Ο σταθμός ΚΤΕΛ στον Ελαιώνα πατάει… γκάζι

Αναθερμαίνεται η «μηχανή» για την κατασκευή του Κεντρικού Σταθμού Υπεραστικών Λεωφορείων του Ελαιώνα. Ενα έργο που συχνά χαρακτηρίζεται μακέτα, και όχι άδικα, καθώς οι πρώτες εξαγγελίες έγιναν ήδη από τη δεκαετία του ’90. Μέσα στο επόμενο δεκαήμερο αναμένεται, σύμφωνα με πληροφορίες, η ανάδειξη του Χρηματοοικονομικού Συμβούλου για την προετοιμασία της δημοπράτησης πια του έργου, δεκαπέντε χρόνια μετά την πρώτη εντολή του τότε υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ για την προετοιμασία της υλοποίησής του στην Αττικό Μετρό. Το καλό πράγμα, όπως λέει και ο σοφός λαός, αργεί να γίνει. Και όπως συνηθίζεται στην Ελλάδα, τα αναγκαία έργα γίνονται με μεγάλη καθυστέρηση, αλλά στο τέλος παρηγορούμαστε ότι γίνονται βάσει των βέλτιστων διεθνών πρακτικών. Στην περίπτωση του σταθμού στον Ελαιώνα, η ανάγκη συγκέντρωσης και αναβάθμισης των ΚΤΕΛ της Αττικής έγινε αντιληπτή ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, όμως το έργο μπήκε για πολλά χρόνια στο «ψυγείο».

Πλέον μετά την ολοκλήρωση και της δεύτερης φάσης των απαραίτητων απαλλοτριώσεων, ο σχεδιασμός για τη δημιουργία ενός σύγχρονου μεταφορικού κόμβου, που εκτιμάται ότι θα εξυπηρετεί ετησίως 16 εκατ. επιβάτες, έχει μπει σε τροχιά υλοποίησης. Ουσιαστικά, η ανάδειξη του Χρηματοοικονομικού Συμβούλου δρομολογεί την προκήρυξη του έργου, το κόστος του οποίου εκτιμάται στα 170-180 εκατ. ευρώ.

Με ντιζάιν που θα θυμίζει τέρμιναλ μεγάλου αεροδρομίου, συνολικής επιφάνειας 40.000 τ.μ., ο νέος κεντρικός σταθμός των ΚΤΕΛ στον Ελαιώνα θα γίνει ένα «τοπόσημο» για την Αθήνα, όπως τον χαρακτήρισε ο κ. Παναγιώτης Κλήμης, υποδιευθυντής Νέων Εργων στη Διεύθυνση Στρατηγικής Ανάπτυξης της Αττικό Μετρό, μιλώντας στο 2ο Συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών. Ο Κεντρικός Σταθμός Υπεραστικών Λεωφορείων (ΚΣΥΛ) θα περιλαμβάνει εμπορικούς χώρους που θα απλώνονται σε 11.750 τ.μ., χώρους πολιτιστικού ενδιαφέροντος 1.500 τ.μ., χώρους στάθμευσης 572 θέσεων και ελεύθερους χώρους πρασίνου 20.000 τ.μ.

Παρουσιάζοντας τον σχεδιασμό, ο κ. Κλήμης ανέφερε ότι πρόκειται για μια σημαντική επένδυση που θα προσφέρει οφέλη πρώτα στους επιβάτες, στους εργαζομένους, αλλά και στη γειτονιά, καθώς θα δώσει αναπτυξιακή ώθηση στην ευρύτερη περιοχή του Ελαιώνα, ενώ παράλληλα θα αποφορτίσει τις γειτονιές που σήμερα φιλοξενούν τις εγκαταστάσεις των δύο ΚΤΕΛ. Η αναγκαιότητα του έργου γίνεται ξεκάθαρη εάν αναλογιστούμε τις τριτοκοσμικές καταστάσεις που επικρατούν στους δύο υφιστάμενους σταθμούς, στον Κηφισό που εξυπηρετεί 36 λεωφορειακές γραμμές και στη Λιοσίων που εξυπηρετεί 13. Οι δύο σταθμοί, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι λεωφορειακές γραμμές εξωτερικού που βρίσκονται σκόρπιες ανά την Αθήνα, εξυπηρετούν συνολικά 24.650-44.200 επιβάτες ημερησίως. Περίπου δηλαδή 12 εκατ. επιβάτες ετησίως, όσους ένα μεγάλο αεροδρόμιο δηλαδή. Σήμερα, η προσβασιμότητα εξασφαλίζεται κυρίως με ιδιωτικά οδικά μέσα (Ι.Χ., ταξί) και με λίγες λεωφορειακές γραμμές, ενώ οι χώροι αναμονής δεν επαρκούν. Επίσης, επικρατούν απαράδεκτες συνθήκες αερισμού/κλιματισμού αιθουσών.

