Τι θα μου συμβεί αν μιλήσω; Κινδυνεύει η ζωή μου και της οικογένειάς μου αν αποκαλύψω όσα γνωρίζω; Μπορεί η Πολιτεία να μου παρέχει προστασία; Ερωτήματα που θέτουν εν έτει 2018 στην Ευρώπη της δημοκρατίας και της συνταγματικά κατοχυρωμένης ελευθερίας του λόγου πληροφοριοδότες και δημοσιογράφοι γνωρίζοντας την «τύχη» που είχαν η μαλτέζα δημοσιογράφος Δάφνη Καρουάνα Γκαλίθια και ο σλοβάκος συνάδελφός της Γιαν Κούτσιακ, που βρέθηκαν νεκροί επειδή αποκάλυψαν όσα κάποιοι άλλοι δεν ήθελαν να δουν το φως της δημοσιότητας.
Την περασμένη Τετάρτη σε μια συγκινησιακά φορτισμένη ατμόσφαιρα σε ειδική εκδήλωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο, δόθηκε για πρώτη φορά το βραβείο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς που φέρει το όνομα Δάφνη Καρουάνα Γκαλίθια για δημοσιογράφους, μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος και υπερασπιστές της αλήθειας, το οποίο αποτελεί μια πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή Στέλιου Κούλογλου.
Το βραβείο, το οποίο συνοδευόταν συμβολικά από το ποσό των 5.000 ευρώ, απονεμήθηκε στον πληροφοριοδότη (whistleblower), πρώην εργαζόμενο της PWC, Ραφαέλ Αλέ, ο οποίος μαζί με τον Αντουάν Ντελτούρ αποκάλυψε τα LuxLeaks. Να σημειωθεί ότι ο κ. Αλέ δικάζεται ακόμη στο Λουξεμβούργο για τη διαρροή των εγγράφων που ανέδειξαν πολλαπλές περιπτώσεις φοροδιαφυγής. Επίσης βραβεύθηκε ο σλοβάκος δημοσιογράφος Γιαν Κούτσιακ, ο οποίος δολοφονήθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο μαζί με τη σύντροφό του επειδή ερευνούσε σκάνδαλα διαφθοράς στη χώρα του.
Ο κ. Αλέ συνοδευόταν από τη σύζυγό του, στην οποία αφιέρωσε το βραβείο και όταν επέστρεψε στη θέση του της το παρέδωσε συμβολικά. Μετά την εκδήλωση μίλησε στο «Βήμα» και έστειλε μήνυμα προς τους δημοσιογράφους που ασχολούνται με την έρευνα λέγοντας χαρακτηριστικά «μην τα παρατάτε ποτέ». Και πρόσθεσε: «Οταν οι πληροφορίες που έχετε είναι αληθινές και έχετε δίκιο, πρέπει να τις αποκαλύπτετε, ακόμα κι αν οι συνθήκες είναι δύσκολες όπως στην περίπτωση της Δάφνης που δολοφονήθηκε αφού πήρε την πληροφορία από τον whistleblower και την ανέδειξε. Πρέπει να αξιοποιείς τις πληροφορίες από τις πηγές σου και να τις αναδεικνύεις».
Στο ερώτημα αν φοβάται για τη ζωή του απάντησε: «Σίγουρα πέρασα πολλές δοκιμασίες, αλλά υπάρχει μια ηθική ικανοποίηση όταν βγαίνει η αλήθεια στο φως και πάντα υπάρχει η δυνατότητα μετά από αυτό να παίρνεις μια ανάσα και σου δίνει το κίνητρο να συνεχίσεις να κάνεις τη δουλειά σου. Είναι γεγονός ότι τις δοκιμασίες αυτές τις υφίσταται το περιβάλλον σου, η οικογένειά σου. Αν σταματήσεις όμως να το κάνεις, τα οικονομικά σκάνδαλα των κυβερνήσεων θα συνεχίζονται ατιμώρητα». Για το εάν χρειάζεται προστασία, είπε: «Δυστυχώς οι σχετικοί νόμοι σε Γαλλία ή Μάλτα, που υποτίθεται ότι προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν το κάνουν στην πράξη και ήρθε η στιγμή αυτή την προστασία να την παρέχουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί».
Το βραβείο για τον Γιαν Κούτσιακ θα σταλεί στον πατέρα του, που δεν παραβρέθηκε στο Στρασβούργο, ωστόσο απέστειλε επιστολή με την οποία ευχαριστούσε την κριτική επιτροπή για την επιλογή της μιλώντας για τη ζωή του γιου του και επισημαίνοντας ότι δεν ήρθε γιατί δεν μπορούσε να αντέξει τη συναισθηματική φόρτιση της στιγμής. Η ανακοίνωση των ονομάτων των νικητών έγινε σε μια συμβολική κίνηση από την αδελφή της Δάφνης Καρουάνα Γκαλίθια, Κορίνα Βέλα, η οποία τόνισε ότι η ερευνητική δημοσιογραφία έχει μεγάλο κόστος για τον δημοσιογράφο και το περιβάλλον του, αλλά ο φόβος και οι απειλές δεν πρέπει να τους αποθαρρύνουν να αποκαλύπτουν την αλήθεια.
«Εχει αρχίσει να υπάρχει ευαισθητοποίηση στο Ευρωκοινοβούλιο ακόμα και από συντηρητικές πολιτικά ομάδες που δεν ήθελαν να ακούν και πολλά για πληροφοριοδότες και ανεξάρτητους δημοσιογράφους. Κάτω από την πίεση της κατάστασης η Κομισιόν έχει προχωρήσει σε μια πρόταση-οδηγία για όλα τα κράτη-μέλη για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος» ανέφερε μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Κούλογλου. Οπως εξήγησε, θα παρέχεται μεταξύ άλλων στους πληροφοριοδότες υποστήριξη, οικονομική και ψυχολογική, ενώ για τους δημοσιογράφους είπε ότι «γίνεται μια παράλληλη πρωτοβουλία μαζί με τον μαλτέζο ευρωβουλευτή Ντέιβιντ Κάζα για τα SLAPPs. Πρόκειται για αγωγές που σκοπό έχουν να φιμώσουν τους ερευνητές δημοσιογράφους και τα ανεξάρτητα ΜΜΕ φορτώνοντάς τους με υπέρογκα νομικά έξοδα, ώσπου να αναγκαστούν να εγκαταλείψουν την έρευνά τους για μια κυβέρνηση ή μια επιχείρηση».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
