Aκαδημαϊκές προκαταλήψεις…

Το ΑΠΕΛΛΑ είναι μια ηλεκτρονική υπηρεσία που παρέχεται από το υπουργείο Παιδείας με την τεχνική υποστήριξη του Εθνικού Δικτύου Ερευνας και Τεχνολογίας για την εκλογή, εξέλιξη των καθηγητών πανεπιστημίων και ΤΕΙ. Εκεί αναρτώνται οι προκηρύξεις για τις νέες θέσεις καθηγητών, εκεί κατατίθενται οι υποψηφιότητες, τα δικαιολογητικά, εκεί τηρούνται τα μητρώα καθηγητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Την υπηρεσία αυτή επισκέπτονται καθημερινά εκατοντάδες, για να μην πούμε χιλιάδες ακαδημαϊκοί και ερευνητές από την Ελλάδα και όλον τον κόσμο. Και τι βλέπουν στην πρώτη ηλεκτρονική σελίδα που τους υποδέχεται; Τη συγκεκριμένη φωτογραφία στην οποία απεικονίζεται ένας άνδρας σε πρώτο πλάνο, χαμογελαστός, σίγουρος για τον εαυτό του, που αναμένει αυτάρεσκα αυτό που δικαιούται. Το πεδίο τού ανήκει. Η αναγνώριση θα έρθει. Πίσω του, σε δεύτερο πλάνο, υπάρχει μια γυναικεία φιγούρα, σκυμμένη και θολή. Μοιάζει άσχετη με τη διαδικασία, ή σε ρόλο δευτερεύοντα, σαν να είναι φοιτήτρια ή το υποστηρικτικό προσωπικό των πρωταγωνιστών καθηγητών που βρίσκονται στο προσκήνιο και είναι άνδρες. Αυτή η εικόνα προβάλλεται για τη θέση των γυναικών πανεπιστημιακών στα ελληνικά ΑΕΙ.

Στις 4 Μαΐου 2018 έστειλα στην υπηρεσία ΑΠΕΛΛΑ ηλεκτρονικό μήνυμα στο οποίο έγραφα ότι η φωτογραφία αυτή είναι προσβλητική για τις γυναίκες καθηγήτριες και ερευνήτριες και τους καλούσα να αλλάξουν τη φωτογραφία. Μετά από μερικές ημέρες δέχθηκα τηλεφώνημα στο οποίο μού ελέχθη ότι δεν υπήρχε πρόθεση από τη μεριά του ΑΠΕΛΛΑ να θιγούν οι γυναίκες πανεπιστημιακοί και ότι η φωτογραφία δεν είναι παρά ένα στιγμιότυπο. Και οι δύο ισχυρισμοί είναι σωστοί. Πράγματι, η φωτογραφία αποτυπώνει ένα στιγμιότυπο. Αλλά αυτό το στιγμιότυπο είναι προσβλητικό για τις γυναίκες αφού τις παρουσιάζει να έχουν δευτερεύοντα και σχεδόν αφανή ρόλο στα πανεπιστήμια και επελέγη από το ΑΠΕΛΛΑ ανάμεσα σε άπειρα άλλα στιγμιότυπα που θα αποτύπωναν μια πιο δίκαιη εικόνα για τις γυναίκες στα ΑΕΙ, μια εικόνα που θα έπρεπε να θέλει να προβάλλει το υπουργείο Παιδείας τόσο για να περιγράψει ορθότερα την πραγματικότητα όσο και για να δείξει ότι θέλει ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον που αντιμετωπίζει ισότιμα τις γυναίκες.

Δέχομαι ότι δεν είχαν πρόθεση να προσβάλουν τις γυναίκες ακαδημαϊκούς. Διακατέχονται όμως από την προκατάληψη που τους κάνει να θεωρούν, με αυτονόητο τρόπο, ότι και ο χώρος των πανεπιστημίων εκπροσωπείται δικαιωματικά από τους άνδρες. Μια προκατάληψη που, δυστυχώς, δεν τους επιτρέπει καν να δουν πόσο προσβάλλει τις γυναίκες η εικόνα που επέλεξαν. Τους ζήτησα και τηλεφωνικά να αλλάξουν τη φωτογραφία. Περισσότερο από έναν μήνα μετά δεν έχουν κάνει τίποτε. Η απαράδεκτη φωτογραφία εξακολουθεί να μας υποδέχεται, να μας προσβάλλει και να μας εκθέτει ως χώρα στην ελληνική και διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα. Διατυμπανίζει ότι στην Ελλάδα η θέση των γυναικών στα πανεπιστήμια είναι στην αφάνεια, πίσω από τους άνδρες, σε ρόλο επικουρικό. Είτε είχαν πρόθεση είτε όχι, αυτή την εικόνα υιοθετούν και προβάλλουν οι υπεύθυνοι και το υπουργείο Παιδείας για εμάς τις γυναίκες στα ΑΕΙ.

Καλώ τους υπευθύνους να αλλάξουν τη φωτογραφία και καλώ τις γυναίκες πανεπιστημιακούς και τις γυναίκες επιστήμονες και ερευνήτριες, αλλά και άνδρες ακαδημαϊκούς που τιμούν τις συναδέλφους τους, να απευθυνθούν στο ΑΠΕΛΛΑ και να διαμαρτυρηθούν. Αν αλλάξουμε την εικόνα, θα είναι ένα βήμα για να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε και την πραγματικότητα που βιώνουν οι γυναίκες στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά κέντρα της χώρας.

Η κυρία Βάσω Κιντή είναι καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο ΕΚΠΑ.