Ο εμπορικός πόλεμος του Τραμπ κλονίζει τις αγορές

Τα τζιν τα ράβουν στην Απω Ανατολή, τις μοτοσικλέτες τις κατασκευάζουν στην Ιαπωνία και το ουίσκι είναι σκωτσέζικο προϊόν; Σύμφωνοι. Αλλά οι δασμοί που επέβαλε από την περασμένη Παρασκευή δίκην αντιποίνων η Ευρωπαϊκή Ενωση στα αμερικανικά τζιν, στις Harley Davidson, στο Jack Daniels και στα (πόσα ακόμα;) ουίσκι που εισάγονται από τις ΗΠΑ δεν αποτελούν παρά μια πρώτη απαντητική βολή εκ μέρους των Βρυξελλών.

Και πάντως οι εξελίξεις δίνουν μια πρώτη αίσθηση για το πόσο καταστροφικά για την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων θα μπορούσε να εξελιχθεί ένας γενικευμένος εμπορικός πόλεμος. Ο οποίος, σε αντίθεση με την άποψη του αμερικανού προέδρου ότι «είναι εύκολο να τον κερδίσει κανείς», θα άφηνε πίσω του μόνο ηττημένους. Τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Αλλά μακροπρόθεσμα ποιος νοιάζεται, αφού θα είμαστε όλοι νεκροί;

Η αρμόδια για θέματα Εμπορίου επίτροπος της ΕΕ Σεσίλια Μάλστρεμ ανακοινώνοντας τα ευρωπαϊκά αντίποινα εξέφρασε τη λύπη της που η Ευρώπη βρίσκεται στη δυσάρεστη θέση να επιβάλει δασμούς σε τζιν, μοτοσικλέτες, μπέρμπον και σε άλλα εισαγόμενα από τις ΗΠΑ. «Ωστόσο η μονομερής και αδικαιολόγητη απόφαση της Ουάσιγκτον να δασμολογήσει τον ευρωπαϊκό χάλυβα και το αλουμίνιο δεν αφήνει στην ΕΕ άλλα περιθώρια» πρόσθεσε η σουηδέζα επίτροπος. Και τόνισε ότι τα ευρωπαϊκά αντίμετρα των 2,8 δισ. ευρώ θα αρθούν αμέσως μόλις οι ΗΠΑ αποσύρουν τους δασμούς συνολικά 6,4 δισ. ευρώ που επέβαλαν.

Θα παρατηρούσε κανείς ότι οι προσώρας επιβληθέντες δασμοί είναι σταγόνα στον ωκεανό του ευρωαμερικανικού εμπορίου –η αξία των προϊόντων που διακινούνται μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ φθάνει το 1 τρισ. δολάρια τον χρόνο. Αλλά η νεότερη απειλή Τραμπ, η… «απειλή του Σαββατοκύριακου» θα λέγαμε, ότι θα δασμολογήσει με 20% τις εισαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων στις ΗΠΑ αν μη τι άλλο δείχνει πως ο αμερικανός πρόεδρος δεν θεωρεί ότι οι Ευρωπαίοι έχουν τιμωρηθεί επαρκώς για το εμπορικό πλεόνασμα που έχουν συσσωρεύσει έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών.

Και μόνο ο φόβος για έναν γενικευμένο εμπορικό πόλεμο ανεβάζει τις οικονομικές εντάσεις στην παγκόσμια οικονομία, αποφαίνονται οι Πίτερ Γκούντμαν, Ιαν Οστιν και Ελίζαμπεθ Μόλκιν σε εκτεταμένο ρεπορτάζ τους στους «New York Times». Και η περίπτωση της προειδοποίησης για μείωση κερδών που εξέδωσε μία ημέρα πριν από την έναρξη των ευρωπαϊκών αντιποίνων, την περασμένη Πέμπτη δηλαδή, η Daimler αναδεικνύει ανάγλυφα το πλέγμα των διεθνών εμπορικών σχέσεων σε ένα παγκοσμιοποιημένο εταιρικό και οικονομικό περιβάλλον.

