Εχει τη φήμη του «Κομαντάντε» της πολιτικής επιβίωσης, και όχι άδικα. Ο Ντανιέλ Ορτέγα κυριαρχεί εδώ και 40 χρόνια στη Νικαράγουα: πρώτα ως μαρξιστής αντάρτης, ηγέτης των Σαντινίστας, που ανέτρεψαν τον δεξιό δικτάτορα Αναστάσιο Σομόζα το 1979, και μετά ως αριστερός πρόεδρος, εκλεγμένος ξανά και ξανά σε αυτή τη φτωχή χώρα της Κεντρικής Αμερικής.
Μόνο που με τα χρόνια ο Ορτέγα γίνεται όλο και πιο αυταρχικός και τώρα μια λαϊκή, πολύνεκρη, εξέγερση απειλεί την παντοδυναμία του. Θεωρείται μάλιστα από πολλούς η μοιραία «αρχή του πολιτικού τέλους» για τον 72χρονο ηγέτη, τελευταίο των αριστερών (Κάστρο, Τσάβες και λοιπών μιμητών) στη Λατινική Αμερική.
«Ortega – Somoza son la misma cosa» («Ορτέγα και Σομόζα είναι το ίδιο πράγμα») φώναζαν χιλιάδες διαδηλωτές που ξεχύθηκαν στους δρόμους από τις 18 Απριλίου, απαιτώντας –μεταξύ άλλων –πρόωρες εκλογές. Η απάντηση ήταν μια βίαιη καταστολή από τις κρατικές δυνάμεις ασφαλείας και παραστρατιωτικούς οπαδούς του προέδρου, που έχει αφήσει πίσω της 180 νεκρούς και 1.000 τραυματίες σε δύο μήνες.
Και η οποία συνεχίζεται, παρά την εκεχειρία που συμφωνήθηκε την περασμένη Παρασκευή ανάμεσα σε Ορτέγα και Πολιτική Συμμαχία για τη Δικαιοσύνη, την οργάνωση-ομπρέλα των αντιπολιτευόμενων ομάδων. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες συνεχίζονται επίσης, με τη μεσολάβηση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Μετά τις πρώτες λαϊκές αντιδράσεις ο Ορτέγα πήρε γρήγορα πίσω την επίμαχη μεταρρύθμιση που μείωνε κατά 5% τις συντάξεις και αύξανε τις ασφαλιστικές εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων, αλλά οι ταραχές δεν σταμάτησαν.
Φοιτητές, συνταξιούχοι, πολίτες και σύσσωμη η αντιπολίτευση κατηγόρησαν τον Ορτέγα για τις περικοπές, την πολιτική καταπίεση και μετά για την αιματηρή καταστολή των διαδηλώσεων, λέγοντας ότι κάνει τα πάντα για να γίνει ισόβιος δικτάτορας α λα Σομόζα (έχει ήδη αλλάξει το Σύνταγμα καταργώντας το όριο για τον αριθμό των προεδρικών θητειών).
Εκείνος αρνείται πεισματικά το αίτημα για πρόωρες εκλογές (η τρίτη συνεχόμενη θητεία του λήγει το 2021) και κατηγορεί «εγκληματικά στοιχεία» και «συμμορίες» για την πολύνεκρη βία.
Αριστερός βίος και πολιτεία
Αριστερός επαναστάτης, μαρξιστής αντάρτης και κατόπιν εκλεγμένος πρόεδρος της Νικαράγουας (1984-1990), ο Ορτέγα κατηγορήθηκε για σκάνδαλα διαφθοράς, αλλά στη συνέχεια εξελέγη πάλι πρόεδρος (από το 2007 μέχρι σήμερα) της μεγαλύτερης (με 6,3 εκατ. κατοίκους) και πιο φτωχής χώρας της Κεντρικής Αμερικής.
Συμμετείχε στην ένοπλη δράση, φυλακίστηκε, βασανίστηκε, κατέφυγε στην Κούβα, επέστρεψε, και νίκησε στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές με μεγάλη πλειοψηφία, αλλά στη συνέχεια άρχισε να διαβρώνει θεσμούς και δημοκρατικές διαδικασίες και έγινε στόχος πολλών κατηγοριών για διαφθορά και οικονομικά σκάνδαλα.
