Ψάχνουν και έξοδο για εκλογές

Ημερομηνία εκλογών αναζητούν πλέον στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου ο Αλέξης Τσίπρας και η στενή περί αυτόν ομάδα αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι τα επικοινωνιακά τους τεχνάσματα εξαντλούνται και ο βίος της κυβέρνησης με τον έναν ή τον άλλον τρόπο πλησιάζει στο τέλος. Με τις αντιδράσεις για τη συμφωνία «επίλυσης» του Σκοπιανού να μετατρέπονται σε χιονοστιβάδα, η κυβέρνηση μοιάζει να οδηγείται σε αδιέξοδο. Θα επιχειρήσει μεν να ρίξει όλο το βάρος στην «έξοδο από τα μνημόνια», όμως πλέον είναι αναγκασμένη να χορεύει στους ρυθμούς που κρατούν άλλοι: αφενός ο Ζόραν Ζάεφ και αφετέρου ο Πάνος Καμμένος. Για τον κ. Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ κάτι τέτοιο μεταφράζεται πλέον σε εξαιρετικά δυσάρεστη συνθήκη από την οποία επιθυμεί να απαλλαγεί. Εστω και αν δεν γνωρίζει πώς ακριβώς. Επειτα και από τις άκομψες μεθοδεύσεις των τελευταίων ημερών εκ μέρους του κ. Καμμένου, είναι φανερό ότι ο κ. Τσίπρας έχει πέσει σε μια πολιτική παγίδα την οποία ο ίδιος θεωρούσε ότι στήνει για άλλους. Σε περίπτωση επιβίωσης των ΑΝΕΛ τις αμέσως επόμενες εβδομάδες και εφόσον η κυβέρνηση φτάσει έως το φθινόπωρο με την εξασθενημένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, όπως αυτή διαμορφώθηκε έπειτα από την πρόταση δυσπιστίας της ΝΔ, τα σενάρια και οι δυνατότητες ελιγμών είναι ούτως ή άλλως περιορισμένα. Πολλά, όμως, εξαρτώνται πλέον από τις πολιτικές εξελίξεις στα Σκόπια και τους χρόνους στους οποίους η υλοποίηση της συμφωνίας θα προχωρήσει στη γειτονική χώρα.

Από όσα έχει δηλώσει ο κυβερνητικός εταίρος του κ. Τσίπρα, γίνεται προφανές ότι η ενδεχόμενη διαδικασία επικύρωσης της συμφωνίας από την ελληνική Βουλή θα σημάνει με σχετική βεβαιότητα και προκήρυξη εκλογών. Ωστόσο, η εκ μέρους της κυβέρνησης προαναγγελία της ενεργοποίησης της διαδικασίας παροχής ψήφου εμπιστοσύνης δείχνει ότι ο κ. Τσίπρας θα τα παίξει όλα για όλα, ασκώντας πιέσεις προς πάσα κατεύθυνση. Οι συσχετισμοί θα είναι ούτως ή άλλως οριακοί. Οι ΑΝΕΛ δεν πρόκειται να ψηφίσουν, με τις πιθανολογούμενες εξαιρέσεις δύο – τριών βουλευτών (Κουντουρά, Κόκκαλης, Παπαχριστόπουλος), και δεν διαθέτουν πλέον πολιτικά περιθώρια να συμμετέχουν στην κυβέρνηση έπειτα από τη συμφωνία των Πρεσπών. Ετσι το βάρος θα πέσει στους δυνάμει προθύμους από άλλες κοινοβουλευτικές ομάδες (Θεοδωράκης, Μαυρωτάς, Δανέλλης, ενδεχομένως κάποιοι από τους ανεξάρτητους), με ανοιχτό το ερώτημα αν θα επαρκούν για τη συγκέντρωση πλειοψηφίας στην ψήφο εμπιστοσύνης και την κύρωση της συμφωνίας.

Εν όψει αυτών, οι συσχετισμοί και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ είναι ρευστοί. Υπό την πίεση των κλιμακούμενων αντιδράσεων, δεν μπορεί να θεωρείται βέβαιο ότι οι 38 βορειοελλαδίτες βουλευτές του θα ψηφίσουν εν συνόλω μια συμφωνία η οποία για τους περισσότερους θα σημάνει και το πολιτικό τους τέλος. Το μεγάλο ερώτημα και ζητούμενο υπό αυτό το πρίσμα είναι ο χρόνος στον οποίο θα δρομολογηθούν οι εξελίξεις. Σε περίπτωση ταχείας ολοκλήρωσης των συμβατικών υποχρεώσεων στη γειτονική χώρα, προκήρυξης δημοψηφίσματος και ολοκλήρωσης της συνταγματικής αναθεώρησης, ο κ. Τσίπρας θα είναι υποχρεωμένος να κάνει τις δικές του κινήσεις.

