Αδριάνα Μαρτίνες: «Η επιτυχία βρίσκεται στην ομαδική συνεργασία»

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ – Λογοτεχνία Εν Αθήναις (Festival LEA – Literatura En Atenas) γιορτάζει εφέτος τα δέκα του χρόνια. Πρόκειται, δίχως αμφιβολία, για μια επιτυχημένη ιστορία. Αυτός ο πολύμορφος «διαπολιτισμικός διάλογος», ανάμεσα στις χώρες της Ιβηρικής Χερσονήσου και της Λατινικής Αμερικής με την Ελλάδα, ξεκίνησε το 2008 και έχει πλέον μετεξελιχθεί σε μια ετήσια πολιτιστική συνάντηση που αυξάνει ολοένα τη δυναμική της, που κερδίζει όλο και περισσότερο το κοινό. Θα μπορούσαμε να περιγράψουμε συνοπτικά την πορεία της διοργάνωσης ως εξής: μια ιδιωτική πρωτοβουλία η οποία, μέσα από μια εκτεταμένη συλλογική προσπάθεια, διασφάλισε την ποιοτική της διάρκεια και σταδιακά έγινε θεσμός.

Πίσω απ’ όλα αυτά βρίσκεται μια εξαιρετικά δραστήρια γυναίκα, ηΑδριάνα Μαρτίνες. «Βασικά είμαι δημοσιογράφος. Οταν ήρθα στην Ελλάδα, από τη μια μεριά, ήθελα να δουλέψω. Από την άλλη, δεν ήξερα τόσο καλά τη γλώσσα και, επιπλέον, είχα κι ένα μωράκι. Οπου πήγαινα πάντως και έλεγα ότι είμαι από την Κολομβία, το μοναδικό πράγμα που άκουγα ήταν ο Πάμπλο Εσκομπάρ και τα ναρκωτικά, καταλαβαίνετε τι εννοώ. Μιλάμε για το 2000. Αρχισα να σκέφτομαι ότι κάτι έπρεπε να κάνω οπωσδήποτε, επειδή διαισθανόμουν ότι οι Ελληνες είχαν μια μάλλον περιορισμένη εικόνα για τη Λατινική Αμερική, δεν τη γνώριζαν και τόσο καλά» είπε στο «Βήμα» η διευθύντρια του φεστιβάλ. «Οπότε αποφάσισα τότε να δημιουργήσω το πολιτιστικό περιοδικό «Sol Latino», μια δίγλωσση έκδοση, στα ισπανικά και στα ελληνικά, που θα αφορούσε την κουλτούρα. Τότε όμως δεν είχα πολλές επαφές στην Ελλάδα. Και για να μπορέσω να το κάνω, απευθύνθηκα για βοήθεια στις πρεσβείες των χωρών της Λατινικής Αμερικής. Ευτυχώς οι περισσότερες ανταποκρίθηκαν και, κάπως έτσι, το σχέδιο υλοποιήθηκε».

Εν τω μεταξύ, το εγχείρημα προχωρούσε πολύκαλά, το ενδιαφέρον απ’ όλες τις πλευρές εντεινόταν. «Διαπίστωνα ότι ο κόσμος εδώ ήθελε και να μάθει και να δει και να μοιραστεί περισσότερα πράγματα» εξήγησε η Αδριάνα Μαρτίνες. Καταλάβαινε, δηλαδή, ότι στην Ελλάδα υπήρχεπρόσφορο έδαφος για κάτι μεγαλύτερο και πιο φιλόδοξο, ότι η προοπτική της διεύρυνσης ήταν ρεαλιστική.Το 2003, μια εμβληματική ομιλία του μεξικανού συγγραφέα Κάρλος Φουέντες στην Αθήνα, στην κατάμεστη Στοά του Βιβλίου, είχε φανείστα μάτια της ο καλύτερος οιωνός. «Μιλούσε στα ισπανικά αλλάμε λέξεις τέτοιες που οι έλληνες ακροατές του ήταν σε θέση να καταλάβουν άνετα, το έκανε σκόπιμα, ήταν εντυπωσιακό» θυμήθηκεη ίδια.

Και όταν οι συνθήκες ωρίμασαν αρκετά, δεν άργησε να κάνει μια ολοκληρωμένη πρόταση για ένα λογοτεχνικόφεστιβάλ στις πρεσβείες των χωρών του συνδέσμου GRULAC (Group of Latin American and Caribbean Countries). Η ιδέα της έγινε τελικά πραγματικότητα.Αλλωστε προβλέπονταν ήδη προγράμματα για την προώθηση των σύγχρονων συγγραφέων στο εξωτερικό. Ωστόσο ο συντονισμός από την πλευρά της υπήρξε καθοριστικός. «Είναι η πρώτη φοράπου οι πρεσβείες της Λατινικής Αμερικής, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας συμπορεύονται για να κάνουν κάτι από κοινού. Είναι ξεχωριστό αυτό. Γιατί μέσα στο ΛΕΑ ακόμα και οι πολιτικές διαφορές δεν επηρεάζουν την ουσία, ότι όλοι ενώνονται για τον πολιτισμό. Ειλικρινά σας το λέω, αν δεν είχα την υποστήριξή τους δεν θα γινόταν τίποτα. Η ομαδική συνεργασία είναι η επιτυχία του ΛΕΑ, από αυτές, το Ινστιτούτο Θερβάντες, το Ιδρυμα Μαρία Τσάκος, το Abanico. Δίπλα σ’ αυτά μπορείτε να βάλετε την επιμονή και την υπομονή μου. Οφείλω να πω επίσης ότι, τα τελευταία τρία χρόνια, έχουμε μαζί μας και τους έλληνες εκδότες πιο συστηματικά, έπαψαν να είναι κάπως επιφυλακτικοί, υπάρχει εμπιστοσύνη» υπογράμμισε η Αδριάνα Μαρτίνες.

