Πανόραμα Χανίων, από Μπάλο μέχρι Ελαφονήσι
Καλοκαίρι σημαίνει πριν απ’ όλα ελευθερία. Και αυτά τα στενά σοκάκια που βγαίνουν μέσα από το σκηνικό που δημιουργούν οι πολυκαιρινές προσόψεις των κτιρίων στις αποχρώσεις της ώχρας και της όμπρας στο ενετικό λιμάνι των Χανίων είναι άπειρες διέξοδοι απελευθέρωσης προς τις μεγάλες επαναστάσεις του νότιου καλοκαιριού. Ομως, δεν βιαζόμαστε να αποδράσουμε προς τα καυτά μέτωπα του εκμαυλιστικού θέρους. Εδώ περνάει μπροστά από το βλέμμα σου και τις αισθήσεις σου πλήθος ιστοριών μέσα σε έναν περίπατο. Αναλόγως με τι θέλεις να τις πασπαλίσεις. Με τη χρυσόσκονη του ηλιοβασιλέματος ή με τα ροδοπέταλα της αυγής.
Το ηλιοβασίλεμα φωτίζει καλύτερα το τόξο της προκυμαίας που καταλήγει στο Φρούριο Φιρκά και το ξημέρωμα το άλλο κομμάτι του πετάλου με το παλιό τζαμί Κιουτσούκ Χασάν (1645), τα βενετσιάνικα αρσενάλια και τα διαδοχικά λιμανάκια με τις δραστήριες ψαρόβαρκες, οι οποίες φέρνουν ανελλιπώς τις θαλασσινές μπουκιές που απλώνονται στα τραπεζάκια έξω στο μουράγιο. Για τις άλλες, τις στεριανές μπουκιές, υπάρχει η αξιοθέατη και αξιόγευστη κλειστή αγορά των Χανίων. Το ηλιοβασίλεμα ταιριάζει με τις ρακές, ενώ το ξημέρωμα με τη διάσημη μπουγάτσα του Ιορδάνη, το πιο αντιπροσωπευτικό καλωσόρισμα, μια νέα παράδοση στους σύγχρονους καιρούς μιας αυθεντικής μεγαλονήσου, το επόμενο βήμα που κάνεις ύστερα από αυτό στο μουράγιο του λιμανιού της Σούδας για να βγεις από το μεγάλο βαπόρι. Και το βλέμμα, πρωί και βράδυ, να συγκλίνει στον παλιό φάρο, τον παλαιότερο ίσως της Μεσογείου.
Και μετά, όλοι οι δρόμοι για τις εξωτικές παραλίες της Μεσογείου ανοίγονται μπροστά σου. Ενας από αυτούς πηγαίνει προς τα κύματα του Λιβυκού και λίγο μετά την Κάντανο ξεστρατίζει ανάμεσα στις ελιές, στα κλήματα του ρωμαίικου καρπού και στις καστανιές, περνά από το Ελος και βγαίνει στη θάλασσα, στα σκαλιά της Παναγίας Χρυσοσκαλίτισσας. Μερικά χιλιόμετρα μετά ανοίγεται μπροστά στα έκπληκτα μάτια σου το Ελαφονήσι, ένα όνειρο θερινής ημέρας, με τριανταφυλλί αποχρώσεις στην αμμουδιά του. Οι άνθρωποι παίζουν σαν μικρά παιδιά, περπατώντας στη ρηχή λιμνοθάλασσα μέχρι το αμμουδερό νησάκι με τα μπουκέτα των κρίνων της θάλασσας ή απλώνουν τις πετσέτες τους επάνω στις νησίδες της άμμου, χαίρονται τον ήλιο και ονειρεύονται την επόμενη ημέρα στον εκπληκτικό Μπάλο.
