Από τη Ρωσία με αγάπη

Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου είναι ένα μεγάλο βιβλίο στο οποίο κάθε τέσσερα χρόνια η Ιστορία προσθέτει συναρπαστικά κεφάλαια. Το προηγούμενο κεφάλαιο είχε γραφτεί στη Βραζιλία και ήταν γεμάτο ενδιαφέρουσες ανατροπές –έμοιαζε με ταινία θρίλερ. Οι γηπεδούχοι ξεκίνησαν με όνειρα και κατέληξαν να ζουν έναν εφιάλτη: η Σελεσάο δέχθηκε επτά γκολ από τους Γερμανούς σε μια βραδιά ντροπής στον ημιτελικό του Μπέλο Οριζόντε και άλλα τρία από τους Ολλανδούς στον μικρό τελικό στην Μπραζίλια. Ο Λιονέλ Μέσι έπρεπε να σώσει στον τελικό την τιμή της Λατινικής Αμερικής κερδίζοντας τη Γερμανία, αλλά, κουρασμένος και αγχωμένος, δεν τα κατάφερε. Οι Βραζιλιάνοι στις εξέδρες του Μαρακανά χαιρέτισαν με ανακούφιση τον πρώτο θρίαμβο ευρωπαϊκής ομάδας στην αμερικανική ήπειρο.

Οι Γερμανοί είχαν πάρει το τρόπαιο χάρη στην καταπληκτική προετοιμασία τους: είχαν χτίσει (!) το δικό τους προπονητικό κέντρο έξω από το Ρίο, σε μια περιοχή που συνδύαζε βουνό και θάλασσα, ώστε να μπορεί ο κόουτς Γιόακιμ Λεβ να προετοιμάζει την ομάδα και σε συνθήκες υγρασίας αλλά και στο κρύο –ανάλογα με το πού έπρεπε να παίξει η ομάδα του το επόμενο ματς. Οι ήρωες των Γερμανών πάντως δεν είδαν την καριέρα τους να απογειώνεται: ο ΜVP τους, ο τερματοφύλακας Μάνουελ Νόιερ, λίγο έλειψε να μην είναι βασικός στη Ρωσία, γιατί ταλαιπωρήθηκε από τραυματισμούς, ενώ ο Μάριο Γκέτσε, ο σκόρερ του τελικού στο Μαρακανά, έχει να πετύχει ένα σημαντικό γκολ από εκείνο το μεσημέρι του Ιουλίου που έδωσε στους Γερμανούς τον παγκόσμιο θρόνο.

Πριν από την έναρξη του Μουντιάλ της Βραζιλίας μιλούσαμε για τη Σελεσάο του Νεϊμάρ, για τον Μέσι που θέλει να γίνει Ντιέγκο Μαραντόνα, για την πρόοδο των Γάλλων και των Αγγλων, για τη σταθερότητα των Ισπανών, για τη Γερμανία που είχε μια φουρνιά πρωταθλητών. Τώρα, προτού ξεκινήσει να γράφεται το νέο κεφάλαιο στη Ρωσία, όλα μοιάζουν διαφορετικά. Ή μήπως όχι;