Τα δέκατα γενέθλια του Φεστιβάλ ΛΕΑ συμπίπτουν με την«Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου 2018», γεγονόςπου η ίδια χαρακτήρισε ευτυχή συγκυρία. «Εχουμε 65 εκδηλώσεις μέσα σε 12 ημέρες. Οι επιλογές είναι πολλές. Είμαι σίγουρη ότι ο καθένας θα βρει αυτό που του αρέσει και του ταιριάζει περισσότερο». Από τις 8 ως τις 19 Ιουνίου το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει δωρεάν εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας, αφηγήσεις παραμυθιών, εργαστήρια μετάφρασης αλλά και λογοτεχνικά, θεατρικά, μουσικά και γαστρονομικά εργαστήρια, μουσικές και ποιητικές βραδιές, θεματικά αφιερώματα, παρουσιάσεις βιβλίων, ομιλίες, συνεντεύξεις και συζητήσεις με διεθνούς φήμης συγγραφείς.

Ξεχωρίζουν, ασφαλώς, ο ΚουβανόςΛεονάρδο Παδούρακαι ο ΙσπανόςΧαβιέρ Θέρκας, οι οποίοι έρχονται στην Αθήνα για να παρουσιάσουν τα νέα τους βιβλία.

Η εναρκτήρια χρονιά του Φεστιβάλ ΛΕΑ, το 2008, ήταν αφιερωμένη στους μύθους και στους θρύλους του ιβηροαμερικανικούκόσμου. Είχαν προσκληθείτότε οι νομπελίστες Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και Ζοζέ Σαραμάγκου αλλά δεν κατάφεραν να παραστούν για λόγους υγείας.

Για τον Πέτρο Μάρκαρη όμως, τον σημερινό επίτιμο πρόεδρο της διοργάνωσης, ήταν πιο εύκολο. «Στην αρχή δεν συμμετείχανκαθόλου συγγραφείς. Σιγά-σιγά καταφέραμε να έχουμε αρκετούς κάθε χρόνο, ξεκινήσαμε με δύο ή τρεις και φέτος περιμένουμε τριάντα καλεσμένους» ανέφερε η Αδριάνα Μαρτίνες.

Μεταξύ άλλων αναμένονται οι: Ισόλ, από την Αργεντινή,Λουίς Ρουφάτο, από τη Βραζιλία,Εκτορ Αμπάντ Φασιολίνσε, Σαντιάγο ΓκαμπόακαιΠιεδάδ Μπόνετ, από την Κολομβία,Ελίνα Μιράντα Κανσέλααπό την Κούβα,Χόρχε Καριόν, Χουάν Βιθέντε Πικέρας, Δέμπορα Βουκούσικ, Βιβιάνα Κογιάδο, Τσάβι Αγέν, Δαβίδ ΒιβάνκοςκαιΕδουάρδο Χάουρεγκι,από την Ισπανία,Αλβαρο ΕνρίγκεκαιΣάνατ Καράσα,από το Μεξικό,Εκτορ Ακίλες Γκονσάλες, από τον Παναμά,Αλόνσο Κουέτο, από το Περού,Ντούλσε Μαρία Καρντόζο, από την Πορτογαλία,Οντζάκι, από την Ανγκόλα,Πατρίσια ΚόγυερκαιΔάφνη Αναστασίου,από τη Χιλή.

Ρωτήσαμε την Αδριάνα Μαρτίνες γιατί οι έλληνες αναγνώστες έχουν μια παράξενη οικειότητα με τους ισπανόφωνους συγγραφείς, ειδικότερα αυτούς που προέρχονται από τη Λατινική Αμερική.«Μα γιατί είμαστε σχεδόν ίδιοι! Μοιάζουμε πάρα πολύ. Οι κουλτούρες μας. Ορισμένες όψεις της ιστορίας μας. Εχουμε πολλές κοινές αξίες, από την οικογένεια ως την ευζωία. Ο τρόπος με τον οποίο γράφει ο Λατινοαμερικανός είναι ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνεί ο Ελληνας. Οταν ο Ελληνας διαβάζει τον Λατινοαμερικανό τον νιώθει επειδή βρίσκει στην πραγματικότητά του και στη νοοτροπία του αρκετά σημεία επαφής ή ταύτισης. Γι’ αυτό κι εμείς που ζούμε εδώ –η συντριπτική πλειονότητα είμαστε γυναίκες, παντρεμένες με Ελληνες –δεν είμαστε εκτός της κοινωνίας, αντιθέτως, σας έχουμε υιοθετήσει και μας έχετε υιοθετήσει με απίστευτη ευκολία και αγάπη».