Τα 4 σημεία του πορίσματος για την υπόθεση Τσαλικίδη

Διαστάσεις θρίλερ λαμβάνει η υπόθεση θανάτου του Κώστα Τσαλικίδη, πρώην στελέχους της Vodafone, που βρέθηκε απαγχονισμένος στο διαμέρισμά του στον Κολωνό τον Μάρτιο του 2005, καθώς η Δικαιοσύνη ανοίγει και πάλι –τρίτη φορά –τον φάκελο που τον αφορά, ασκώντας ύστερα από 13 ολόκληρα χρόνια ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως κατ’ αγνώστων. Τον δρόμο ανοίγει το πόρισμα –19 σελίδων –του εισαγγελέα Εφετών Γρηγόρη Πεπόνη, οποίος έκρινε ότι συντρέχουν λόγοι ανασύρσεως της υπόθεσης από το αρχείο, παραγγέλλοντας στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, υπό τον Ηλία Ζαγοραίο, την άσκηση ποινικής δίωξης, όπερ και εγένετο, με την υπογραφή της εισαγγελέως Σωτηρίας Παπαγεωργακοπούλου.

«Το Βήμα» παρουσιάζει τέσσερα βασικά σημεία του πορίσματος που φέρονται ως «κλειδιά» για τη νέα τροπή και τα οποία είναι βέβαιο ότι θα αξιοποιηθούν κατά την κυρία ανάκριση (όπου βρίσκεται πλέον η δικογραφία), με την ελπίδα ότι επιτέλους θα ταυτοποιηθούν οι δράστες.

Αφετηρία για την ανατροπή υπήρξε ασφαλώς η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τον Νοέμβριο του 2017, η οποία δικαίωσε την οικογένεια Τσαλικίδη (τους γονείς Γεώργιο, Γεωργία και τον αδελφό του Παναγιώτη) που ποτέ δεν πίστεψε την εκδοχή της αυτοκτονίας, καταδικάζοντας την Ελλάδα για πλημμελή έρευνα του μυστήριου αυτού θανάτου, άμεσα συνδεδεμένου με το σκάνδαλο των υποκλοπών. Η εντολή για επανεξέταση της υπόθεσης, με το ερώτημα του αν πρέπει να ανασυρθεί από το αρχείο, δόθηκε αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση της απόφασης του ΕΔΑΔ από τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Εφετών Αθηνών Αντώνη Λιόγα.

1. Οι παραλείψεις. Ο εισαγγελέας διαπιστώνει σωρεία παραλείψεων κατά την ποινική προδικασία, εκτιμώντας ότι αυτές έχουν σοβαρό αντίκτυπο στις αποδεικτικές απαιτήσεις της υπόθεσης. Με άλλα λόγια, ο κ. Πεπόνης εκτιμά ότι η απουσία ενεργειών στο πιο κρίσιμο στάδιο της έρευνας επέδρασε καταλυτικά στην πορεία της υπόθεσης, με αποτέλεσμα αυτή να λοξοδρομήσει. Είναι σαφές ότι το εισαγγελικό πόρισμα ευθυγραμμίζεται με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, βάσει της οποίας στηλιτεύονται παραλείψεις, κενά και λογικές ασυνέπειες. Κορωνίδα του σκεπτικού του ΕΔΑΔ ήταν άλλωστε το γεγονός ότι ο εισαγγελέας που είχε συντάξει την αρχική έκθεση είχε ρητώς αναφέρει ότι «ο θάνατος του Τσαλικίδη συνδεόταν αιτιωδώς με την υπόθεση των τηλεπαρακολουθήσεων», στοιχείο που εν συνεχεία αγνοήθηκε. Ουδέποτε κρίθηκε, δε, σκόπιμο να διαταχθεί αναπαράσταση του σκηνικού θανάτου ή/και εγκληματολογική έρευνα στο διαμέρισμα Τσαλικίδη.