Προτού αρχίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο, μιλάμε περισσότερο για τους απόντες παρά για τους παρόντες. Θα λείψουν οι Ιταλοί –και αυτό δεν έχει ξαναγίνει. Η Σκουάντρα Ατζούρα αποκλείστηκε από τη Σουηδία στα ευρωπαϊκά μπαράζ –ο Θεός του ποδοσφαίρου την τιμώρησε γιατί στα δύο τελευταία Μουντιάλ η παρουσία της στα τελικά ήταν απαράδεκτη: είχε αποκλειστεί από τον πρώτο γύρο. Ο αποκλεισμός της Ιταλίας σημαίνει πως δεν θα δούμε τον Τζίτζι Μπουφόν για τελευταία φορά σε Παγκόσμιο Κύπελλο, αλλά αν το καλοσκεφτεί κανείς είναι ο μόνος Ιταλός που θα λείψει –οι υπόλοιποι δεν είναι δυστυχώς μεγάλοι παίκτες. Το ίδιο ισχύει και για τους Ολλανδούς, οι οποίοι την προηγούμενη φορά τερμάτισαν τρίτοι χάνοντας μία ακόμα ευκαιρία στα πέναλτι για να παίξουν στον τελικό: μεγάλη η ιστορία τους, μικρή όμως η τωρινή τους ικανότητα –ακόμα και ο γερόλυκος Ρόμπεν δεν θα λείψει, αφού δύσκολα θα έβγαζε το σκληρό τουρνουά χωρίς να τραυματιστεί. Θα μας λείψουν πιο πολύ οι πεισματάρηδες Χιλιανοί του Αλέξις Σάντσες και κυρίως κάποιοι τραυματίες της τελευταίας στιγμής: ο Ντάνι Αλβες θα έδινε στη Βραζιλία εμπειρία και κούρσες, ο Ντιμιτρί Παγέτ ήταν ο καλύτερος γάλλος μέσος στο προηγούμενο Euro, ο Ανταμ Λαλάνα, της Λίβερπουλ, αν ήταν υγιής, θα μπορούσε να οργανώσει το παιχνίδι της Αγγλίας καλύτερα από αυτούς που θα πάνε στη Μόσχα. Μεγάλη και η απουσία του Αργεντινού Ικάρντι: οι κάμεραμαν που θα κυνηγούσαν στις εξέδρες τη γυναίκα του έχασαν την ευκαιρία να μας δείξουν υπέροχα κοντινά πλάνα. Και φυσικά θα λείψει ο Ουαλός Γκάρεθ Μπέιλ, MVP του πρόσφατου τελικού του Τσάμπιονς Λιγκ, αφού η χώρα του έχει να προκριθεί σε Παγκόσμιο Κύπελλο από το 1958.

Ας μιλήσουμε όμως για τους παρόντες. Πέρασαν μόλις τέσσερα χρόνια από το Μουντιάλ της Βραζιλίας και όμως, προτού καν η διοργάνωση αρχίσει, μοιάζει να λείπει το απόλυτο φαβορί. Στην Ευρώπη κερδίζουν ως γνωστόν οι Ευρωπαίοι, αλλά καμία ομάδα από αυτές που πάνε στη Ρωσία δεν τρομάζει. Οι καλές ευρωπαϊκές ομάδες προκρίθηκαν χωρίς σοβαρά προβλήματα, αλλά αυτό δεν σημαίνει και πολλά. Οι αξιόπιστοι Γερμανοί, δεύτερο φαβορί για τους μπουκμέικερ, στο Euro της Γαλλίας πριν από δύο χρόνια εμφανίστηκαν με προβλήματα στην άμυνα, δεν είχαν φορ της προκοπής (ο μόνος που υπάρχει είναι ο σχεδόν 33χρονος Μάριο Γκόμεζ) και δεν έπαιξαν στον τελικό.

Είναι πάντα η πιο καλοδουλεμένη ευρωπαϊκή ομάδα, γεγονός που οφείλεται και στο ότι αυτό είναι το τέταρτο Μουντιάλ του Γιόακιμ Λεβ, του προπονητή τους! Ωστόσο το back to back σε Μουντιάλ μοιάζει απίθανο, πόσω μάλλον όταν από την ομάδα του 2014 λείπουν ο Λαμ, ο Γκέτσε, ο Σβαϊνστάιγκερ και ο Κλόζε, ενώ αναμενόμενοι πρωταγωνιστές όπως ο Μίλερ, ο Οζίλ, ο Ντράξλερ και ο Ρόις έρχονται από μια μέτρια σεζόν.

