Πεντιγκρί

Δύο είναι τα διάσημα πεντιγκρί της γαλλόφωνης λογοτεχνίας. Το «Πεντιγκρή» του Ζορζ Σιμενόν, η αυτοβιογραφική εξιστόρηση των παιδικών, εφηβικών και νεανικών του χρόνων στη Λιέγη, που είναι ταυτόχρονα ανατομία της μικροαστικής και καθολικής κοινωνίας (https://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=943153). Και το «Ενα πεντιγκρί» του Πατρίκ Μοντιανό, που μόλις κυκλοφόρησε και στα ελληνικά (εκδόσεις Πόλις, μετάφραση Ελένη Τζιάφα). Το «Ενα πεντιγκρί» είναι από τα πιο επιτυχημένα και τα πιο αγαπημένα βιβλία του νομπελίστα συγγραφέα, μία αφήγηση των πρώτων 22 χρόνων της ζωής του.

Οσοι αγαπούν τον Μοντιανό, έναν συγγραφέα συναισθημάτων και περιγραφών, όπου η πλοκή δεν έχει και τόση σημασία, θα βρουν εδώ έναν ήρωα που θα περάσει διά πυρός και σιδήρου, ως την ενηλικίωσή του, μέχρι να ανοίξει τα δικά του πανιά, λίγο πριν βυθιστεί «το σαρακοφαγωμένο σκαρί» τής έτσι κι αλλιώς διαλυμένης οικογένειάς του. Γιος ενός τυχοδιώκτη Γάλλου εβραϊκής καταγωγής, με ρίζες στη Θεσσαλονίκη, και μιας Βελγίδας, τρίτης κατηγορίας ηθοποιού, που βρίσκεται διαρκώς στον άσο, ο Μοντιανό μεγαλώνει μπαινοβγαίνοντας σε οικοτροφεία.

Ο κόσμος των οικοτροφείων, κυρίως αυτών της Καθολικής Εκκλησίας, όπου απαγορεύεται η ανάγνωση της «Μαντάμ Μποβαρύ», δίνεται με απίστευτη δύναμη από τον Μοντιανό, στοιχειοθετώντας ένα είδος «συναισθηματικής αγωγής». Συνήθως μακριά από το Παρίσι, καθώς φαίνεται ότι αποτελεί βάρος για τους γονείς και για τη δεύτερη σύζυγο του πατέρα του, «μια απομίμηση της Μιλέν Ντεμονζό», ο Μοντιανό ζει στο οικοτροφείο ακόμη κι όταν φοιτά στο διάσημο παρισινό λύκειο Henri IV, λίγα μέτρα μακριά από το πατρικό του σπίτι.

Παρ’ όλα αυτά, ο Μοντιανό μας δίνει το Παρίσι του ’50 και του ’60, τους δρόμους με τα Ρενό Ντοφίν, αλλά κυρίως μια ανθρωπογεωγραφία ημι-κόσμου, πρόσωπα που σχετίζονται με τον πατέρα του και ζουν στη λεπτή γραμμή μεταξύ παρανομίας και νομιμότητας. Η οριστική σύγκρουση με τον πατέρα του επέρχεται το 1966, όταν ο Πατρίκ Μοντιανό, 21 ετών πια, ηλικία της ενηλικίωσης τότε, αρνείται να πάει στον στρατό. Δεν ξανάδε ποτέ τον πατέρα του. Είχε αρχίσει να γράφει το πρώτο του βιβλίο, που το 1967 έγινε δεκτό προς έκδοση. Ετσι τελειώνει το «Ενα πεντιγκρί». Το αγόρι Μοντιανό γίνεται πλέον ο συγγραφέας Μοντιανό.