Κατά τις υπάρχουσες πληροφορίες, ο Πρωθυπουργός έχει δεσμευτεί έναντι εταίρων και συμμάχων να περάσει πάση θυσία τη συμφωνία από τη Βουλή. Δεδομένου όμως ότι κάτι τέτοιο θα σημάνει το διαζύγιο με τους ΑΝΕΛ και κυβερνητική κρίση, ένα εναλλακτικό ενδεχόμενο μελετάται ήδη: να προκηρύξει ο κ. Τσίπρας εκλογές πριν από την κύρωση της συμφωνίας το φθινόπωρο, εκβιάζοντας πολιτικά στελέχη και κόμματα (κυρίως το ΠαΣοΚ – ΚΙΝΑΛ) να τοποθετηθούν και προσβλέποντας σε δικά του εκλογικά οφέλη. Στην περίπτωση των χρονοτριβών, άλλα σενάρια θα ενεργοποιηθούν.

Σε μια τέτοια συνθήκη ο κ. Τσίπρας θα επιχειρήσει να παίξει το γνωστό παιχνίδι της καθυστέρησης. Θα ροκανίσει τον χρόνο έως τις αρχές του νέου έτους και θα επιχειρήσει να στρέψει τη συζήτηση σε άλλα πεδία. Οπως την εξαγγελία και χορήγηση επιδομάτων και συντάξεων ή και μια αναζωπύρωση της σκανδαλολογίας με αιχμή την υπόθεση Novartis.

Είτε στη μία είτε στην άλλη εκδοχή, ο σχεδιασμός περιλαμβάνει και ένα επικίνδυνο πολιτικό τέχνασμα. Αν και εφόσον η συμφωνία δεν επικυρωθεί από τη σημερινή Βουλή, η συνακόλουθη προκήρυξη εκλογών με κάποια αφορμή (είτε το Σκοπιανό είτε κάτι άλλο) θα έχει ναρκοθετήσει το πεδίο για την επόμενη κυβέρνηση, η οποία θα βρίσκεται αντιμέτωπη με διεθνείς πιέσεις και προ του ορατού ενδεχομένου της προσφυγής της πΓΔΜ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Υπό αυτές τις συνθήκες, το σίγουρο είναι ότι το Μακεδονικό εξελίσσεται σε θρυαλλίδα πολιτικών ανακατατάξεων, όχι όμως απαραιτήτως προς την κατεύθυνση που επιθυμούσαν στην Κουμουνδούρου και την Ηρώδου Αττικού.

Η θέση του κ. Τσίπρα επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο λόγω και της διάψευσης των προσδοκιών εν όψει της περιβόητης εξόδου από τα μνημόνια. Παράλληλα, το καθεστώς επιτήρησης από τους δανειστές και η αλυσιτελής ρύθμιση για το ελληνικό χρέος σβήνουν μάλλον οριστικά την ελπίδα της «καθαρής» εξόδου και του δανεισμού από τις αγορές. Η διάψευση αυτή, δε, καταγράφεται ακριβώς κατά την περίοδο εξασθένησης της κυβέρνησης και εξάντλησης των δυνατοτήτων του κ. Τσίπρα σε ό,τι αφορά συμβατικούς πολιτικούς ελιγμούς.

Αυτή αφορά το προσφυγικό ζήτημα. Και ενδέχεται στο πεδίο αυτό ο κ. Τσίπρας να πληρώσει τον συνδυασμό καθυστερήσεων, προχειρότητας και αφρόνων επιλογών όλης της περιόδου της διακυβέρνησής του.

Οσο θα μπορεί θεωρητικώς να ισχυρίζεται ότι τα μνημόνια έληξαν και μια νέα εποχή ξεκινά, η ελληνική κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει τις εντεινόμενες γερμανικές πιέσεις για τροποποιήσεις των συμφωνιών για το Προσφυγικό και τη μεταναστευτική πολιτική στην Ευρώπη εν γένει. Εν όψει της προγραμματισμένης για σήμερα (Κυριακή) έκτακτης συνόδου για το ζήτημα, οι πληροφορίες από το Βερολίνο περιέγραφαν σχέδια για επαναπροωθήσεις στις χώρες πρώτης υποδοχής (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα), υποχρεωτική παραμονή μεταναστών και προσφύγων στις χώρες όπου υποβάλλονται οι αιτήσεις ασύλου, αυστηροποίηση των ελέγχων κ.ά. Και αυτά με άγνωστα και αβέβαια ανταλλάγματα.

Με δεδομένο το έμφραγμα στα νησιά του Βόρειου και Ανατολικού Αιγαίου, τη γενική αβελτηρία της κυβέρνησης στο συγκεκριμένο ζήτημα και την κυρίαρχη εντύπωση στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα είναι αδρανής στο Προσφυγικό, το θέμα που εγείρεται θα μπορούσε να μετατραπεί σε άλλη μία βόμβα στα σαθρά θεμέλια της κυβέρνησης.