«Εμβόλιο» από καλά βακτήρια εναντίον στρες

Ενα «εμβόλιο» καλών βακτηρίων ίσως είναι η λύση ενάντια στις βλάβες που προκαλεί το στρες στον εγκέφαλο! Αυτό αναφέρουν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κολοράντο στο Μπόλντερ με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Brain, Behavior and Immunity».

Οι επιστήμονες είδαν συγκεκριμένα ότι όταν ενέχυσαν ευεργετικά βακτήρια σε αρουραίους επί τρεις εβδομάδες, τα πειραματόζωα εμφάνισαν αυξημένα επίπεδα αντιφλεγμονωδών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο και τελικώς μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στις επιδράσεις του στρες, αλλά και συμπεριφορά πιο… χαλαρή, λιγότερο αγχώδη.

Αν τα αποτελέσματα αυτά αναπαραχθούν στους ανθρώπους, είναι πιθανό να οδηγήσουν σε «εμβολιασμούς» με βάση το μικροβίωμα ενάντια σε διαταραχές της διάθεσης όπως η αγχώδης διαταραχή, η κατάθλιψη και η διαταραχή μετατραυματικού στρες.

«Ανακαλύψαμε ότι στα τρωκτικά ένα συγκεκριμένο βακτήριο, το Mycobacterium vaccae, ουσιαστικώς αλλάζει το περιβάλλον στον εγκέφαλο προς μια αντιφλεγμονώδη κατάσταση» ανέφερε ο κύριος συγγραφέας της νέας μελέτης Μάθιου Φρανκ, ερευνητής στο Τμήμα Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης του Πανεπιστήμιου του Κολοράντο στο Μπόλντερ, και πρόσθεσε: «Εάν αυτό επιτευχθεί στον άνθρωπο, μπορεί να έχει σημαντική επίδραση για πολλές νευροφλεγμονώδεις νόσους».

Το άγχος, το μετατραυματικό στρες και άλλες ψυχικές διαταραχές που συνδέονται με το στρες «πλήττουν» έναν στους τέσσερις ανθρώπους κάποια στιγμή στη ζωή του. Ολοένα και περισσότερα ερευνητικά στοιχεία μαρτυρούν ότι η φλεγμονή του εγκεφάλου που σχετίζεται με το στρες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο τέτοιου είδους διαταραχών, επιδρώντας, τουλάχιστον ως έναν βαθμό, σε νευροδιαβιβαστές που επηρεάζουν τη διάθεση, όπως η νορεπινεφρίνη και η ντοπαμίνη. Μελέτες επίσης δείχνουν ότι τα τραύματα, οι ασθένειες ή οι επεμβάσεις μπορούν να ευαισθητοποιήσουν κάποιες περιοχές του εγκεφάλου πυροδοτώντας μια φλεγμονώδη αντίδραση σε άλλους στρεσογόνους παράγοντες και οδηγώντας τελικώς σε διαταραχές της διάθεσης και σε γνωστική φθίση. «Ανακαλύψαμε ότι το Mycobacterium vaccae μπορούσε να μπλοκάρει και αυτή την επίδραση ευαισθητοποίησης που προκαλεί το στρες δημιουργώντας στον εγκέφαλο έναν φαινότυπο χρονίζουσας ανθεκτικότητας στο στρες» σημείωσε ο δρ Φρανκ.

Για να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους, οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Φυσιολογίας Κρίστοφερ Λόρι, ενέχυσαν σε αρσενικούς αρουραίους το βακτήριο τρεις φορές με απόσταση μίας εβδομάδας μεταξύ τους. Είδαν ότι οκτώ ημέρες μετά την τελευταία έγχυση τα ζώα εμφάνισαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα της αντιφλεγμονώδους πρωτεΐνης ιντερλευκίνης-4 στον ιππόκαμπο –μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τις γνωστικές λειτουργίες, το άγχος και τον φόβο.

Επειτα από έκθεση σε κάποιον στρεσογόνο παράγοντα τα εμβολιασμένα τρωκτικά εμφάνισαν επίσης χαμηλότερα επίπεδα μιας πρωτεΐνης η παραγωγή της οποίας ενεργοποιείται με το στρες και ονομάζεται HMGB1 –η πρωτεΐνη αυτή πιστεύεται ότι κάνει τον εγκέφαλο πιο επιρρεπή στις φλεγμονές. Συγχρόνως παρουσίασαν μεγαλύτερη έκφραση του CD200R1, ενός υποδοχέα που αποτελεί κλειδί σε ό,τι αφορά τη διατήρηση των γλοιακών κυττάρων (των ανοσοκυττάρων του εγκεφάλου) σε αντιφλεγμονώδη κατάσταση. Οι αρουραίοι που είχαν λάβει την ένεση εμφάνισαν τελικώς λιγότερο αγχώδη συμπεριφορά.

Ο καθηγητής Λόρι οραματίζεται μια ημέρα κατά την οποία το Mycobacterium vaccae (το οποίο πρωτοαπομονώθηκε στη λάσπη που βρίσκεται στις όχθες της λίμνης Kyoga στην Ουγκάντα) θα μπορούσε να χορηγηθεί σε άτομα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση διαταραχής μετατραυματικού στρες –όπως στρατιώτες που αναμένεται να ριχθούν στο πεδίο της μάχης ή εργαζόμενοι στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών των νοσοκομείων –προκειμένου να μπλοκάρει την αρνητική επίδραση του στρες στον εγκέφαλο και στο σώμα.

Να σημειωθεί ότι ο καθηγητής Λόρι συνεργάζεται ήδη με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κολοράντο στο Ντένβερ σε μια μελέτη που εξερευνά αν βετεράνοι πολέμου με διαταραχή μετατραυματικού στρες μπορούν να ωφεληθούν από την από του στόματος λήψη ενός προβιοτικού το οποίο περιέχει ένα διαφορετικό βακτηριακό στέλεχος, το Lactobacillus reuteri. Οπως καταλήγει ο επιστήμονας, «απαιτούνται περαιτέρω έρευνες, ωστόσο είναι πιθανό άλλα στελέχη ευεργετικών βακτηρίων ή προβιοτικά να έχουν παρόμοια επίδραση στον εγκέφαλο».