Η λύση σε όλα τα παραπάνω σχεδιάζεται να είναι ο μεταφορικός «υπερ-κόμβος» του Ελαιώνα, που θα στεγάσει τις υπεραστικές λεωφορειακές συνδέσεις της Αθήνας με την υπόλοιπη Ελλάδα (ΚΤΕΛ), το δίκτυο του Μετρό στον Σταθμό Ελαιώνα (στη γραμμή που ενώνει το λιμάνι με το Αεροδρόμιο), τον τοπικό σταθμό αστικών λεωφορειακών γραμμών, οργανωμένους χώρους στάσης για απο-επιβιβάσεις από/ προς ταξί και ΙΧ και χώρο στάθμευσης για τους επιβάτες του μετρό και για τις ανάγκες των υπεραστικών λεωφορείων.

Τα πρώτα βήματα για την κατάλληλη χωροθέτηση του ΚΣΥΛ έγιναν πριν από περίπου 20 χρόνια, οπότε και προβλέφθηκε από τον τότε «Οργανισμό Αθήνας» (ΟΡΣΑ) ο συνδυασμός των εγκαταστάσεων για τα υπεραστικά λεωφορεία με το Αμαξοστάσιο του Μετρό στον Ελαιώνα. Τότε εκπονήθηκαν από την Αττικό Μετρό (ΑΜ) και οι μελέτες με υπογειοποίηση του Αμαξοστασίου, ώστε μελλοντικά να «πατήσει» επάνω στην επιφάνειά του το ΚΣΥΛ.

Σημαντική χρονιά που έθεσε τις βάσεις του έργου ήταν το 2003, οπότε και αποφασίστηκε ότι το έργο θα γίνει με μια μορφή Σύμβασης Παραχώρησης, δεδομένου ότι το θεσμικό πλαίσιο δεν επιτρέπει την κατασκευή ως δημόσιο έργο. Επίσης, η ΑΜ ανέλαβε να προωθήσει τις αναγκαίες διαδικασίες για την υλοποίηση της επένδυσης και ανέθεσε στο ΕΜΠ να καθορίσει τις ανάγκες και τις παραμέτρους σχεδιασμού ενός σύγχρονου Σταθμού Υπεραστικών Λεωφορείων.

Την ίδια χρονιά, ο ΟΡΣΑ πήρε την απόφαση για χωροθέτηση στον Ελαιώνα και για τις επιτρεπόμενες συμπληρωματικές χρήσεις γης, σε επιφάνεια περίπου 90 στρεμμάτων. Εξ αυτών η ΑΜ είχε ήδη απαλλοτριώσει 48 στρέμματα περίπου για το Αμαξοστάσιο.

Κι ενώ οι μηχανές είχαν πάρει μπρος για να είναι έτοιμο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, όχι μόνο αυτό δεν έγινε, αλλά από το 2004 έως το 2012 δεν υπήρξε καμία απολύτως εξέλιξη. Η υπογραφή το 2012 του Συμφώνου Συνεργασίας μεταξύ ΑΜ, Συνεταιρισμών ΚΣΑΥΛΕ και Δήμου Αιγάλεω για την προώθηση της αδειοδότησης «ξεπάγωσε» το έργο. Ουσιαστικά, η ΑΜ γίνεται ο μοχλός της Πολιτείας για την υλοποίηση του έργου, αναλαμβάνοντας τον ρόλο του project manager.

Από την υπογραφή του Σύμφωνου Συνεργασίας, ξεκίνησε η εφαρμογή ενός σχεδίου δράσης για την προετοιμασία και υλοποίηση του έργου. Πρόσφατα, ολοκληρώθηκε η διαδικασία των απαλλοτριώσεων από την ΑΜ, ενώ σύντομα αναμένεται και η ολοκλήρωση της προμελέτης του έργου, μια διαδικασία που ξεκίνησε το 2015. Επίσης, τον Φεβρουάριο του 2016 υπογράφηκε συμφωνητικό μεταξύ των Συνεταιρισμών ΚΣΑΥΛΕ και του ΕΜΠ με αντικείμενο την εκπόνηση όλων των τεχνικών μελετών που απαιτούνται σε μια δημοπράτηση για το ΚΣΥΛ.

Παράλληλα, στο επίπεδο της χρηματοδότησης προχωρούν από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών οι διαδικασίες ένταξης του έργου στο «Πακέτο Γιούνκερ». Αρμόδιος φορέας για τη δημοπράτηση είναι ο συνεταιρισμός ΚΣΑΥΛΕ και όπως εξήγησε ο κ. Κλήμης, στο πλαίσιο του 2ου Συνεδρίου Υποδομών και Μεταφορών, η αποπληρωμή του έργου θα γίνει τόσο από την εκμετάλλευση των εμπορευματικών χρήσεων στις εγκαταστάσεις του σταθμού όσο και από τα ΚΤΕΛ που θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα συμμετάσχουν στο κοινοπρακτικό σχήμα εκμετάλλευσής του και θα συνεισφέρουν στην αποπληρωμή των κεφαλαίων από τα εισιτήρια.