Βελτιωμένοι σε σχέση με το πώς παρουσιάστηκαν στο Μουντιάλ της Βραζιλίας και στο Euro της Γαλλίας θα είναι σίγουρα οι Σπανιόλοι, αλλά χωρίς την ιστορική φουρνιά (Τσάβι, Βίγια, Τόρες, Φάμπεργκας κ.τ.λ.), με τον Ινιέστα πλέον κατάκοπο στον ρόλο του Τελευταίου των Μοϊκανών και τον Πικέ ασταθέστατο, το βάρος που πέφτει στους μικρούς είναι μεγάλο: πώς να πιστέψεις ότι θα πάρουν το Μουντιάλ με χαρισματικά παιδάκια όπως ο Λούκας, ο Ασένσιο και ο Ισκο, όταν τους λείπουν έμπειροι παίκτες; Αυτοί που έχουν ποιότητα (ειδικά μεσοεπιθετικά) είναι οι Γάλλοι, που είναι και θυμωμένοι γιατί έχασαν από την Πορτογαλία τον τελικό του Euro στη χώρα τους πρόπερσι. Ο Καντέ τρέχει για όλους, ο Πογκμπά ωριμάζει, ο Γκριζμάν είναι σταθερή αξία και ο Εμπαπέ έρχεται, αλλά την τελευταία φορά που είδαμε τη Γαλλία να κερδίζει κάτι έπαιζε ακόμη ο Ζινεντίν Ζιντάν: χωρίς αυτόν στην ενδεκάδα είναι δύσκολο να το φανταστείς! Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, λίγο πριν από το εναρκτήριο λάκτισμα, μοιάζουν έτοιμοι να κάνουν και να πάθουν ζημιές. Το ενθουσιώδες Βέλγιο είναι μια ομάδα πληρέστατη (με Ντε Μπρόιν, Λουκάκου, Καράσκο κ.τ.λ.), δεν έχει να ζηλέψει τίποτα, αλλά η φανέλα του δεν έχει λάμψη. Στην Αγγλία δεν έχει σημασία ποιος είναι προπονητής –όποιος και να είναι, θα τον βρίζουν.

Επίσης δεν έχει σημασία ποιοι παίζουν. Οσο καλοί κι αν είναι (οι Αγγλοι έχουν κάμποσους καλούς παίκτες), κάποια Πορτογαλία θα βρουν για να τους αποκλείσει στα πέναλτι –στα προκριματικά δεινοπάθησαν στα ματς με τη Σκωτία. Η πρωταθλήτρια Ευρώπης Πορτογαλία έχει μια αξιομνημόνευτη σταθερότητα και χάρη στον Σάντος μια ικανότατη άμυνα, αλλά είναι απολύτως εξαρτημένη από τα κέφια του Κριστιάνο Ρονάλντο, ο οποίος πλέον βαδίζει προς τα 34 και στο Τσάμπιονς Λιγκ που μόλις τελείωσε έδωσε τα πάντα –δύσκολο να περιμένεις νέα θαύματα. Οι γηπεδούχοι Ρώσοι κουβαλάνε το δράμα στο αίμα τους. Θα έχουν μεγάλη υποστήριξη, αλλά τα προημιτελικά είναι το ταβάνι τους. Δεν τους λείπει η ποιότητα αλλά η προσωπικότητα. Είναι δεδομένο ότι επειδή είμαστε στην Ευρώπη κάποια ευρωπαϊκή ομάδα από αυτές που δεν εντυπωσιάζουν θα κάνει εκπλήξεις και θα διακριθεί, αλλά ποια; Οι πιο πολλές εξαρτώνται πολύ από έναν και μόνο παίκτη: η Κροατία από τον πολυμήχανο Μόντριτς, η Πολωνία από τον Λεβαντόφσκι, η Σουηδία από τον παλιό γνωστό μας Μάρκους Μπεργκ. Αν αυτός μπλοκάρει, ό,τι απομένει είναι λίγο.

