλο νότιο γείτονα.