Σαν ερωτευμένοι πιγουίνοι (Κρουαζιέρα στο Αιγαίο)
Η μεγάλη δυναμική της κρουαζιέρας είναι ότι σε ταξιδεύει από την ηρεμία στην έκπληξη. Ειδικά όταν από τον ήρεμο πλου ανάμεσα στα μικρά και στα μεγάλα νησιά του Αιγαίου, των ξεχωριστών διακριτών τοπίων και μικρών πολιτισμών μπαίνεις εκστατικός στη θεαματική αγκαλιά της Σαντορίνης και αναστατώνονται όλες οι αισθήσεις σου. Η ομορφιά μπορεί να σημαίνει και δέος. Εδώ αποκαλύπτονται με τον πιο παραστατικό τρόπο οι ζώνες της ηλικίας της θάλασσας, της στεριάς και των ανθρώπων, από τα σκοτεινά βάθη του κρατήρα του ηφαιστείου μέχρι τις όχθες της Καλντέρας με τα λευκά κτίσματα στο «φρύδι» του γκρεμού. Και όμως, αυτό το συναρπαστικό έως και θεϊκό τοπίο μπορείς να το ζήσεις και μάλιστα στην αποφασιστική στιγμή του, την πιο γλυκιά και ρομαντική ώρα του, το ηλιοβασίλεμα.
Καταλαβαίνω το πλήθος των ταξιδιωτών που ξεκινούν από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα για να περπατήσουν σαν υπνωτισμένοι, καθοδηγούμενοι μόνο από το όνειρό τους, στα δρομάκια της Οίας, για να πάρουν από νωρίς θέση απέναντι στο ηλιοβασίλεμα. Μου φαίνεται πως εκπληρώνουν ένα τάμα που εμείς έχουμε συνηθίσει και το απολαμβάνουμε μηχανικά. Μοιάζει με τελετή μύησης στα μυστήρια του Αιγαίου.
Καθόλου καινούργιο αυτό το μυστήριο στο Αρχιπέλαγος. Χιλιάδες χρόνια τώρα μαζεύονταν στο κέντρο των Κυκλάδων νήσων, τη Δήλο, για να λατρέψουν τον θεό του ήλιου και του ηλιοβασιλέματος Απόλλωνα και δεν σταμάτησαν ποτέ να τον δοξολογούν, ακόμη και όταν ήρθε και έμεινε ο ένας και μοναδικός Θεός των πάντων. Σαν τα μπρούντζινα μαλλιά του γιγαντιαίου Κούρου των Ναξίων, ο οποίος ορθωνόταν πάνω από τον ναό του Απόλλωνα στο κέντρο της πόλης της Δήλου, που άστραφταν στο ηλιοβασίλεμα, η Μικρή Βενετία, οι κορυφές των κυμάτων που ξεφτίζουν σε μικρά μόρια αφρού και οι περιπλεγμένες γραμμές της πραγματικής σταρ της Μυκόνου, Παραπορτιανής, καθαγιάζονται από τη χάρη του. Μόλις όλα πάρουν τις πιο γλυκές αποχρώσεις τους, δίνουν το σύνθημα να αρχίσουν οι βόλτες στα Ματογιάννια μέχρι την άλλη καλή ώρα της αυγής.
Στο μεταξύ, το πλωτό ξενοδοχείο μας λικνίζεται μέσα στην ίδια εικόνα με την Παραπορτιανή, έτοιμο να αποπλεύσει προς άλλες πολιτείες, διαφορετικού ύφους, όπως το Ηράκλειο, η Σάμος, η Πάτμος και η Ρόδος.
