Τα συλλαλητήρια για το όνομα

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι σε ένα δημοψήφισμα με το ερώτημα εάν τα Σκόπια πρέπει να ονομαστούν Δημοκρατία των Σκοπίων όλοι οι Ελληνες θα απαντούσαν «Ναι».

Ομως, ποια είναι η πραγματικότητα; Ακραίες φωνές από πλευράς Σκοπίων διακηρύσσουν με συλλαλητήρια ότι επιθυμούν μόνο το όνομα Δημοκρατία της Μακεδονίας χωρίς κανέναν άλλο προσδιορισμό. Ενώ, αντίθετα, δικές μας ακραίες φωνές με συλλαλητήρια διακηρύσσουν ότι δεν επιθυμούν τα Σκόπια να χρησιμοποιούν το όνομα Μακεδονία έστω και εάν υπάρχει γεωγραφικός ή οποιοσδήποτε άλλος προσδιορισμός.

Δυστυχώς μας διαφεύγει ο ρεαλισμός για άλλη μια φορά. Τα Σκόπια από την εποχή του Τίτο ονομάστηκαν Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας. Τότε θα έπρεπε να είχαν λόγο τα δικά μας συλλαλητήρια που δεν έγιναν, τότε θα έπρεπε να αντιδράσει η ελληνική κυβέρνηση που δεν αντέδρασε. Αντίθετα, από τη δεκαετία του ’50 η ελληνική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή είχε αναγνωρίσει την ύπαρξη της Λαϊκής Δημοκρατίας της Μακεδονίας ως μιας από τις πολλές Δημοκρατίες της Γιουγκοσλαβίας και με τις οποίες είχε αναπτύξει απευθείας διακρατικές σχέσεις.

Δυστυχώς αντιδράσαμε καθυστερημένα. Οταν η Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας αποσχίστηκε από τη Γιουγκοσλαβία, ζήτησε από τον ΟΗΕ και όλους τους διεθνείς οργανισμούς το αυτονόητο. Να αφαιρεθεί από το όνομά της η λέξη «Λαϊκή» και να παραμείνει το Δημοκρατία της Μακεδονίας. Ταυτόχρονα ψήφισε το νέο της Σύνταγμα, στο οποίο συμπεριέλαβε όλα τα θέματα του αλυτρωτισμού με σημαία της τον Ηλιο της Βεργίνας.

Το 1992 στο Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, με Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο Ανδρέας Παπανδρέου υποστήριξε σκληρή γραμμή, δηλαδή το να μην αναγνωριστεί η χώρα αυτή με όνομα που να περιέχει τη λέξη «Μακεδονία», με στόχο να αναγκάσει τα Σκόπια σε διαπραγμάτευση. Επεισε, μάλιστα, τόσο τον Κωνσταντίνο Καραμανλή όσο και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη να ακολουθήσουν και οι τρεις αυτή τη σκληρή γραμμή καίτοι ο μεν Καραμανλής ως πρωθυπουργός δεν είχε εναντιωθεί παλαιότερα στον όρο Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας, ο δε Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είναι γνωστό ότι είχε διαφωνήσει με τον Αντώνη Σαμαρά υποστηρίζοντας ότι θα έπρεπε να υπάρχει σύνθετη ονομασία που να περιέχει τη λέξη «Μακεδονία».

Ο Ανδρέας Παπανδρέου γενικότερα πίστευε ότι η χώρα πρέπει να προσέρχεται ισχυρή σε διαπραγμάτευση με ακραίες πάντα θέσεις για να μπορεί να πετύχει τον στόχο της. Αργότερα, ως πρωθυπουργός, αφού πέτυχε να έχει τη στήριξη των απόψεών του από πλευράς Ευρωπαϊκής Ενωσης, προχώρησε και επέβαλε την Ενδιάμεση Συμφωνία, η οποία υποχρέωνε τα Σκόπια σε διαπραγμάτευση. Προηγουμένως είχε ουσιαστικά κλείσει τα σύνορα επιβάλλοντας εμπάργκο στη διακίνηση εμπορικών προϊόντων γιατί η Ελλάδα τότε ήταν η κύρια πηγή προμηθειών των Σκοπίων.

Τότε η Αμερική, ανησυχούσα, αναγκάστηκε να εντείνει τις πιέσεις της για την άρση του ελληνικού εμπάργκο και να ανακοινώσει ταυτόχρονα την επίτευξη συμφωνίας Ελλάδας –FYROM για απευθείας διάλογο υπό την αιγίδα του Σάιρους Βανς με σκοπό την αναγνώριση του περιεχομένου της Ενδιάμεσης Συμφωνίας από πλευράς Σκοπίων η οποία προέβλεπε ό,τι περίπου πρότεινε η σημερινή κυβέρνηση. Εάν δεν υπήρχε η ενδιάμεση συμφωνία, σήμερα δεν θα υπήρχε καν θέμα συζήτησης για το όνομα των Σκοπίων γιατί, απλούστατα, όλοι θα την είχαν αναγνωρίσει ως Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Χάρη στις ενέργειες αυτές του Ανδρέα Παπανδρέου εδόθη η ευκαιρία αργότερα στον Κώστα Καραμανλή να θέσει το περίφημο βέτο στο Βουκουρέστι για τη συμμετοχή των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ.

Δυστυχώς οι ακραίες φωνές στη χώρα μας δεν αντιλαμβάνονται ότι σήμερα κανείς δεν μας ρωτά πώς πρέπει να ονομαστούν τα Σκόπια αλλά εάν θα πρέπει να προστεθεί ένας επιθετικός προσδιορισμός στο όνομα Μακεδονία. Και τούτο γιατί όλος σχεδόν ο κόσμος με επικεφαλής την Αμερική, τη Ρωσία και την Κίνα έχει σήμερα αναγνωρίσει το κρατίδιο αυτό με το όνομα Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Σήμερα, το εθνικό συμφέρον επιβάλλει να παραμείνουμε αταλάντευτοι στις θέσεις μας υποστηρίζοντας τη μεταβολή του Συντάγματος στη χώρα αυτή, με την αποβολή των άρθρων του αλυτρωτισμού, την αναγνώριση του ονόματος από πλευράς Σκοπίων για εσωτερική και διεθνή χρήση (erga omnes) και το όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό.

Ο όρος «Ανω» ή «Βόρεια» Μακεδονία υποδηλώνει ότι οι κάτοικοι των Σκοπίων ζουν σε ένα τμήμα της παλιάς Μακεδονίας του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου. Αντίθετα, το όνομα «Νέα» Μακεδονία υποδηλώνει ότι τα Σκόπια είναι η αποκλειστική συνέχεια της παλιάς Μακεδονίας, αγνοώντας εντελώς την ελληνική Μακεδονία.

Εάν τα Σκόπια απορρίψουν την πρότασή μας, τότε η αδιάλλακτη στάση τους θα τους απομακρύνει οριστικά από την Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ. Διαφορετικά, μια αδιάλλακτη στάση της Ελλάδας αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει σιγά-σιγά στην αναγνώριση των Σκοπίων ως Δημοκρατίας της Μακεδονίας και από τα λίγα κράτη που δεν την έχουν αναγνωρίσει ακόμη. Ετσι, άθελά τους τα συλλαλητήρια θα οδηγήσουν στο αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που όσοι καλοπροαίρετοι διαδηλωτές υποστηρίζουν .

Ο κ. Δημήτριος Κρεμαστινός είναι καθηγητής, αντιπρόεδρος της Βουλής και τέως υπουργός.