Και οι Λατινοαμερικανοί; Κάποτε στην Ευρώπη ήταν χαμένοι από χέρι. Στο τελευταίο Μουντιάλ που έγινε στη Γηραιά Ηπειρο, το 2006, στα προημιτελικά είχαν φτάσει μόνο η Βραζιλία και η Αργεντινή –την πρώτη την απέκλεισε ο Ζιντάν στο φινάλε της καριέρας του, τη δεύτερη η νεανική Γερμανία που δεν τη φοβήθηκε. Ωστόσο, 12 χρόνια αργότερα, οι δύο αυτές ομάδες, που είναι πάντα μεταξύ των παραδοσιακών φαβορί, είναι γεμάτες από παίκτες οι οποίοι στην Ευρώπη έχουν αγωνιστεί περισσότερο από όσο στη Λατινική Αμερική –και αυτό ίσως μετρήσει. Η Βραζιλία θέλει να σβήσει τις εικόνες θλίψης που έμειναν στα μάτια των φίλων της τέσσερα χρόνια πριν. Ο Τίτε, που είναι προπονητής της, ψάχνει μια σταθερή άμυνα και παίκτες έχει: Καζεμίρο, Μαρσέλο, Τιάγκο Σίλβα κ.τ.λ. στην Ευρώπη θεωρούνται μια χαρά αμυντικοί! Αν βρει την άμυνα που χρειάζεται, ο Κουτίνιο, ο Φιρμίνο, ο Γουίλαν και φυσικά ο Νεϊμάρ μπορούν να βρουν τα γκολ που η περίσταση απαιτεί. Οι Αργεντινοί έχουν νέο προπονητή, τον πανέξυπνο Σαμπάολι, αλλά θέλω να δω πώς θα καταφέρει να βάλει στην ίδια ομάδα Ντι Μαρία, Μέσι, Αγκουέρο, Ιγκουαΐν, Ντιμπάλα που δεν γυρνάνε να βοηθήσουν στην άμυνα ούτε με παρακάλια. Και εδώ βέβαια το βάρος θα πέσει στον Μέσι, που έφυγε από την ομάδα, μετά την αποτυχία στο Κόπα Αμέρικα των ΗΠΑ, αλλά επέτρεψε και στη Ρωσία έχει το τελευταίο ραντεβού με την Ιστορία –αν δεν τα καταφέρει, δύσκολα θα συνεχίσει στην Εθνική. Ευρωπαϊκή, δηλαδή έξυπνη, σκληροτράχηλη, συμπαγής και προσεκτική, είναι και η Ουρουγουάη: με τον Καβάνι και τον Σουάρες σε φόρμα, κανένας δεν μπορεί ποτέ να την υποτιμήσει.

Φυσικά υπάρχουν πάντα και οι συμμετοχές από Αφρική και Ασία. Η Αίγυπτος του Σαλάχ θα τραβήξει τα βλέμματα γιατί υπάρχει σε αυτήν ο πρώτος σκόρερ εφέτος στην Ευρώπη –μαζί του και ο Ουάρντα του ΠΑΟΚ. Οι υπόλοιποι Αφρικανοί θα κατεβούν για να δείξουν την πρόοδό τους: όποιος υποτιμήσει τη Σενεγάλη, τη Νιγηρία, την Τυνησία, το Μαρόκο του Καρσελά, που πέρασε πρόσφατα από τον Ολυμπιακό, θα το πληρώσει. Μεταξύ των χωρών που πανηγυρίζουν πρώτα από όλα για τη συμμετοχή στο Μουντιάλ είναι και το Ιράν –οι Εχσάν Χατζισαφί και Καρίμ Ανσαριφάρντ του Ολυμπιακού και ο Μασούντ της ΑΕΚ αποτελούν μια μικρή αντιπροσωπεία του ελληνικού πρωταθλήματος…

