Κρίση, ερωτικά πάθη και χρήμα

Η κρίση εμπνέει και κατευθύνει τους αστυνομικούς συγγραφείς παντού στην Ευρώπη. Τώρα που η αστυνομική λογοτεχνία έχει παντού απενοχοποιηθεί και σχεδόν έχει γίνει αναγνωστική μόδα, καινούργιοι συγγραφείς εμφανίζονται, ενώ οι εκδοτικοί οίκοι ψάχνουν να βρουν όχι μόνο ευπώλητα, μα και ανέκδοτα ή ξεχασμένα μυθιστορήματα ώστε να καλύψουν τις, ας πούμε, αυξανόμενες ανάγκες. Σε αρκετά μυθιστορήματα, κυρίως ιταλικά, συναντάμε συχνά τη λέξη κρίση, δηλαδή η Ελλάδα δεν έχει το μονοπώλιο στο φαινόμενο. Αλλα μυθιστορήματα πραγματεύονται διαφορετικά θέματα που συνδέονται με την κοινωνία ή την Ιστορία, ενώ υπάρχουν και τα κλασικά έργα των μετρ του είδους, όπως ο Τζέιμς Κέιν. Σε πολλά από αυτά διαβάζουμε για τα ερωτικά πάθη και τις συνέπειές τους.

Ο Αντρέα Καμιλέρι στο βιβλίο Θάνατος στα ανοιχτά (εκδόσεις Πατάκη, 2017), που περιλαμβάνει οκτώ ιστορίες, πρωταγωνιστεί ο αστυνόμος με την ομάδα του, στο αστυνομικό τμήμα της Βιγκάτα στη Σικελία. Στην πρώτη ιστορία κάποιοι βάζουν φωτιά σ’ ένα παλιό ξενοδοχείο. Το έκανε άραγε ο ιδιοκτήτης του ή η μαφία επειδή ίσως δεν πλήρωνε τα χρήματα της προστασίας; Μήπως οι εμπρηστές ανήκαν στην αντίπαλη μαφιόζικη οικογένεια; Στόχος του συγγραφέα είναι μέσω της δράσης των ηρώων του να περιγράψει τη σικελική κοινωνία, κυρίως να μιλήσει για τα ερωτικά ήθη και τα σεξουαλικά πάθη.

Στο μυθιστόρημα Η εξαφάνιση της Λάουρα (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2017) ο επιθεωρητή Μαουρίτσι αναλαμβάνει να εξιχνιάσει την εξαφάνιση μιας ωραίας συγγραφέως, της Λάουρας. Σε αυτό ο συγγραφέας δεν περιγράφει ανθρώπους και γεγονότα, αλλά αφηγείται μέσω των διαλόγων των ηρώων του, καθώς και μέσω επισήμων εγγράφων, τηλεφωνικών συνομιλιών, αποκομμάτων εφημερίδων, και επιστολών. Δηλαδή, η δομή του μυθιστορήματος είναι θεατρική. Εδώ, ο Καμιλέρι θέλει να μιλήσει για τον σκοτεινό κόσμο της ανθρώπινης ψυχής, αφού η ηρωίδα αναζητεί την αρμονία με τον εαυτό της και με το σύμπαν.

O Ζαν-Μπερνάρ Πουί, από τους σημαντικότερους γάλλους αστυνομικούς συγγραφείς, στο Εθνική 86 (Αγρα, 2018), τίτλος που παραπέμπει σε έναν δημόσιο δρόμο όπου έγινε τροχαίο δυστύχημα με θύμα τη Λουσί, σύζυγο του Λεονάρ, επιχειρεί να μιλήσει για τα μυστικά που κρύβουν οι άνθρωποι. Η Λουσί είχε εξαφανιστεί έναν ολόκληρο μήνα, χωρίς να δώσει εξηγήσεις. Μήπως αυτοκτόνησε; Θέλοντας να μάθει την αλήθεια, ο Λεονάρ αρχίζει μια έρευνα στην Προβηγκία και ανακαλύπτει έκπληκτος πως εκείνη ήταν μια γυναίκα διαφορετική, με άγνωστο ερωτικό ταμπεραμέντο που ζούσε έντονα τις μέρες και τις νύχτες της. Η έρευνα όμως αποδεικνύεται ταξίδι αυτογνωσίας και του γεννάει αισθήματα ζήλιας που τον κάνουν να θέλει να σκοτώσει εκείνον που ευθύνεται για τον θάνατό της.