Στην πρώτη φάση της εξουσίας του, οι Σαντινίστας υπό τον Ορτέγα κατάφεραν να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο για μέρος του φτωχού πληθυσμού και εισήγαγαν δωρεάν Υγεία και Παιδεία. Στο πρόγραμμα αυτό βοήθησε σημαντικά η οικονομική συνεργασία με τον σύμμαχο αριστερό πρόεδρο της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες: ο Ορτέγα ανακοίνωσε νέες πολιτικές για την εργατική τάξη, μεταξύ των οποίων επιδοτήσεις στα καύσιμα και αναδιανομή της γης υπέρ των φτωχών αγροτών.
Παρά τις προσπάθειες των ΗΠΑ για την ένοπλη ανατροπή των Σαντινίστας –μέσω των ανταρτών Κόντρας –οι αριστεροί επαναστάτες παρέμειναν στην εξουσία ως το 1990, όταν έχασαν τις εκλογές, εν μέσω κατάρρευσης της οικονομίας λόγω του εμφυλίου.
Ο Ορτέγα, πάντοτε ηγέτης του Μετώπου για την Εθνική Απελευθέρωση των Σαντινίστας, διεκδίκησε χωρίς επιτυχία την προεδρία το 1996 και το 2001, και εξελέγη τελικά το 2006.
Στροφή στην ελεύθερη αγορά
Σε αυτή τη δεύτερη φάση, που διαρκεί μέχρι σήμερα, και προς μεγάλη έκπληξη ακόμα και κάποιων στελεχών των Σαντινίστας, ο πρώην μαρξιστής αντάρτης Ορτέγα υιοθέτησε οικονομικό πρόγραμμα ελεύθερης αγοράς, καλλιεργώντας στενές σχέσεις με ντόπιους μεγαλοεπιχειρηματίες, στους οποίους προσέφερε μειώσεις φόρων.
Ανακάλυψε και την πίστη στον χριστιανισμό, σφυρηλατώντας σχέσεις με τον υπερσυντηρητικό αρχιεπίσκοπο της Καθολικής Εκκλησίας στη Νικαράγουα (ο Ορτέγα κέρδισε την εύνοιά του υποστηρίζοντας πλήρη απαγόρευση των αμβλώσεων).
Παράλληλα, κέρδισε τις δύο τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις άνευ αντιπάλων (επειδή η αντιπολίτευση έκανε μποϊκοτάζ, καταγγέλλοντας και παρατυπίες στη διαδικασία) και με μικρή συμμετοχή ψηφοφόρων (της τάξης του 30%). Ο Ορτέγα κατηγορείται πλέον και για νεποτισμό, καθώς η 66χρονη σύζυγός του, «αιώνια συντρόφισσα» και πρώτη κυρία της Νικαράγουας Ροσάριο Μουρίγιο, είναι πλέον και η αντιπρόεδρος της χώρας.
Το προεδρικό ζεύγος Ορτέγα – Μουρίγιο κατηγορείται ότι έχει καταργήσει τη διάκριση των εξουσιών, ελέγχοντας πλέον όχι μόνο την κυβέρνηση αλλά και το Κογκρέσο και τη Δικαιοσύνη της Νικαράγουας. Τα παιδιά τους διευθύνουν την επιχειρηματική αυτοκρατορία της οικογένειας μέσω ενός δικτύου εταιρειών δημοσίων σχέσεων και ΜΜΕ που λειτουργούν ως κυβερνητική προπαγάνδα, λέει η αντιπολίτευση.
Αλλά και αυτή, μια συμμαχία κομμάτων υπό το Ευρύ Μέτωπο για τη Δημοκρατία (FAD), είναι διασπασμένη και αδύναμη, χωρίς χαρισματικό ηγέτη, που θα μπορούσε να γίνει το αντίπαλο δέος για τον Ορτέγα, ο οποίος μέχρι πρόσφατα ήταν δημοφιλής, χάρη στα προγράμματα μείωσης της φτώχειας, στην οικονομική ανάπτυξη και στα σχετικά χαμηλά ποσοστά εγκληματικότητας.
Αλλά η οικονομική κρίση στη Βενεζουέλα μετά την πτώση των τιμών του πετρελαίου, η ανάγκη για περικοπές στις συντάξεις, ο αυξανόμενος αυταρχισμός, η διαφθορά και η βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων έχουν οδηγήσει ακόμα και πρώην συντρόφους να κατηγορούν τώρα τον Ορτέγα ότι έχει προδώσει τα ιδανικά και τις αρχές της Αριστεράς, εγκαθιστώντας ένα δικό του, καταπιεστικό καθεστώς.
HeliosPlus