Κοσμοπολίτης και Ερημίτης στους Παξούς
Στον Ερημίτη συγκεντρώνεται όλη η δυναμική του τοπίου των Παξών αλλά και η κοσμοπολίτικη συντροφιά που επέλεξε να αφιερώσει τις ιερές διακοπές της στο μεγάλο πετράδι του μικρού Ιονίου. Το ανήσυχο εδώ Ιόνιο φτιάχνει ορχήστρα με τα βότσαλα και τους βράχους και παίζει τη μελωδία της ευτυχίας, καθώς οι λευκοί, υψηλοί, κάθετοι γκρεμοί υποκλίνονται στο απέναντι ηλιοβασίλεμα. Ο δρόμος διακλαδώνεται μέσα από τα Μαγαζιά και φτάνει μέχρι το χείλος του γκρεμού, όπου αρχίζει να κατηφορίζει το φιδωτό μονοπάτι μέχρι τα ολοστρόγγυλα, κατάλευκα κι αυτά, βότσαλα.
Ο έρωτας με τους Παξούς έχει δύο όψεις. Ο Ερημίτης είναι η πιο εντυπωσιακή έξαρση του δυτικού, ανήσυχου έρωτα που βγάζει όλη την ένταση της συνεύρεσης της λευκοφορεμένης στεριάς με το γαλαζοπράσινο πέλαγος. Υπάρχει όμως και ο ήσυχος ανατολικός. Οι διαδρομές ανάμεσα στους σουρεαλιστικούς κορμούς των παλιών ελαιοδέντρων και των περίτεχνων ξερολιθιών, το παλιό ελαιοτριβείο και το μοναδικό μοναστήρι της Υπαπαντής, των παραλιών όπως το Κηπιάδι και το Μαναδένδρι, που τα λευκά βότσαλά τους φτάνουν στη σκιά των δένδρων. Δυο έρωτες στο ίδιο νησί σημαίνει ένας μεγάλος έρωτας.
Και ύστερα, δώσ’ του να τον τροφοδοτεί και να τον θεριεύει ο γύρος των Παξών, μέχρι τις αμμουδερές αγκαλιές των Αντίπαξων. Οι ελιγμοί μέσα στο σκανδιναβικού τύπου φιορδ του Γάιου, απέναντι από τις προσόψεις των βενετσιάνικης απόχρωσης και τεχνοτροπίας κτιρίων. Κακιά Λαγκάδα, Μαρμάρι, Λεβρεχιό. Λέγε με μικρό Γάιο ή πιο σωστά Λογγό, Λάκκο, Ορκό, Αρκουδάκι και αμμουδερή Λάκκα και βουτιές στο Χαραμί. Και μετά η απελευθέρωση των τοπίων και των εικόνων: Φάρος, Ελληνόσπιτα, Γράβα της Υπαπαντής, Καστανίδα, Σπηλιές στον όρμο Αχάι, Ορθόλιθος, Τρυπητός, Βρίκα.
Καλοκαιρινά ραντεβού στην Κυλλήνη
Υπάρχουν κάποιοι αμμουδεροί παράδεισοι που μοιάζει με τάμα στις θεότητες του θέρους το θερινό λουτρό στα αναζωογονητικά νερά τους. Οπως η παραλία Λίντζι της Κυλλήνης. Δεν φυτρώνουν ποτέ τυχαία τα λευκά κρινάκια της θάλασσας στην άσπρη άμμο. Σχεδόν διασχίζεις τα απέραντα χρυσά λιβάδια τους, περπατώντας στους ξυλόστρωτους διαδρόμους μέχρι το μέτωπο της θάλασσας.
Αντιμετωπίζεις την πρόκληση του Ιονίου κοιτάζοντας απέναντι το Ζάντε και έχοντας πίσω σου το σκηνικό των αμμόλοφων και πιο πίσω τα πεύκα που ανακατεύουν τις βελόνες τους με τους πολύτιμους κόκκους της ψιλής άμμου, αλλά και μερικές από τις πιο πολυτελείς και εκτεταμένες ξενοδοχειακές μονάδες της Ελλάδας. Ετσι, δημιουργείται ένα τοπίο κατάλληλο για να δώσεις ραντεβού με την ηρεμία. Ειδικά τη στιγμή που και ο ήλιος κάνει το προγραμματισμένο λουτρό του την ώρα του ηλιοβασιλέματος.