Η γερμανική εταιρεία, η οποία κατασκευάζει ως γνωστόν τις πολυτελείς Mercedes, δεν προειδοποίησε για τον αντίκτυπο που θα έχουν στις πωλήσεις και στα κέρδη της τα ευρωπαϊκά αντίποινα αλλά τα… κινεζικά, στην απόφαση του Τραμπ να επιβάλει δασμούς 50 δισ. δολαρίων στις εισαγωγές κινεζικών προϊόντων στις ΗΠΑ. Η Κίνα απάντησε ότι από τις 6 Ιουλίου θα επιβάλει τους δικούς της δασμούς στις αμερικανικές εισαγωγές στη χώρα. Η συντριπτική πλειονότητα των Mercedes που εξάγει η Daimler στην Κίνα κατασκευάζονται από μονάδες παραγωγής της γερμανικής εταιρείας στις ΗΠΑ. Ετσι η αύξηση της δασμολόγησης θα πλήξει τις πωλήσεις αυτοκινήτων του γερμανού κατασκευαστή.

Ο Ντόναλντ Τραμπ επέλεξε, ως γνωστόν, αυτόν τον τρόπο προστασίας της εξαγωγικής βιομηχανίας των ΗΠΑ για να πετύχει την αποκατάσταση μιας ισορροπίας στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας του με τον υπόλοιπο κόσμο, το οποίο είναι έντονα ελλειμματικό. Και, ειρήσθω εν παρόδω, δεν πρόκειται για μια οποιαδήποτε χώρα, αλλά για την ισχυρότερη πολιτικά και στρατιωτικά στον κόσμο, τη μοναδική υπερδύναμη.

«Η επιθετική στρατηγική του Τραμπ, ο οποίος δεν διστάζει να συγκρουστεί κατά μέτωπον με ολόκληρη την υφήλιο, μένει να αποδειχθεί αν αποτελεί διαπραγματευτική τακτική παρά μια σχεδιασμένη κίνηση για την πρόκληση ενός εκτεταμένου εμπορικού πολέμου» γράφουν οι ρεπόρτερ των «ΝΥΤ».

Ωστόσο, ακόμα κι αν ο Τραμπ μπλοφάρει, «η απειλή για την παγκόσμια οικονομία έχει λάβει υπαρξιακές διαστάσεις» σημειώνει από τη Γενεύη η επικεφαλής οικονομολόγος της Indosuez Wealth Management Μαρί Οουενς Τόμσεν. Και εξηγεί πως ήδη, μόνο με τη πολεμική ρητορική, το πρώτο τρίμηνο του έτους η αεροπορική κίνηση σε ό,τι αφορά τη μεταφορά εμπορευμάτων σταθεροποιήθηκε ύστερα από δύο χρόνια ανάπτυξης που είχε σημειώσει. Επίσης, από το περασμένο φθινόπωρο έχει «παγώσει» η ανάπτυξη στον κλάδο των θαλασσίων μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων. Ενας δείκτης της λονδρέζικης εταιρείας ερευνών Oxford Economics που μετρά τη δυναμικότητα του παγκοσμίου εμπορίου κατέγραψε τις χειρότερες ενδείξεις από τις αρχές του 2017…

Τα πρώτα θύματα του εμπορικού πολέμου είναι ασφαλώς οι επιχειρήσεις. Αλλά, «ας μην υποτιμήσουμε τον μακροοικονομικό αντίκτυπο», παρατήρησε την περασμένη εβδομάδα η Κριστίν Λαγκάρντ. «Θα ήταν σοβαρό αν οι ΗΠΑ επέβαλλαν δασμούς μονομερώς. Γίνεται όμως πολύ σοβαρότερο αν άλλες χώρες απαντήσουν με αντίποινα, κυρίως εκείνες που θα επηρεάζονταν περισσότερο, όπως ο Καναδάς, η Γερμανία, και η υπόλοιπη Ευρώπη» είπε η επικεφαλής του ΔΝΤ.

Αν στο εξόχως αποκαρδιωτικό οικονομικό κλίμα που παγιώνεται παγκοσμίως προσθέσει κανείς την καταγραφόμενη εξασθένηση της ευρωοικονομίας –και δη της οικονομίας της Γερμανίας –και την αύξηση του κόστους δανεισμού από την ΕΚΤ και τις άλλες κεντρικές τράπεζες, δεν μπορεί να μη δει στον ορίζοντα να διαγράφεται το τέλος του ενάρετου οικονομικού κύκλου που ακολούθησε την τελευταία παγκόσμια κρίση του 2008. Ουαί κι αλίμονο για τις χώρες που δεν πρόλαβαν να σηκώσουν κεφάλι…