Πολιτικές ακροβασίες με φόντο την έξοδο

Με την έξοδο από το Μνημόνιο να ορίζεται πλέον μόνο ημερολογιακώς και τη λύση στο Σκοπιανό να θολώνει καθημερινώς, ο Αλέξης Τσίπρας και ο Πάνος Καμμένος επιχειρούν να επινοήσουν τις επόμενες πολιτικές ακροβασίες τους. Τα πολιτικά τεχνάσματα αναζητούνται και η παράμετρος βάσει της οποίας γίνονται οι σχεδιασμοί παραμένει μία: ο χρόνος –είτε αφορά την παραμονή στην εξουσία είτε την ενδεδειγμένη στιγμή για μία κίνηση περιορισμού εκλογικών απωλειών.

Κάθε κυβερνητική απόφαση της επόμενης περιόδου θα λαμβάνεται με γνώμονα τη γενικότερη επίδρασή στο πολιτικό σκηνικό, την υπονόμευση των δυνατοτήτων της όποιας επόμενης κυβέρνησης και την εγγραφή υποθηκών για τις εκλογικές αναμετρήσεις της προσεχούς διετίας.

Πρώτοι σταθμοί μέσα στο καλοκαίρι θα είναι η ολοκλήρωση της αξιολόγησης και το Eurogroup στο τέλος του μηνός. Εκεί θα διαμορφωθεί εν πολλοίς το περιβάλλον μέσα στο οποίο ο κ. Τσίπρας θα επιδιώξει να περιγράψει την «επόμενη μέρα». Αυτή όμως δεν φαίνεται να είναι όπως θα την επιθυμούσε, και κατά πάσα πιθανότητα στην έξοδο από το Μνημόνιο ο Πρωθυπουργός θα βρεθεί σε νερά με πολλές… τσούχτρες.

Οι εξελίξεις στον ευρωπαϊκό Νότο τις τελευταίες εβδομάδες φάνηκε ότι εξανεμίζουν τις δυνατότητες της κυβέρνησης να μιλάει για καθαρή έξοδο. Η αναταραχή στην Ιταλία και εν συνεχεία στην Ισπανία εκτόξευσε τις αποδόσεις των ευρωπαϊκών ομολόγων, κάτι που στην περίπτωση της Ελλάδας σήμανε μία επιστροφή στα επίπεδα της περιόδου του 2010, όταν οι αγορές έκλεισαν και ξεκίνησε η περίοδος των μνημονίων.

Σήμερα, το spread των ελληνικών τίτλων βρίσκεται στο ίδιο ύψος, λίγες εβδομάδες προτού η χώρα, κατά τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης, επιστρέψει στις αγορές… Η εξέλιξη αυτή, εν όψει και των όσων πρόκειται να συμβούν στην Ιταλία και στην Ισπανία, έχει καταστήσει σε όλα τα κυβερνητικά κέντρα σαφές ότι η καθαρή έξοδος θα πρέπει να (έχει ήδη) εγκαταλειφθεί και ότι κάποιος ελιγμός θα απαιτηθεί έως το τέλος του Αυγούστου. Το προανήγγειλε άλλωστε την προηγούμενη εβδομάδα ο επικεφαλής του γραφείου προϋπολογισμού της Βουλής Φρ. Κουτεντάκης, ενώ σαφή μηνύματα για παραμονή στην τροχιά του Μνημονίου έστειλε και ο εκπρόσωπος της Επιτροπής στην τρόικα, Ντέκλαν Κοστέλο. Προς την κατεύθυνση αυτή δείχνουν όχι μόνο η αναστάτωση στις ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές, αλλά και η γενικευμένη εκτίμηση ότι η περίοδος αύξησης των επιτοκίων στην οποία έχει εισέλθει η παγκόσμια οικονομία αποκλείει πλέον τον φθηνό δανεισμό από τις αγορές. Η μοναδική εναλλακτική στον ορίζοντα είναι η προληπτική πιστοληπτική γραμμή και στην πραγματικότητα αναζητείται απλώς μία φόρμουλα με την οποία ο κ. Τσίπρας θα δικαιολογήσει μία ακόμη άτσαλη πολιτική πιρουέτα.

Η πορεία προς το τέλος του Μνημονίου και την έναρξη της επόμενης φάσης συμπίπτει (κατά κάποιες πηγές συνδυάζεται) με τις εξελίξεις στο Σκοπιανό. Οι παρασκηνιακές επαφές των τελευταίων εβδομάδων, αλλά και οι πληροφορίες που επανέρχονται, εντείνουν την αίσθηση ότι η κυβέρνηση έχει προθυμοποιηθεί να καταλήξει λίγο-πολύ σε μία λύση με όποιο κόστος προκειμένου να εισπράξει ανταλλάγματα στο πεδίο της οικονομίας –ειδικότερα δε στο θέμα του χρέους.

