Ευεργετική επίδραση στην ψυχολογία των αποταμιευτών είχε η ταχεία ολοκλήρωση από την κυβέρνηση της τέταρτης και τελευταίας αξιολόγησης του μνημονίου, όπως προκύπτει από την πορεία της καταθετικής βάσης.
Τον προηγούμενη μήνα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα υπόλοιπα εγχώριων επιχειρήσεων και νοικοκυριών διαμορφώθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο από το Μάιο του 2015, σημειώνοντας άνοδο της τάξης των 1,1 δισ. ευρώ σε μηνιαία βάση.
Η ενίσχυση αυτή προήλθε στο μεγαλύτερο βαθμό από τις καθαρές εισροές ύψους 890 εκατ. ευρώ που καταγράφηκαν στους λογαριασμούς των ιδιωτών πελατών των τραπεζών.
«Η επιτυχία των τεσσάρων συστημικών ομίλων στα stress tests, σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση του προγράμματος οικονομικής στήριξης, συνέβαλαν καθοριστικά στη βελτίωση του κλίματος» υπογραμμίζουν τραπεζικές πηγές.
Και προσθέτουν πως ένα σημαντικό μέρος της αύξησης που σημειώνεται το τελευταίο διάστημα, είναι αποτέλεσμα των καταθέσεων αποθησαυρισμένων χαρτονομισμάτων, που τοποθετήθηκαν κατά κύριο λόγο σε λογαριασμούς προθεσμίας.
Προσφορές και σε …είδος
Οι τράπεζες προσφέρουν προνομιακές αποδόσεις σε σχέση με τα επίσημα δελτία επιτοκίων, καθώς και έξτρα επιβράβευση σε είδος, σε όσους τοποθετήσουν νέο χρήμα σε προγράμματα προσυμφωνημένης διάρκειας και από ό,τι φαίνεται οι καταθέτες, αισθανόμενοι μεγαλύτερη ασφάλεια μετά τις τελευταίες εξελίξεις, …τσίμπησαν στις προσφορές.
Συγκεκριμένα, η τελική καθαρή απόδοση για τα μετρητά φτάνει έως και τα επίπεδα του 1%, υψηλότερα κατά 50% σε σχέση με τα κλασικά προγράμματα.
Άλλωστε, ο κίνδυνος ληστείας αποτελεί ένα ισχυρό αντικίνητρο για διακράτηση χαρτονομισμάτων στο σπίτι.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το Μάιο τα υπόλοιπα στους προθεσμιακούς λογαριασμούς ενισχύθηκαν για δεύτερο συνεχή μήνα κατά περισσότερο από 450 εκατ. ευρώ, συμπληρώνοντας 11 συνεχείς μήνες ανόδου και διαμορφώθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα από το Νοέμβριο του 2016.
Πλέον, από την αρχή του χρόνου το σύνολο των καταθετικών υπολοίπων επιχειρήσεων και νοικοκυριών έχει ενισχυθεί κατά 1,72 δισ. ευρώ, ενώ από τα τέλη του περασμένου Ιανουαρίου, η άνοδος φτάνει τα 3,3 δισ. ευρώ.
Με αυτά τα δεδομένα, οι τραπεζικές διοικήσεις είναι πλέον αισιόδοξες ότι οι καθαρές εισροές του 2018 θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 7 δισ. ευρώ, με στήριξη και από τα τουριστικά έσοδα, μεγάλο μέρος των οποίων καταλήγει στο σύστημα λόγω της χρήσης των καρτών από τους ξένους επισκέπτες.
Εξάλλου, αλλαγή συμπεριφοράς παρατηρείται στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες, που δεν διστάζουν πλέον όπως στο πρόσφατο παρελθόν να καταθέτουν τις ημερήσιες εισπράξεις τους στις τράπεζες.
Ως αποτέλεσμα, οι καθαρές εισροές των μη χρηματοπιστωτικών εταιρειών στους λογαριασμούς τους στο 5μηνο Ιανουαρίου – Μαΐου έφτασε τα 768 εκατ. ευρώ.
Χάθηκαν τρία χρόνια
Βέβαια, το τραπεζικό σύστημα έχει πληγεί ανεπανόρθωτα στο θέμα της ρευστότητας την τελευταία τριετία.
Παρά την άνοδο που έχει σημειωθεί, η αύξηση των υπολοίπων από τα χαμηλά της περιόδου των capital controls ανέρχεται σε μόλις 9 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για πολύ μικρό ποσό σε σχέση με τα 41 δισ. ευρώ που έκαναν «φτερά» μέσα σε επτά μήνες, από το Δεκέμβριο του 2014, μετά την προκήρυξη των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου 2015, έως και το τέλος Ιουνίου της ίδιας χρονιάς.
Από αυτές τις διαρροές, τα 16 δισ. ευρώ σημειώθηκαν κατά την προεκλογική περίοδο, λόγω της ανησυχίας που προκάλεσε η διαφαινόμενη πολιτική αλλαγή και τα 25 δισ. ευρώ κατά τη διάρκεια της «διαπραγμάτευσης» της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, που ολοκληρώθηκε με το δημοψήφισμα, το κλείσιμο των τραπεζών και την επιβολή των capital controls.
Ακόμη όμως και μετά την υπογραφή του τρίτου προγράμματος και τη μνημονιακή στροφή της κυβέρνησης, οι καθυστερήσεις που καταγράφηκαν στο κλείσιμο των πρώτων αξιολογήσεων, πίεσαν σε μεγάλο βαθμό τη ρευστότητα των τραπεζών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι παρά τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων, τα υπόλοιπα επιχειρήσεων και νοικοκυριών υποχώρησαν τον Απρίλιο του 2017 στα επίπεδα των 119 δισ. ευρώ, κάτι που είχε να συμβεί από το Νοέμβριο του 2001, πριν δηλαδή την εισαγωγή του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος στην Ελλάδα!
Τραπεζικοί κύκλοι σημειώνουν πάντως πως μετά τη συμφωνία στο τελευταίο Eurogroup για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για περεταίρω ενίσχυση των μεγεθών.
Εκτιμάται ότι τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ βρίσκονται ακόμη εκτός συστήματος, σε τραπεζικές θυρίδες και άλλες προσωπικές …κρυψώνες και θα μπορούσαν να επιστρέψουν στις τράπεζες, εφόσον συνεχιστεί η βελτίωση της εμπιστοσύνης.
Οι διοικήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων αναμένουν μία ακόμη χαλάρωση των capital controls μέσα στο καλοκαίρι και προσβλέπουν σε οριστική άρση τους κάποια στιγμή το 2019, ώστε να κλείσει μετά από τέσσερα χρόνια αυτή η μαύρη για τον κλάδο σελίδα.