Αν ο Μέσι, ο Νεϊμάρ, ο Ρονάλντο και τα άλλα παιδιά δεν καταφέρουν να λάμψουν στα γήπεδα της Ρωσίας, θα δούμε ένα Μουντιάλ με νέους, απρόβλεπτους πρωταγωνιστές. Οι Γάλλοι ελπίζουν ότι μπορεί να αλλάξει το πεπρωμένο τους ο νεαρός σταρ Εμπαπέ –ο μόνος που μπορεί να βοηθήσει τον χαρισματικό Αντουάν Γκριζμάν, όταν αυτός εγκλωβίζεται από τις σκληρές άμυνες. Οι Αγγλοι θέλουν να δουν τον Χάρι Κέιν να κάνει ένα μεγάλο τουρνουά επιβεβαιώνοντας ότι είναι ένας τυφώνας. Ο Ουρουγουανός Καβάνι σίγουρα θέλει να αποδείξει ότι κακώς όλοι στην Παρί Σεν Ζερμέν μιλάνε για τον Νεϊμάρ και όχι για αυτόν. Ο Ντιμπάλα αναμένεται να διαδεχθεί στο τιμόνι της Αργεντινής τον Μέσι –να δούμε αν έφτασε η ώρα. Για έναν μήνα, από τις 14 Ιουνίου ως τις 15 Ιουλίου, όλοι αυτοί (και άλλοι πολλοί…) θα γίνουν οι αγαπημένοι μας ήρωες. Θα γράψουν το νέο κεφάλαιο. Κι εμείς, ανυπόμονοι, φανταζόμαστε την εξέλιξη της ιστορίας φτιάχνοντας στο μυαλό μας τα απαραίτητα σενάρια. Ολα συναρπαστικά.

Ετσι το αποκαλούν, λες και μοναδικός και απόλυτος διοργανωτής του είναι ο ρώσος κυβερνήτης. Στην πραγματικότητα είναι το Μουντιάλ του VAR: το Video Αssistant Referee, που για πρώτη φορά θα χρησιμοποιηθεί σε τέτοια διοργάνωση, θα είναι λόγος για να μη δούμε τις τεράστιες γκάφες των διαιτητών που έχουμε συνηθίσει να κρίνουν προκρίσεις και αποκλεισμούς.

Αντίθετα από τη Βραζιλία, όπου, τέσσερα χρόνια πριν, έργα στα γήπεδα γίνονταν ως και την τελευταία στιγμή, στη Ρωσία είναι ήδη όλα από καιρό έτοιμα. Το δίκτυο των μετακινήσεων είναι εξαιρετικό και αντιδράσεις για τη διεξαγωγή του Παγκοσμίου Κυπέλλου δεν υπάρχουν –στη Βραζιλία διαδηλώσεις εναντίον της διοργάνωσης είχαμε ως την ημέρα της έναρξής της. Τι δεν υπάρχει όμως στη Ρωσία; Κάτι απαραίτητο: οι χορηγοί. Σε μια εποχή που τα χρήματα τα οποία οι εταιρείες επενδύουν για προβολή στο ποδόσφαιρο είναι πρωτοφανή στα χρονικά, το Μουντιάλ της Ρωσίας έχει λιγότερους χορηγούς από όσους έχει μόνος του ο Κριστιάνο Ρονάλντο!

Εξι μήνες πριν από την έναρξη του Μουντιάλ, η FIFA χορηγικές συμφωνίες είχε μόνο με τις κινεζικές εταιρείες Wanda Group, Hisense και Vivo, καθώς και με την Qatar Airways, η οποία πληρώνει πολλά διότι το Κατάρ θα φιλοξενήσει το επόμενο Μουντιάλ και θέλει να βοηθήσει στην προβολή του. Η ανάθεση του Μουντιάλ του 2022 στο Κατάρ και τα σκάνδαλα της τελευταίας περιόδου του Σεπ Μπλάτερ έκαναν κακό στο image της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου και οι άνθρωποι του Τζιάνι Ινφαντίνο έδωσαν πολλές υποσχέσεις για να πείσουν παραδοσιακούς συμμάχους όπως η Visa, η Coca-Cola, η McDonald’s, η Hyundai, η μπίρα Bud και η Adidas να επιστρέψουν, δίνοντας ωστόσο πολύ λιγότερα χρήματα από όσα στη Βραζιλία. Οι Αμερικανοί θύμωσαν και γιατί δεν τους έδωσαν το Μουντιάλ του 2022…