Λίντζι ή αλλιώς Λουτρά Κυλλήνης. Γενικώς τα λουτρά είναι φημισμένα από την αρχαιότητα. Ιαματικά για την ψυχή, αλλά και το σώμα. Υπάρχουν εγκαταστάσεις ρωμαϊκών λουτρών που θυμίζουν την παλιά καταγωγή τους. Αλλά το λουτροθεραπευτήριο είναι ό,τι πιο σύγχρονο για την ευεξία στους μοντέρνους καιρούς.
Παγόνια, φλαμίνγκο, αρχαια και ιαματικές πηγές στην Κω
Η Κως, νησί του Ιπποκράτη, διατηρεί στον κατάφυτο λόφο με τη μοναδική θέα έναν από τους σπουδαιότερους αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα, το διάσημο Ασκληπιείο, το οποίο στα χρόνια της ακμής του διηύθυνε ο περίφημος γιατρός, ο αρχαίος θεμελιωτής της σύγχρονης ιατρικής. Αλλά εδώ, στην άκρη του Αιγαίου, υπάρχουν θερμές, υπόθερμες και ψυχρές ιαματικές πηγές στις Πίσω Θέρμες, στον Κοκκινόνερο και στον Aγιο Φωκά. Ιδιαιτέρως στον Aγιο Φωκά προστίθενται στην ατμόσφαιρα της ίασης του σώματος και της ψυχής η ενέργεια της θάλασσας και της ζωντανής φύσης.
Και από το νησί του Ιπποκράτη δεν θα μπορούσε να λείπει ένα σύγχρονο κέντρο θαλασσοθεραπείας. Ισορροπία, αρμονία, γαλήνη, έμπνευση, απόλαυση, καθώς βυθίζεσαι στην υδροτονική πισίνα με θαλασσινό νερό και επίστρωση μωσαϊκού από γυαλί Murano και μοτίβα τιρκουάζ και φύλλα χρυσού. Η φιλοξενία και η ευεξία είναι άλλωστε το δυνατό χαρτί του νησιού.
Στον Aγιο Φωκά, στο καταφύγιο της άγριας φύσης, η ζωή κάνει τους αέναους κύκλους της και εσείς μπορείτε να την αισθανθείτε ακολουθώντας τα μονοπάτια της. Κάποια από αυτά κατευθύνονται προς τον υδροβιότοπο Ψαλίδι, εκεί που τα εντυπωσιακά, παρυδάτια πουλιά, όπως τα ροζ φλαμίνγκο, σταθμεύουν και ψαρεύουν την τροφή τους στα υγρά, υφάλμυρα λιβάδια, ανέπαφα από την έντονη τουριστική κίνηση της περιοχής. Είναι κι αυτά ένα από τα πολλά δίκτυα μονοπατιών που μπορεί να ακολουθήσει ο επισκέπτης για να φτάσει στην ίαση από τις οχλήσεις του πολιτισμού.
Αλόννησος, απόσταγμα Σποράδων
«Μέχρι και το πιο μικρό από τα όντα έχει έναν ήλιο στα μάτια» ακούγεται ψιθυριστή η «Φωνή» του Αντόνιο Πόρτσια. Πόσω μάλλον εδώ, στο Παλιό Χωριό, την πολύβουη καρδιά της Αλοννήσου, που όμως τώρα, νωρίς το πρωί, στο τέρμα του κεντρικού σοκακιού, κανείς δεν τολμά να πληγώσει τη σιωπή. Το τοπίο μαζεύει ενέργεια από την πιο δυνατή στιγμή της ημέρας. Αποθηκεύει τις πιο γλυκές αποχρώσεις του ηλιακού φάσματος, τις πιο αισθητές ρυτιδώσεις της γαλάζιας θάλασσας, τα δειλά σινιάλα των νησιών απέναντι στο ύψος της γραμμής των οριζόντων, τις πιο άτολμες αντιδράσεις της στεριάς, τα πιο αισιόδοξα και ελπιδοφόρα σκιρτήματα της νέας ημέρας.
