Κοντά στη συνοριακή γραμμή της Αλγερίας και του Νίγηρα, βαθιά στην έρημο της Σαχάρας, κάθε μέρα δεκάδες μετανάστες περπατούν αργά σε ένα από τα πιο αδυσώπητα μέρη της γης, κάτω από τον καυτό ήλιο, χωρίς τροφή και νερό, και υπό θερμοκρασίες που φθάνουν ακόμη και τους 48 βαθμούς κελσίου. Οι άνθρωποι αυτοί αναγκάζονται να περάσουν με τη βία τα σύνορα περπατώντας, πολλές φορές υπό την απειλή όπλου, καθώς η Αλγερία έχει απελάσει περισσότερους από 13.000 ανθρώπους τους τελευταίους 14 μήνες, ανάμεσά τους έγκυες γυναίκες και παιδιά.
Όσοι τυχεροί περάσουν στον Νίγηρα, περπατούν κουτσαίνοντας για 15 χιλιόμετρα μέχρι την Ασάμακα, μια πόλη στη μέση του πουθενά, όπου ετοιμόρροπα κτίρια βυθίζονται μέσα σε λόφους άμμου. Άλλοι χωρίς προσανατολισμό και αφυδατωμένοι περιπλανιούνται για μέρες προτού τους βρει κάποια ομάδα των Ηνωμένων Εθνών.
Η φρίκη της ερήμου
Άγνωστος αριθμός πεθαίνει στα μισά της διαδρομής και σχεδόν όλοι όσοι έχουν επιζήσει έχουν να διηγηθουν ιστορίες ανθρώπων που δεν τα κατάφεραν και πέθαναν στην έρημο. «Γυναίκες, άνδρες κείτονται νεκροί… άλλοι εξαφανίζονται μέσα στην έρημο γιατί δεν γνωρίζουν τη διαδρομή. Ο καθένας είναι εντελώς μόνος…» λεέι η Τζάνετ Καμάρα από τη Λιβερία στο Associated Press, η οποία ήταν έγκυος όταν έκανε τη συγκεκριμένη διαδρομή.
Το σώμα της πόναγε για πολλές μέρες καθώς γέννησε στη μέση της ερήμου. Το μωρό της γεννήθηκε νεκρό και το έθαψε κάπου στην Σαχάρα. Θυμάται ότι το αίμα έτρεχε στα πόδια της για μέρες ενώ οι αστράγαλοί της ήταν πρησμένοι για εβδομάδες. «Έχασα τον γιο μου, το παιδί μου» λέει η Καμάρα που αναγκάστηκε να παρατήσει τη δουλειά της ως πλανόδια πωλήτρια στην Αλγερία, καθώς οι αρχές την απέλασαν τον περασμένο Μάιο.
Μια άλλη γυναίκα κοντά στα 20 απελάθηκε την ίδια εποχή σε προχωρημένη εγκυμοσύνη. Και το δικό της μωρό της επίσης πέθανε στη γέννα. Παρόμοια τύχη είχαν χιλιάδες πρόσφυγες από την υποσαχάρια Αφρική, το Μάλι, τη Γκάμπια, τη Γουινέα, την Ακτή Ελεφαντοστού, τον Νίγηρα και αλλού, που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον πόλεμο στην πατρίδα τους, τη βία, τη φτώχεια, τον φόβο της ισλαμικής τρομοκρατίας και να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον στην Ευρώπη.
Καθώς η Γηραιά Ήπειρος ήδη από το 2017 έχει κλείσει συμφωνίες με χώρες της βόρειας Αφρικής με στόχο τον αποκλεισμό των διαδρομών που οδηγούν τους αφρικανούς πρόσφυγες στην Ευρώπη, οι χώρες του Μαγκρέμπ τους διώχνουν πάλι πίσω. Η Αλγερία συγκεκριμένα τους παρατά στην κυριολεξία στο έλεος του Θεού.
Η Ευρώπη γνωρίζει αυτή την πρακτική, όμως η Αλγερία δεν παρέχει κανένα επίσημο στοιχείο σε ό,τι αφορά τον αριθμό των ανθρώπων που διώχνει πίσω. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό για τη Μετανάστευση τον Μάιο του 2017, 135 άνθρωποι εκδιώχθηκαν από την Αλγερία και έντεκα μήνες αργότερα ο αριθμός είχε αυξηθεί στους 2.888. Συνολικά 11.276 άνδρες, γυναίκες και παιδιά επέζησαν σε αυτό το επισφαλές ταξίδι, ενώ τουλάχιστον 2.500 άνθρωποι ακολούθησαν ανάλογη διαδρομή προς το Μάλι, με άγνωστο τον αριθμό εκείνων που δεν τα κατάφεραν.
Το έγκλημα της Αλγερίας
Όσοι μετανάστες μίλησαν στο Associated Press διηγούνται πως η Αλγερία τους «ξεφορτώνεται». Αφού τους στοιβάζουν μέσα σε ανοιχτά φορτηγά, ξεκινούν ένα ταξίδι που διαρκεί έξι με οκτώ ώρες για να φθάσουν σε ένα μέρος γνωστό ως «Σημείο Μηδέν». Έπειτα τους εγκαταλείπουν στην έρημο με κατεύθυνση τον Νίγηρα και τους αναγκάζουν να περπατήσουν, συχνά υπό την απειλή όπλου.
Στις αρχές Ιουνίου, 217 άνδρες και γυναικόπαιδα εγκαταλείφθηκαν προτού φθάσουν στο Σημείο Μηδέν, περίπου 30 χιλόμετρα μακριά από την πιο κοντινή πηγή νερού. Όπως λένε το περπάτημα στην έρημο είναι ανυπόφορο, η ζέστη τρυπά και τα πιο χοντρά παπούτσια ενώ ο καυτός αέρας διαπερνά τα πνευμόνια και δεν σε αφήνει να πάρεις ανάσα. Μοιάζει σα να αναπνέεις μέσα σε φούρνο.
«Πολλοί δεν άντεχαν. Έβλεπες ανθρώπους να καταρρέουν μπροστά στα μάτια σου πάνω στην καυτή άμμο» διηγείται ο 18χρονος Αλιού Καντέ από τη Σενεγάλη. Η ομάδα του, λέει, περίπου 1.000 άτομα, χάθηκε και περιπλανιόταν για ώρες. Ο ίδιος δεν είχε ούτε χρήματα, ούτε κινητό. Η αστυνομία του είχε πάρει και το τηλέφωνο και τα 40.000 δηνάρια, περίπου 340 ευρώ, που είχε πάνω του
.
Η Αλγερία αρνείται τις καταγγελίες. Αρνείται ότι εγκαταλείπει εκατοντάδες ανθρώπους αβοήθητους στη μέση του πουθενά, κάτω από αυτές τις αδιανόητες συνθήκες. Αρνείται την απάνθρωπη μεταχείριση, τον εξευτελισμό, τους ξυλοδαρμούς που καταγγέλουν οι πρόσφυγες. Την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Η αλήθεια ωστόσο είναι μία. Η χώρα συντελεί ένα διαρκές έγκλημα. Από το 2014, περισσότεροι από 30.000 πρόσφυγες που έφθασαν στην Αλγερία και απελάθηκαν, έχουν εξαφανιστεί μέσα στην έρημο. Για κάθε μια ζωή που πνίγεται στη Μεσόγειο, υπολογίζεται ότι άλλες δυο χάνονται στην Σαχάρα. Ένα ταξίδι χωρίς γυρισμό για χιλιάδες ζωές που κανείς δεν πρόκειται να αναζητήσει.
