Διείσδυση Ορμπαν στα Βαλκάνια

Εκπληξη στην Ελλάδα και δυσαρέσκεια στην ΕΕ προκάλεσε η τοποθέτηση του Βίκτορ Ορμπαν κατά της εξεύρεσης λύσης στο ζήτημα της ονομασίας της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Γιατί ο ούγγρος πρωθυπουργός να αναμειχθεί στο θέμα αυτό και να συνταχθεί τόσο απερίφραστα με το εθνικιστικό κόμμα VMRO-DPMNE του πρώην πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι, το οποίο είναι όχι μόνο κατά της λύσης αλλά και κατά της συνέχισης των συνομιλιών με την Αθήνα; Η απάντηση υπερβαίνει το «Μακεδονικό» και αφορά τα σκοτεινά σχέδια του Ορμπαν για το μέλλον της Ευρώπης και των Βαλκανίων.

Αφού εδραίωσε τη θέση του εντός της Ουγγαρίας, ο ξενοφοβικός Ορμπαν επιχειρεί να εξαπλώσει την ιδεολογία του και την επιρροή του σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οντας σήμερα ο παλαιότερος όλων των ευρωπαίων ακροδεξιών και λαϊκιστών στην εξουσία, ο Ορμπαν λειτουργεί ως άτυπος αρχηγός τους και, από δεσπόζουσα θέση πλέον, προωθεί ενέργειες για να «βάλει πόδι» στα εσωτερικά άλλων χωρών και να τις επηρεάσει προς τη δική του κατεύθυνση.

Για να το πετύχει αυτό, ένα από τα κυριότερα «όπλα» του είναι τα μέσα ενημέρωσης. Την τελευταία διετία ούγγροι επιχειρηματίες που ανήκουν στο στενό περιβάλλον του πρωθυπουργού ανοίγουν ή αγοράζουν έντυπα και τηλεοπτικούς σταθμούς σε γειτονικές χώρες και στη συνέχεια τα υποχρεώνουν να υποστηρίζουν τους ομοϊδεάτες του Ορμπαν στις χώρες αυτές. Παράδειγμα, η Σλοβακία, όπου η βοήθεια από τα «ορμπανικά» μέσα ενημέρωσης θεωρήθηκε καθοριστική για την επικράτηση του σκληροπυρηνικού Γιάνεζ Γιάνσα με 25% στις βουλευτικές εκλογές της περασμένης Κυριακής. Δεν είναι ακόμη σαφές αν ο Γιάνσα θα καταφέρει να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό αλλά αν το πετύχει, ο Ορμπαν θα αποκτήσει έναν στενό σύμμαχο –αρχηγό κυβέρνησης άλλου κράτους-μέλους της ΕΕ, και μάλιστα σε μια εποχή που οι Βρυξέλλες εξετάζουν την περίπτωση να μειώσουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια που λαμβάνει η Ουγγαρία λόγω της στάσης της στο Προσφυγικό.

Η περίπτωση της πΓΔΜ έχει ενδιαφέρον γιατί αποτελεί την πρώτη χώρα όπου αναμειγνύεται ο Ορμπαν και η οποία δεν είναι γειτονική της Ουγγαρίας (όπως η Σλοβενία) ούτε έχει ουγγρική μειονότητα (όπως η Ρουμανία).

Στα σκοπιανά μέσα έχουν επενδύσει δύο ούγγροι επιχειρηματίες-βιτρίνα που πρόσκεινται στον Ορμπαν. Αμφότεροι είναι πρώην στελέχη της κρατικής τηλεόρασης της Ουγγαρίας, Magyar Televizio (MTV). Ο ένας από αυτούς, ο Πέτερ Σατς, απέκτησε πέρυσι το πλειοψηφικό μερίδιο του Alpha TV, δεξιού τηλεοπτικού σταθμού που υποστηρίζει τον Γκρούεφσκι. Την ίδια περίοδο, η έτερη επιχειρηματίας Αγκνες Ανταμικ αγόρασε περιοδικά και ιντερνετικά μέσα ενημέρωσης στην πΓΔΜ, επίσης φιλικά προσκείμενα στον Γκρούεφσκι. Και οι δύο μαζί ελέγχουν σήμερα τουλάχιστον εννέα μέσα ενημέρωσης στη χώρα.

Σύμφωνα με το Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP), ένα διεθνές δίκτυο ερευνητικής δημοσιογραφίας, το άνοιγμα των «φιλοορμπανικών» επιχειρηματιών στην πΓΔΜ αποτελεί μέρος της οργανωμένης προσπάθειας του Ορμπαν να διεισδύσει στα Βαλκάνια, υποστηρίζοντας εθνικιστές και λαϊκιστές πολιτικούς προκειμένου να αποκτήσει συμμάχους στη διαμάχη του με τους «κλασικούς» ευρωπαίους δημοκράτες πολιτικούς και τις Βρυξέλλες.

Το OCCRP ερεύνησε τις επιχειρηματικές κινήσεις του Σατς και της Ανταμικ στην πΓΔΜ και κατέληξε ότι ήταν συντονισμένες –οι δυο τους επισκέφθηκαν μαζί τα Σκόπια πολλές φορές πέρυσι και εφέτος, ενώ χρησιμοποίησαν την ίδια σκοπιανή δικηγορική εταιρεία για να στήσουν τις επιχειρήσεις τους.

Τον Απρίλιο του 2017 ο Σας έστησε την Target Media για την παροχή «συμβουλευτικών υπηρεσιών». Δύο μήνες αργότερα η Target Media απέκτησε το 90% της CHS Invest Group, σκοπιανής εταιρείας που ήλεγχε τον Alpha TV. Στη συνέχεια άνοιξε την ιστοσελίδα Ripost.

Τον Σεπτέμβριο του 2017 η Ανταμικ έστησε την Adinamic Media που από τον περασμένο Απρίλιο άρχισε να αγοράζει το πλειοψηφικό μερίδιο τριών σκοπιανών εταιρειών. Η πρώτη, Prva Republika, τρέχει την ειδησεογραφική ιστοσελίδα Republika Online και εκδίδει ένα εβδομαδιαίο περιοδικό. Η δεύτερη, EM Media, έχει τις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες Kurir, Lider, Denesen, Ekonomski και Vistina. Πριν από έναν μήνα, στις 9 Μαΐου, αγόρασε την LD Press Media, στην οποία ανήκει το ειδησεογραφικό πόρταλ NetPress.

Εκ πρώτης όψεως, η συμμαχία τους είναι ακατανόητη, δεδομένου ότι οι θέσεις τους είναι διαμετρικά αντίθετες: ο Σαλβίνι θεωρεί ότι η ΕΕ δεν μετεγκαθιστά αρκετούς πρόσφυγες από τις χώρες πρώτης υποδοχής, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, ενώ ο Ορμπαν ότι μετεγκαθιστά υπερβολικά πολλούς. Τους ενώνει όμως η αντίθεσή τους προς τις Βρυξέλλες, προς τους μετανάστες γενικότερα και προς τις ΜΚΟ που βοηθούν πρόσφυγες.
«Η έλλειψη λογικής στη συμμαχία με τον Ορμπαν είναι προφανώς λιγότερο σημαντική για τον Σαλβίνι από όσο το κοινό έδαφος που μοιράζονται στην αντίθεσή τους προς την ΕΕ και στις επιθέσεις τους κατά των μεταναστών» έγραψαν οι «Times» του Λονδίνου.