Αθήνα, Φλωρεντία, Χανγκτσόου, Εδιμβούργο, Βιέννη, Καλκούτα, Σίλικον Βάλεϊ. Ο Ερικ Γουάινερ είναι ένας αμερικανός δημοσιογράφος και η δουλειά του είναι να ταξιδεύει στον κόσμο και να μεταφέρει στους αναγνώστες του τα αισθήματα που του προκαλούν οι τόποι από όπου περνάει. Στο βιβλίο του «Η γεωγραφία της μεγαλοφυΐας» όμως επιχειρεί μια πολύ πιο δύσκολη ακροβασία από αυτό. Θέλει να πείσει τον αναγνώστη ότι τις επτά σημαντικές πόλεις τις ενώνει κάτι που λέγεται μεγαλοφυΐα και αυτή κάνει να παράγονται ανυπολόγιστης αξίας πρωτοποριακές ιδέες. Κάτι που βέβαια δεχόμαστε ότι συνέβη διαδοχικά μέσα στη ροή της παγκόσμιας ιστορίας. Από τον Θουκυδίδη έως τον Στιβ Τζομπς.
Αν ο αναγνώστης επιχειρήσει να πάει ανάποδα, από το τέλος του βιβλίου προς την αρχή, διαβάζοντας τον επίλογο πέφτει επάνω και στην εξής φράση: «Η μεγαλοφυΐα, όμοια με τη φιλανθρωπία, αρχίζει στο σπίτι. Ενας από τους λόγους για τους οποίους μπαρκάρισα σε τούτο το κολοσσιαίο πείραμα του ηλιθίου δεν είχε να κάνει με κάποιο κόλλημα με τη δική μου μεγαλοφυΐα αλλά με την εννιάχρονη κόρη μου».
Εχοντας πλέον διαβάσει το βιβλίο καταλαβαίνω απόλυτα αυτό που έγραψε ο Γουάινερ. Και εγώ θα συνιστούσα αυτό το βιβλίο, παραδόξως, και σε ανθρώπους που μεγαλώνουν ή διδάσκουν παιδιά γιατί θα βρουν πολλές χρησιμότατες απόψεις, βέβαια σε ένα αρκετά πιο αφηρημένο εκπαιδευτικό πλάνο.
Τελικά τι έχει αυτό το βιβλίο ενός ταξιδιωτικού ρεπόρτερ για να παρουσιάζεται στις σελίδες του ΒΗΜΑ-Science; Θα έλεγα πως έχει την αδιάκοπη αναζήτηση του συγγραφέα για τη «δημιουργική μεγαλοφυΐα» των ανθρώπων, όσων δηλαδή «έχουν την ικανότητα να παρουσιάζουν ιδέες καινούργιες, που προκαλούν έκπληξη και έχουν μεγάλη αξία». Και συνεχώς υπάρχει εκ μέρους του συγγραφέα απλωμένο ένα φίλτρο εξαιρετικά λεπτό και αξιοπρόσεκτο. Ωστε από την άλλη πλευρά να περνούν πράγματα που αξίζουν και την προσοχή και την αποθήκευση αλλά και την επεξεργασία από το μυαλό πλέον του αναγνώστη.
Για τη Σίλικον Βάλεϊ αναφέρει: «Οι ιδέες δεν γεννιούνται στη Σίλικον Βάλεϊ, όμως εδώ υφίστανται επεξεργασία με τους καλύτερους και εξυπνότερους τρόπους από οπουδήποτε αλλού. Αν έχεις μια ιδέα, αυθεντίες θα σου πουν πού ταιριάζει η ιδέα σου… Η Σίλικον Βάλεϊ τιμά το ρίσκο αλλά έχει παράλληλα μερικούς από τους καλύτερους μηχανισμούς του κόσμου για την αποφυγή των συνεπειών του».
Δεν παρελαύνουν από τις σελίδες του βιβλίου μόνον ο Πλάτωνας, ο Αϊνστάιν, ο Ντα Βίντσι και ο Μπόζε, αλλά και ο Γουίλιαμ Χάρβεϊ, ο γιατρός που μελέτησε πολύ προσεκτικά το αίμα και το κυκλοφορικό μας σύστημα, και ο Σεν Κούο, μια μεγαλοφυΐα που έζησε στην κινεζική πόλη Χανγκτσόου τον 11ο αιώνα. Αν μας έδινε την κάρτα του σήμερα, θα έπρεπε να γράφει επάνω: μαθηματικός, αστρονόμος, μετεωρολόγος, γεωλόγος, ζωολόγος, γεωπόνος, μηχανικός, χαρτογράφος και άλλα ακόμη. Οχι απλά λόγια, για ένα φουσκωμένο βιογραφικό σαν τα σημερινά, αφού του οφείλουμε παρατηρήσεις σημαντικές όπως αυτή για τη μαγνητική βελόνα και την τάση της να δείχνει τους μαγνητικούς πόλους της Γης.
Διάσπαρτα στις σελίδες του βιβλίου υπάρχουν επίσης αναφορές σε πολυάριθμες εργασίες σχετικές με την επιστήμη και το πώς μπορεί να γίνεται αποδεκτή σε διάφορες χρονικές στιγμές από διαφορετικούς ανθρώπους. «Η μεγαλοφυΐα δεν είναι παίξε-γέλασε. Πρέπει να είσαι πρόθυμος να λερώσεις τα χέρια σου» μας υπενθυμίζει ο συγγραφέας με αφορμή το ότι ο Μιχαήλ Αγγελος είχε βρει τρόπο να προμηθεύεται πτώματα για να τα μελετά και να κάνει πιο ρεαλιστικά τα γλυπτά του. Ενώ σε άλλο σημείο ασχολείται αρκετά με το πόσο απαραίτητο είναι να ξέρεις να βάζεις καίρια ερωτήματα εκτός από το να βγάζεις συμπεράσματα. Και όπως μας θυμίζει, υπάρχουν και τα λόγια του Παστέρ: «Η τύχη ευνοεί το προετοιμασμένο μυαλό».
Είναι ένα βιβλίο που ανταμείβει πλουσιοπάροχα τον υπομονετικό αναγνώστη.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