Τόσο οι αμερικανικές όσο και οι γερμανικές παρεμβάσεις των προηγούμενων ημερών κατέδειξαν ότι οι πιέσεις των συμμάχων και δανειστών είναι έντονες. Πλην όμως, η συγκυρία μοιάζει να έχει φέρει την Αθήνα σε δυσμενή θέση, καθώς η διευθέτηση του χρέους δεν πρόκειται πλέον να εξεταστεί δίχως να συνεκτιμηθεί το ευρωπαϊκό περιβάλλον και ειδικότερα το τι θα συμβεί στην Ιταλία, όπου η νέα κυβέρνηση έχει ανάλογες διεκδικήσεις και συσσωρευμένο χρέος (σε απόλυτα νούμερα) πολύ υψηλότερο της Ελλάδας.

Το Σκοπιανό σε κάθε περίπτωση είναι ένα από τα πεδία στο οποία ο κ. Τσίπρας θα ξεδιπλώσει στο επόμενο διάστημα όλα τα σχέδιά του για την «αναδιάταξη» του πολιτικού σκηνικού. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει ναυάγιο νωρίτερα, το δημοψήφισμα στη γειτονική χώρα το φθινόπωρο θα είναι το φόντο πάνω στο οποίο ο Πρωθυπουργός θα επιδιώξει να κάνει τους δικούς του χειρισμούς στο εσωτερικό. Οπως έχει ήδη γίνει σαφές, με όχημα το Σκοπιανό θα προσπαθήσει να παίξει το χαρτί της σταθερότητας στην περιοχή, της ανάπτυξης, της προοπτικής κ.λπ., εκβιάζοντας θετικές ψήφους από τμήματα της αντιπολίτευσης και αποσκοπώντας σε διασπάσεις στους χώρους του ΠαΣοΚ-ΚΙΝΑΛ και της ΝΔ. Με βάση αυτά και αναλόγως της επιτυχίας που θα έχουν οι κινήσεις του κ. Τσίπρα, θα εκπονηθούν και οι εκλογικοί σχεδιασμοί.

Η ρευστότητα της περιόδου των επόμενων μηνών καθορίζει και τις διαθέσεις στα επιτελεία του Πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονομικών Ευ. Τσακαλώτου.

Καθώς είναι ήδη ορατό ότι οι φιέστες, οι οποίες σχεδιάζονταν για το καλοκαίρι επί τη εξόδω από τα Μνημόνια (κατά πληροφορίες και με προσκλήσεις ξένων ηγετών και πολιτικών παραγόντων από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού…), δεν θα είναι πολύ εύκολο να στηθούν, ο κ. Τσίπρας λέγεται ότι μελετά τους χρόνους και ζυγίζει τις πιθανότητες.
Κυρίαρχη επιθυμία στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τις σημερινές συνθήκες είναι η διεξαγωγή εκλογών το φθινόπωρο του 2019, ταυτόχρονα με τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Εξ ου και η ένταση της συζήτησης περί δημοκρατικών μετώπων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, συνεργασιών σε χαμηλό επίπεδο, κ.ά.

Παρά ταύτα, βεβαιότητες ως προς αυτά δεν υπάρχουν και εναλλακτικές δυνατότητες διερευνώνται.
Σε περίπτωση κατά την οποία υπάρξει τελική συμφωνία Τσίπρα – Ζάεφ και οι εξελίξεις οδηγήσουν σε δημοψήφισμα στη γειτονική χώρα, κάποιοι επιμένουν ότι ο Πρωθυπουργός θα κάνει την κίνησή του εντός του φθινοπώρου. Θα φέρει την προτεινόμενη συμφωνία στη Βουλή, γνωρίζοντας ότι οι ΑΝΕΛ θα την καταψηφίσουν, ενώ παράλληλα θα προσβλέπει στις ψήφους (και ενδεχομένως να αποσπάσει έστω κάποιες) της αντιπολίτευσης. Εν συνεχεία, έχοντας χάσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα προκηρύξει εκλογές ισχυριζόμενος ότι έβγαλε τη χώρα από τα Μνημόνια και έλυσε μια εκκρεμότητα δεκαετιών, διεκδικώντας την εντολή για τη διακυβέρνηση της «επόμενης μέρας», σε μια παραλλαγή των όσων συνέβησαν το καλοκαίρι του 2015.

Σε διαφορετική περίπτωση και εφόσον όλα αυτά δεν συμβούν, εναλλακτικά σενάρια θα εξεταστούν. Αυτά περιλαμβάνουν ακόμη και ακραίες μεταστροφές, όπως μια νέα μετάθεση του χρόνου των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών σε χρόνο κοινό με τις ευρωεκλογές. Μια τέτοια εκδοχή περιλαμβάνει και το ενδεχόμενο του απόλυτου εκλογικού χάους: τη διεξαγωγή τριπλών εκλογών τον Μάιο του 2019 και με νέο ορίζοντα την προεδρική εκλογή του 2020…