Θα φορούσατε στην τρίχρονη κόρη σας ένα Τ-shirt που γράφει «Future WΑG» («Μέλλουσα Σύζυγος και Γκόμενα» ποδοσφαιριστή, μπασκετμπολίστα κ.ο.κ.); Στη Βρετανία έχουν κυκλοφορήσει τέτοια μπλουζάκια (γι’ αυτήν ακριβώς την ηλικιακή γκάμα) καθώς και άλλα, για εφήβους, με το σλόγκαν: «So many boys, so little time» («Tόσο πολλά αγόρια, τόσο λίγος χρόνος»). Η καταναλωτική κουλτούρα φροντίζει ώστε η σεξουαλικοποίηση, ειδικά των κοριτσιών, να ξεκινήσει, όπως φοβούνται οι ειδικοί, υπερβολικά νωρίς.
Οι γονείς φέρουν συχνά ευθύνη. Πρωτίστως γιατί βιάζονται. Οπως γράφει ο καναδός δημοσιογράφος Καρλ Ονορέ στο βιβλίο του «Το μανιφέστο της χαρούμενης παιδικής ηλικίας» (εκδ. Αερόστατο): «Και εδώ φτάνουμε σε ένα από τα πιο αλλόκοτα παράδοξα της σύγχρονης παιδικής ηλικίας: σήμερα, παρά την ανησυχία μας για την απώλεια της αθωότητάς τους, επιτρέπουμε ή και ενθαρρύνουμε τα παιδιά να πάρουν μια γεύση για όσα απασχολούν τους ενηλίκους. Ενας λόγος που συμβαίνει αυτό είναι για να εδραιώσουμε τη σχέση μας μαζί τους ως «κολλητοί φίλοι»». Ο γονιός-buddy («παλιόφιλος») είναι μια μεγάλη πληγή. Και μεγάλη αυταπάτη επίσης. Γίνομαι π.χ. «κολλητή» με τη 10χρονη κόρη μου, παίρνοντάς την μαζί μου να κάνουμε πεντικιούρ ή διοργανώνοντάς της ένα παιδικό πάρτι όπου μια αισθητικός θα κάνει περιποίηση μαλλιών και ονύχων σε όλες τις προσκεκλημένες (το τελευταίο το έχω ακούσει να συμβαίνει, και δη μεσούσης της κρίσης!).
Σύµφωνοι, τα κορίτσια πάντα διασκέδαζαν και πειραματίζονταν με τη γυναικεία ταυτότητα («φοράω τα τακούνια και το κραγιόν της μαμάς» κ.τ.λ.). Μόνο που σήμερα έχουν χαθεί τα όρια ανάμεσα σε αυτόν τον πειραματισμό και μια βεβιασμένη μύηση στα «κόλπα» της ενηλικίωσης. Τώρα το «φοράω τις γόβες και το κραγιόν της μαμάς» δεν είναι για να «παίξω» τη μαμά, αλλά για να γίνω η μαμά, φαινόμενο το οποίο στο μάρκετινγκ αποκαλούν ΚAGOΥ (ακρωνύμιο του Kids Are Getting Older Younger, ήτοι παιδιά που μεγαλώνουν όλο και νωρίτερα). «Τα παιδιά δεν είναι μικρογραφίες των μεγάλων, είναι απλώς παιδιά» υπογραμμίζει ο Ονορέ. «Οταν μια κοινωνία σέβεται την αθωότητά τους αλλά παράλληλα ρίχνει τα παιδιά της στο σεξουαλικό χωνευτήρι της ποπ κουλτούρας, είναι πολύ πιθανόν να καταλήξουμε σε σύγχυση ή σε κάτι πολύ χειρότερο. Ισως έτσι εξηγείται η τόσο μεγάλη ανησυχία μας για την παιδική ηλικία. Ή γιατί τα παιδιά σε πολλές χώρες ενεργοποιούνται σεξουαλικά πολύ νωρίς. Ή γιατί οι διατροφικές διαταραχές, η δυσφορία με το σώμα και άλλες παθήσεις, που κάποτε αφορούσαν μόνο τους ενηλίκους, είναι τόσο διαδεδομένες και στα παιδιά». Τα κορίτσια βάλλονται περισσότερο. Μια μελέτη της American Psychological Association (2017) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η σεξουαλική απεικόνιση της «κοριτσίστικης» ηλικίας προάγει τη δυσαρέσκεια για το σώμα, την κατάθλιψη και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Στην εποχή της παιδικής και εφηβικής ηλικίας του smartphone, ελλοχεύει βέβαια και αυτή η εκκωφαντική γονεϊκή υποκρισία (ή άγνοια). Γκρινιάζω π.χ. στην προέφηβη κόρη μου για το μήκος του σορτς που φοράει στο σχολείο, αλλά δεν έχω ιδέα τι χαζεύει ώρες ολόκληρες στο Internet ή πώς αισθάνεται για τους αυτοσχέδιους διαγωνισμούς ομορφιάς στο Instagram: «Γράψε τα 10 πιο όμορφα κορίτσια του σχολείου». Μια φίλη μού έλεγε πως η δωδεκάχρονη κόρη της τη ρώτησε προ ημερών για τις «50 αποχρώσεις του γκρι»: «Είδε το τρέιλερ και με ρωτούσε αν θα της επιτρέψω να δει την ταινία!».
Το ντιµπέιτ για το ντύσιμο των κοριτσιών θα συνεχίσει να «μαίνεται», μαζί βέβαια με αυτό για την πρόωρη σεξουαλικοποίηση. Το ζήτημα είναι αυτό που θέτει η αμερικανίδα δημοσιογράφος Πέγκι Ορενσταϊν στο βιβλίο της «Girls and Sex: Navigating the Complicated New Landscape» («Κορίτσια και σεξ: Πλοήγηση στο πολύπλοκο νέο τοπίο»): τα κορίτσια σήμερα εκπαιδεύονται ώστε να «δείχνουν» τη σεξουαλικότητά τους αντί να τη βιώνουν. Σχολιάζοντας το ποσοστό 22% των έφηβων Αμερικανίδων που έστειλαν ηλεκτρονικά γυμνές ή ημίγυμνες φωτογραφίες τους (έρευνα του 2008), θα πει: «Πρέπει να παραδεχτώ ότι ένα κομμάτι μου έχει εντυπωσιαστεί από το τσαγανό τους. Ισως, αντί να προκαλεί ανησυχία, αυτό θα μπορούσε να εκληφθεί ως σημάδι προόδου –μια ένδειξη ότι τα κορίτσια παίρνουν τον έλεγχο της σεξουαλικότητάς τους, υπερβαίνουν δηλαδή τη μεροληψία εις βάρος τους. Και όμως, δεν μπορείς παρά να αναρωτηθείς: «Το ότι την επιδεικνύουν σημαίνει ότι τη νιώθουν;»».
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 3 Ιουνίου 2018.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