Ακόμη και στους πιο ανοιχτούς τόπους του θαλάσσιου πάρκου, τα δελφίνια αυλακώνουν με περίσσια χάρη τον καθρέφτη της ζωής και χαράζουν σε απέραντο πεντάγραμμο τις νότες της ζωντάνιας. Ισως δεις από την παραλία των Γλυφών το ίχνος τους, παράλληλα με το υγρό μονοπάτι που αφήνουν πίσω τους τα σκάφη τα οποία περνοδιαβαίνουν μπροστά από τη μακρόσυρτη Περιστέρα και βάζουν την πλώρη τους πάνω στην Κυρά Παναγιά ή στην πράσινη αγκαλιά της Στενής Βάλας, του δροσερού Λευτού Γιαλού ή του Γιαλού του Τζώρτζη ή την προκυμαία στο Πατητήρι, το λιμάνι της Αλοννήσου. Αυτό το αδιάκοπο σεργιάνι των σκαφών για χιλιάδες χρόνια στολίζει το υπερθαλάσσιο αλλά και το υποθαλάσσιο τοπίο. Δέκα γνωστά αρχαία ναυάγια από τον 5ο π.Χ. αιώνα έως και τον 12ο μόνο στο στενό μεταξύ μεγάλου νησιού και Κυράς Παναγιάς, στο «βασίλειο» της Κυμοθόης, της γρήγορης σαν το κύμα Νηρηίδας, περιμένουν τα έκπληκτα μάτια των τυχερών καταδυτών που θα κλείσουν μέσα στη μάσκα τους τις συναρπαστικές εικόνες τους.
Γευσιγνωσία και θαλασσινή ποπ αρτ στη Μήλο
Η Μήλος είναι φτιαγμένη με τέχνη. Από την Κυρά της Φυλακωπής του Αρχαιολογικού Μουσείου της Πλάκας μέχρι την περιβόητη Αφροδίτη του Λούβρου των Παρισίων. Και από το Κλήμα μέχρι το Σαρακήνικο. Ολα, και τα τοπία, και οι άνθρωποι, και οι ιστορίες τους, και οι γεύσεις, και τα συναισθήματα, έχουν μέσα τους άπειρες σταλαγματιές από το μεράκι και την ομορφιά της ζωής.
Το Κλήμα μοιάζει με έναν πίνακα της ποπ αρτ που τον φιλοτέχνησαν οι βαρκάρηδες με τα έντονα χρώματα που βάφουν τα βρεχάμενα ή την κουβέρτα της ψαρόβαρκάς τους. Μετά τη βάρκα, το πινέλο συνέχιζε να βάφει και τη μεγάλη πόρτα του σύρματος που έσκαψαν στη μαλακή πέτρα για να ασφαλίσουν το σκάφος από την πλημμυρίδα της θάλασσας. Είναι μια απίθανη εικόνα που κάποιοι επισκέπτες μπορούν να ζήσουν, καθώς μερικά υπόσκαφα σύρματα ενοικιάζονται. Ησυχάζεις ακούγοντας τη θάλασσα να μουρμουρίζει έξω από την πόρτα σου.
Τα έντονα χρώματα των παραδοσιακών σκαφών δημιουργούν γοητευτικές αντιθέσεις όταν περνούν δίπλα από τις συνθέσεις των λευκών βράχων στο Σαρακήνικο. Το τοπίο έρχεται από άλλον πλανήτη, καθώς τα μοναδικά ίχνη της ζωής επάνω στα ευφάνταστα σχήματα των λευκών, λείων βράχων είναι οι άνθρωποι που απολαμβάνουν τα χάδια της θάλασσας και του ήλιου σε ένα μονάκριβο περιβάλλον, πολύ διαφορετικό απ’ όλα τα άλλα.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 17 Ιουνίου 2018.