Ετερος Γάλλος, ο Ερβέ Λε Κορ, στο μυθιστόρημα Περνώντας τους λύκους για σκυλιά (εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2017) αφηγείται μια νουάρ ιστορία στα πρότυπα του σκληρού αμερικανικού αστυνομικού αφηγήματος, χρησιμοποιώντας βία και ποίηση. Κεντρικός ήρωας είναι ο Φρανκ, κάτοικος Μπορντό, ο οποίος αποφυλακίζεται μετά από πέντε χρόνια που πέρασε στη φυλακή για μια ληστεία που διέπραξε με τον αδελφό του, τον Φαμπιάν, με λεία αρκετές χιλιάδες ευρώ. Φιλοξενείται από την Τζέσικα, τη σύντροφο του Φαμπιάν, μια όμορφη γυναίκα που παίζει επικίνδυνα παιχνίδια. Δεν υπάρχουν αστυνομικοί, μόνο άνθρωποι που ζουν από παρανομίες, κλέφτες αυτοκινήτων, έμποροι ναρκωτικών, ναρκομανείς, κακοποιοί, οι γονείς της Τζέσικα (επίσης η μικρή της κόρη και ένας παράξενος σκύλος). Ολοι κυνηγούν με μανία το χρήμα που τους οδηγεί στην προδοσία και στην καταστροφή.

Παρά τη μεγάλη ανάπτυξη της αστυνομικής λογοτεχνίας σε όλη την Ευρώπη, τόσο στη Βόρεια όσο και στη Νότια, στην πιο σημαντική από κάθε άποψη χώρα της ηπείρου, τη Γερμανία, παρατηρείται μια στασιμότητα του είδους. Αλλωστε εκεί δεν υπάρχει παράδοση στα αστυνομικά μυθιστορήματα, μολονότι από τους ζώντες έχει ξεχωρίσει ο Μπέρνχαρντ Σλινκ. Υπάρχουν βεβαίως αρκετοί συγγραφείς που διεκδικούν μια θέση στην παγκόσμια αστυνομική λογοτεχνία. Ενας από αυτούς είναι ο Φόλκερ Κούτσερ (1962), ο οποίος στο μυθιστόρημα Το βρεγμένο ψάρι (εκδόσεις Ποικίλη Στοά, 2017) μας μεταφέρει στο Βερολίνο του 1929, όπου ο νεαρός αστυνόμος Γκέρεον Ρατ βρίσκεται στη δίνη πολιτικών δολοπλοκιών, όταν οι κομμουνιστικές κινητοποιήσεις και η ραγδαία άνοδος του ναζισμού, μαζί με τη δράση του οργανωμένου εγκλήματος, προκαλούν κοινωνικές εντάσεις. Οταν ένας νεκρός χωρίς χαρτιά, με ίχνη βασανισμού, του γεννά απορίες, ο Ρατ μπλέκει σε μια ιστορία με εξόριστους ρώσους αντιφρονούντες και ανθρώπους των μυστικών υπηρεσιών του Στάλιν, ενώ γύρω του πληθαίνουν οι δολοφονημένοι. Στο επίκεντρο της ιστορίας μια μεγάλη ποσότητα χρυσού που προορίζεται για την αγορά όπλων.

Ο Τζέιμς Κέιν, διάσημος από το μυθιστόρημα Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δυο φορές, λίγο πριν από τον θάνατό του το 1977 έγραψε το Φονικό κοκτέιλ (Μίνωας, 2018), που εκδόθηκε μόλις το 2012. Σε αυτό αφηγείται μια ιστορία ερωτικού τριγώνου. Πρωταγωνιστούν η Τζόουν, μια όμορφη χήρα που μετά τον θάνατο του συζύγου της εργάζεται ως σερβιτόρα, και δύο άνδρες, ο Τομ, ωραίος αλλά φτωχός τυχοδιώκτης, και ο Ερλ, μεγάλος σε ηλικία αλλά εύπορος. Τον πρώτο τον ποθεί, τον δεύτερο τον σιχαίνεται, αλλά ο γάμος τους θα της εξασφαλίσει μια άνετη ζωή. Ωστόσο, τα πράγματα οδηγούνται στην καταστροφή όταν πεθαίνει ο Ερλ και η αστυνομία τη θεωρεί ύποπτη. Ηδη είναι ύποπτη και για τον θάνατο του πρώτου της άνδρα, κι αυτό της δημιουργεί μπλεξίματα.