2. Η αποδόμηση της αυτοκτονίας. Στο διά ταύτα του πορίσματος κυριαρχεί η συλλογιστική ότι η αυτοκτονία Τσαλικίδη δεν προβάλλεται πειστικά. Ο 39χρονος είχε βρεθεί κρεμασμένος στο μπάνιο του σπιτιού του με σκοινί εννέα χιλιοστών δεμένο με ναυτικό κόμπο γύρω από τον λαιμό του. Στην εκδοχή που τόσο βιαστικά, κατά το ΕΔΑΔ, υιοθετήθηκε από τις ελληνικές δικαστικές αρχές δεν συντείνουν βασικές πληροφορίες για την υπόθεση, όπως η έλλειψη ενδείξεων τραυματισμού που συνήθως υπάρχουν σε περιπτώσεις αυτοκτονιών με θηλιά, η έλλειψη σημαδιών από το σκοινί στον λαιμό του κρεμασμένου και οι εντυπωσιακές διαφορές μεταξύ των συμπερασμάτων της αρχικής και της συμπληρωματικής εγκληματολογικής έκθεσης. Η θέση Πεπόνη προκαλεί εύλογα ερωτηματικά ως προς το σκεπτικό βάσει του οποίου κινήθηκαν οι εισαγγελείς –ηχηρά ονόματα του κλάδου –που είχαν επιφορτιστεί με την έρευνα κατά το παρελθόν. Η πρώτη έρευνα είχε διεξαχθεί κατά τα έτη 2005-2006, ενώ η δεύτερη κατά τα έτη 2012-2014. Να σημειωθεί ότι η οικογένεια είχε επιδείξει εντυπωσιακή επιμονή στο μεσοδιάστημα, υποβάλλοντας περί τις 17 αιτήσεις εκταφής της σορού του Κώστα Τσαλικίδη, πεπεισμένη ότι επρόκειτο για σκηνοθετημένη αυτοχειρία.

3. Η εγκληματική ενέργεια. Βαρύνοντα ρόλο στην επιχειρηματολογία του πορίσματος Πεπόνη φέρεται να παίζει ένα ιατροδικαστικής φύσεως εύρημα, ύστερα από ιστολογική εξέταση: το σπάσιμο του υοειδούς οστού, του μικρού εκείνου οστού μεταξύ πιγουνιού και θυρεοειδούς αδένα σε σχήμα «υ», το οποίο παραπέμπει κατά κανόνα σε εγκληματική ενέργεια –στραγγαλισμό. Το εύρημα υπογραμμίζεται και στην απόφαση του ΕΔΑΔ, συνδυαζόμενο με την ψυχιατρική έκθεση που δεν διέβλεψε κανένα αυτοκτονικό κίνητρο στην προσωπικότητα του Τσαλικίδη. Οι βασικές πληροφορίες ήθελαν άλλωστε τον Τσαλικίδη, παραμονές του θανάτου του, να τηρεί κανονικότητες που δεν παραπέμπουν σε επίδοξο αυτόχειρα, όπως για παράδειγμα το να σχεδιάζει ταξίδι με τη σύντροφό του. «Είχε βρει τη γυναίκα της ζωής του και σκόπευαν να παντρευτούν το καλοκαίρι του 2005» έχει δηλώσει ο ίδιος του ο αδελφός σε συνέντευξή του στον Τύπο. Οπως και να έχει, δύο από τους τρεις ιατροδικαστές –ο καθηγητής Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Θεόδωρος Βουγιουκλάκης και ο καθηγητής Ιατροδικαστικής στο Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου Στίβεν Καρς -, που έχουν βάλει την υπογραφή τους σε κρίσιμες εκθέσεις μετά την εκταφή, επέμεναν ότι οι αιτίες θανάτου του παρέμεναν αδιευκρίνιστες. Μετέωρο παραμένει μάλιστα ως σήμερα το ερώτημα της οικογένειας πώς ο Τσαλικίδης μπόρεσε να δέσει ναυτικό κόμπο – θηλιά στον λαιμό του, κάτι που απαιτεί ειδικές γνώσεις, τις οποίες ήταν γνωστό πως το 39χρονο στέλεχος της Vodafone δεν διέθετε.

4. Το υλικό των υποκλοπών. Μείζονος σημασίας είναι το γεγονός ότι στο πόρισμά του ο εισαγγελέας παραγγέλλει τη δίωξη δίδοντας παράλληλα το πράσινο φως για την εκμετάλλευση του όποιου υλικού από τον φάκελο των υποκλοπών. Η συγκεκριμένη παράμετρος είναι καθοριστική, όχι μόνο γιατί εμφανίζει σφιχτά εναγκαλισμένες πια τις δυο υποθέσεις –τον θάνατο Τσαλικίδη και τις παρακολουθήσεις κινητών την περίοδο διακυβέρνησης Καραμανλή -, αλλά και γιατί γεννά ελπίδες για την εξιχνίαση των αιτιών δολοφονίας του Τσαλικίδη, αν και εφόσον η έρευνα ευοδωθεί. Ο φάκελος των υποκλοπών, πλούσιος σε καυτές πληροφορίες –εμπεριέχει ακόμη και δίσκους με παρακολουθήσεις της ΕΥΠ επί ενάμιση χρόνο, κατόπιν παραγγελίας του τότε ανακριτή της υπόθεσης Δημήτρη Φούκα -, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως χρήσιμο συγκοινωνούν δοχείο για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Παρά το γεγονός ότι έχει γνωρίσει περιπέτειες και πισωγυρίσματα, η δικογραφία είναι ακόμη ανοικτή και βρίσκεται στην τελική της ευθεία, στο Εφετείο, εν αναμονή βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών.