4 πινακίδες στην ήρεμη Δύση

Στο Ορεγκον οι εκτάσεις είναι αχανείς, όμως πολύ συχνά οι ζωές των ανθρώπων περιορίζονται από μια πολύ μικρή κλίμακα. Ενας ντροπαλός νεαρός, για παράδειγμα, είχε περάσει ένα σεβαστό κομμάτι των είκοσι πέντε χρόνων του στη φυλακή, αλλά βγαίνοντας δεν μπόρεσε να οργανώσει τη ζωή του σε κάποιο άλλο μέρος των μεγάλων εκτάσεων που απλώνονταν γύρω της. Το σπίτι του βρισκόταν απέναντι από το σωφρονιστικό ίδρυμα, και αυτό τον βόλευε γιατί έτσι μπορούσε να βλέπει τους φίλους του. Είναι ένας από τους ανθρώπους που συνάντησε ο Αντώνης Θεοδωρίδης στο road trip του στις δυτικές Πολιτείες της Αμερικής. Μόνιμοι κάτοικοι, στην ουσία περαστικοί από τα τοπία σε Καλιφόρνια, Ορεγκον, Αϊντάχο, Γιούτα, Αριζόνα, Νεβάδα, τους γνώρισε μαζί με κάποια μικρά θραύσματα της ιστορίας τους.

Ωστόσο, ο στόχος της περιπλάνησης του 34χρονου φωτογράφου ήταν άλλος. Συγκεκριμένα η αναζήτηση της γοητευτικής μυθολογίας της Δύσης που είχαν αποτυπώσει οι μεγάλοι αμερικανοί φωτογράφοι τοπίου στη διάρκεια του 20ού αιώνα. Ηταν οι εικόνες που έφερε μέσα του ως επιρροές, όπως οι βουνοκορφές του Ανσελ Ανταμς, η αγρότισσα της Ντοροθέα Λανγκ με τα σφιγμένα χείλη, τα μοναχικά δέντρα του Ρόμπερτ Ανταμς. Και βεβαίως το λεύκωμα «The Americans», το βιβλίο-σταθμός για την Ιστορία του μέσου με τις φωτογραφίες του Ρόμπερτ Φρανκ από τα ατελείωτα ταξίδια του στον δρόμο που είχαν ως αποτέλεσμα τη μετεξέλιξη της φωτογραφίας σε έργο τέχνης. Εμμεσες και άμεσες αναφορές που αντιλαμβάνεται κανείς όταν ξεφυλλίζει την έκδοση «Εφημερίδα από την Αμερικανική Δύση / Newspaper from the American West» (εκδόσεις Αγρα).

«Αυτό που µε γοήτευε και ακόμη με γοητεύει με αυτή τη γεωγραφική περιοχή των ΗΠΑ είναι όλη η φιλοσοφία του road trip. Είναι δύσκολο να το περιγράψεις γιατί εμείς στην Ελλάδα δεν το έχουμε ως αντίληψη. Εχει να κάνει με τα ειδικά χαρακτηριστικά του οδικού δικτύου. Οτι είναι ατελείωτο, με αχανείς εκτάσεις να απλώνονται δεξιά και αριστερά του. Στο Αϊντάχο, για παράδειγμα, μπορεί να οδηγείς επί τρεις ώρες και να μην αλλάζει καθόλου το τοπίο. Δεν με ενδιέφερε όμως μόνο το ρομαντικό στοιχείο της περιπλάνησης. Ο τρόπος που κοιτούσα την πόλη ήταν πολλές φορές μέσα από τα μάτια των καλλιτεχνών των οποίων το έργο είχα μελετήσει. Για εμένα το ταξίδι μου ήταν όχι μόνο στον δρόμο αλλά και στον κόσμο των εικόνων που έφερα μαζί μου μέσα από τα διαβάσματά μου και τις φωτογραφικές αναφορές μου» εξηγεί ο Θεοδωρίδης. Θα κάνει μάλιστα ιδιαίτερη μνεία στο έργο της γενιάς των φωτογράφων (Στίβεν Σορ, Ρόμπερτ Ανταμς κ.ά.) που συμμετείχαν στην έκθεση-ορόσημο για τη φωτογραφία τοπίου «New Topographics: Photographs of a Man-Altered Landscape» στην γκαλερί George Eastman House στο Ρόντσεστερ της Νέας Υόρκης το 1975.

Ολα ξεκίνησαν όταν ο, γεννημένος στη Δράμα, Θεοδωρίδης βρέθηκε το 2013 στη Νέα Υόρκη και στο School of Visual Arts με μια υποτροφία του ιδρύματος Fulbright. Οταν ολοκλήρωσε τη φοίτηση στη σχολή και προτού ξεκινήσει μεταπτυχιακές σπουδές στο Χάρτφορντ του Κονέκτικατ αποφάσισε να κάνει το παραδοσιακό, αμερικανικό road trip στην άλλη άκρη των Ηνωμένων Πολιτειών με όχημα ένα αυτοκινούμενο βαν. «Μοιάζει δύσκολο να αφηγηθούν τα ταξίδια τους όσοι περιπλανιούνται άσκοπα. Μα αν θα μπορούσα να φανταστώ τη στιγμή στο μακρινό παρελθόν που γεννήθηκε η τέχνη, θα υπέθετα ότι μαζί της, την ίδια στιγμή, εφευρέθηκε και η περιπλάνηση» σημειώνει ο Αντώνης Θεοδωρίδης σε ένα μικρό κείμενο στο βιβλίο-εφημερίδα του.

Το φορµά που επιλέχθηκε για την έκδοση έχει μορφή εφημερίδας γιατί το βιβλίο βρίσκεται σε διάλογο και με τα πολυάριθμα έντυπα που συνέλεγε ο Θεοδωρίδης καθ’ οδόν –άλλωστε το βιβλίο περιέχει αποκόμματα από ορισμένα. Εφημερίδες με χιλιάδες εικόνες πρόχειρα τυπωμένες που τον βοήθησαν να πλησιάσει στις ζωές των ανθρώπων και να μεταφέρει και στον θεατή των φωτογραφιών του λίγο από το άρωμα του κάθε τόπου. «Εικόνες που μιλούν για το σήμερα και ξεφτίζουν γρήγορα» όπως λέει ο Θεοδωρίδης. «Γιατί πόσα πράγματα μπορείς να μάθεις για έναν τόπο μέσα από ένα βιαστικό πέρασμα από αυτόν καθ’ οδόν προς κάποιον άλλον; Γρήγορα διαπίστωσα ότι το νήμα που τους ένωνε όλους ήταν τα stands των εφημερίδων που συνήθως υπάρχουν σε στάσεις λεωφορείων, σε βενζινάδικα, σε εμπορικά κέντρα, ο τοπικός Τύπος. Τα πρωτοσέλιδα συνέβαλλαν στη γνωριμία μου με το εκάστοτε τοπίο. Οι ειδήσεις που διάβαζα υποσυνείδητα κατηύθυναν και τις φωτογραφικές επιλογές μου. Ο τίτλος «330.000 επισκέφθηκαν το Λας Βέγκας μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο» με οδήγησε να φωτογραφίσω τοπία κενά από κόσμο».

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 6 Ιουνίου 2018.