Ωστόσο δεν έχει μόνο η FIFA πρόβλημα να πουλήσει το πιο λαμπερό προϊόν της: ακόμα χειρότερα προβλήματα έχουν οι ρώσοι διοργανωτές που περίμεναν τελείως διαφορετική βοήθεια από το ντόπιο κεφάλαιο, καθώς υπολόγιζαν ότι θα έχουν 25 εγχώριους χορηγούς –εκτίμηση υπερβολική, αν σκεφτεί κανείς ότι οι Γερμανοί το 2006 είχαν 12 και οι Βραζιλιάνοι το 2014 10 (τρεις μάλιστα εταιρείες ήταν κρατικές). Πιθανότατα οι διοργανωτές έκαναν κάποιο λάθος στους υπολογισμούς τους, όμως κανένας δεν περίμενε ότι μόνο πέντε (!) ρωσικές εταιρείες θα στήριζαν τη διοργάνωση: η γνωστή μας Gazprom, ο ενεργειακός κολοσσός που είναι και χορηγός της Ζενίτ Αγίας Πετρούπολης, η μοσχοβίτικη τράπεζα Alfa-Bank, τα αδαμαντωρυχεία Alrosa, οι ρωσικοί σιδηρόδρομοι και ο τηλεπικοινωνιακός κολοσσός Rostelecom είναι οι μόνες που ανταποκρίθηκαν! Ο Πούτιν πληρώνει το γεγονός ότι είναι αντιπαθητικός στους Δυτικούς –αυτό το ήξερε. Ωστόσο η απροθυμία της στήριξης από τις ρωσικές εταιρείες είναι σίγουρα κάτι που τον έχει προβληματίσει. Η εντύπωση όλων είναι ότι αυτό οφείλεται στις ελάχιστες πιθανότητες διάκρισης που έχει η εθνική ομάδα της Ρωσίας. Ενας παλιός κανόνας του μάρκετινγκ είναι ότι κανένας δεν θέλει το όνομά του να σχετίζεται με κουτσά άλογα. Αν υπήρχε μια Εθνική Ρωσίας ικανή να διακριθεί, ίσως όλα να ήταν αλλιώς.

Προφανώς παίζει ρόλο και ο φόβος επεισοδίων: η συνύπαρξη άγγλων, πολωνών, σέρβων, κροατών και ρώσων χούλιγκαν έχει προκαλέσει συναγερμό στις τάξεις της τοπικής Αστυνομίας, που είναι από τις σκληρότερες. Πάντως ο μεγάλος πονοκέφαλος της FIFA είναι το ΙSIS και οι συνεχόμενες απειλές του. Κι όσο και αν ο Πούτιν έχει χρησιμοποιήσει ακόμα και τις πανίσχυρες μυστικές του υπηρεσίες για να εγγυηθεί την ασφάλεια του τουρνουά, μια ανησυχία θα υπάρχει. Ισως η έλλειψη χορηγών να εξηγείται και έτσι.

Η FIFA θα καλύψει τη ζημιά χάρη στα έσοδα από την πώληση των ματς: τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα έχουν πληρώσει για το Μουντιάλ της Ρωσίας 14% περισσότερα χρήματα από όσα έδωσαν για το αντίστοιχο της Βραζιλίας –δεν είναι παράξενο, καθώς μιλάμε για ένα Παγκόσμιο Κύπελλο που θα φιλοξενηθεί σε μια ευρωπαϊκή χώρα, γεγονός που σημαίνει πως οι ώρες μετάδοσης των αγώνων είναι από τηλεοπτική άποψη οι καλύτερες. Παρ’ όλα αυτά, τα χρήματα που βγήκαν στη Βραζιλία παραμένουν όνειρο: το 1 δισ. 65 εκατ. δολάρια είναι ένα ποσό που η FIFA θα αργήσει να ξαναδεί. Μην τη λυπάστε…

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 10 Ιουνίου 2018.