Είναι κοινώς παραδεκτό ότι η ιστορία της ανθρωπότητας είναι μια ιστορία μετακινήσεων, ή καλύτερα μια ιστορία μεταναστεύσεων.
Από την αρχή της συγκρότησης των κοινωνιών οι μετακινήσεις των πληθυσμών υπήρξαν καθοριστικές της εξέλιξης στον πλανήτη. Δεν υπάρχει ιστορική περίοδος χωρίς μαζικές μεταναστεύσεις.
Οπως και είναι κοινώς παραδεκτό ότι η ιστορία των σύγχρονων εθνών είναι μια ιστορία βουνών από χρέη, μια ιστορία χρεοκοπιών. Από την εποχή των Μεδίκων και τις ισπανικές χρεοκοπίες στα χρόνια των μεγάλων ανακαλύψεων και του ασημένιου πλούτου της Λατινικής Αμερικής μέχρι τις πιο πρόσφατες του 20ού αιώνα και τις τελευταίες των ημερών μας.
Κατά μια τραγική σύμπτωση στην τρέχουσα συγκυρία συνυπάρχουν και οι δύο παράγοντες.
Ο πολιτισμένος δυτικός κόσμος, ιδιαιτέρως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Ευρώπη, «πολιορκείται» στην κυριολεξία από κύματα απελπισμένων μεταναστών που αναζητούν καλύτερη τύχη.
Μια θέση στις προηγμένες ΗΠΑ διεκδικούν κυρίως πολίτες της Κεντρικής και Λατινικής Αμερικής, και τις νοικοκυρεμένες πολιτείες της Ευρώπης διεκδικούν πολίτες από την εμπόλεμη ζώνη της Μέσης Ανατολής και τις φτωχές χώρες της Αφρικής.
Οσοι έχουν αίσθηση μεγεθών και πληθυσμιακών συνθηκών, θεωρούν ότι το μεγαλύτερο κύμα μετανάστευσης τα προσεχή χρόνια θα κατευθυνθεί προς την Ευρώπη και θα προέλθει κυρίως από την Αφρική.
Στη φτωχή Μαύρη Ηπειρο αυτή τη στιγμή κατοικούν περίπου 1.250.000.000. Το 50% αυτού του πληθυσμού μάλιστα είναι ηλικίας κάτω των 19 ετών. Εκτιμάται ότι το 2030 ο πληθυσμός της Αφρικής θα τείνει να διπλασιαστεί.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται η Νιγηρία. Με βάση την τελευταία απογραφή στη μεγάλη αυτή χώρα της Δυτικής Αφρικής κατοικούν περίπου 195 εκατομμύρια άνθρωποι και σύμφωνα με μετριοπαθείς εκτιμήσεις το 2030 ο πληθυσμός της Νιγηρίας θα προσεγγίσει τα 400 εκατομμύρια!
Περιττό δε να πούμε ότι στον βαθμό που η δυστυχία και η ανασφάλεια θα διατηρηθούν στην Αφρική, οι κάτοικοί της θα βλέπουν την Ευρώπη ως άλλη Γη της Επαγγελίας.
Αν λοιπόν οι μεταναστευτικές ροές φαντάζουν αναπόφευκτες με τα σημερινά δεδομένα, αντιστοίχως αναπόφευκτη μοιάζει μια νέα, ακόμη ισχυρότερη της προηγούμενης, κρίση χρέους παγκοσμίως.
Το 2018 το παγκόσμιο χρέος έφθασε σε ύψος-ρεκόρ στα 237 τρισ. δολάρια. Την τελευταία δεκαετία μάλιστα αυξήθηκε κατά 70 τρισ. δολ. και πλέον ισοδυναμεί με 317,8% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Η ελληνική κρίση χρέους οδήγησε στα γνωστά για τον ελληνικό λαό αποτελέσματα και τώρα επαπειλείται νέα στη γειτονική Ιταλία, μια χώρα με χρέος πολλαπλάσιο του ελληνικού, θέτοντας σε κίνδυνο ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Και τα δύο μεγάλα παγκόσμια προβλήματα, αυτό των μεταναστεύσεων και εκείνο του χρέους, προφανώς δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με αμυντικές πολιτικές σαν και αυτές που μέχρι τώρα ασκούνται παγκοσμίως.
Ούτε φράκτες ούτε τείχη, όσο τρομακτικά κι αν είναι, δεν θα μπορέσουν να συγκρατήσουν τα πλήθη των απελπισμένων όταν αποφασίσουν να κινηθούν.
Οπως και τα βουνά των χρεών θα συνεχίσουν να ανυψώνονται όσο δεν εφαρμόζονται ριζοσπαστικές λύσεις ικανές να αναγεννήσουν τις οικονομίες και να ανασυγκροτήσουν τις κοινωνίες.
Μόνο η ενδογενής ανάπτυξη θα αποτρέψει τα επερχόμενα αφρικανικά μεταναστευτικά κύματα και μόνο γενναία συνδυασμένες πολιτικές ανάπτυξης, διαγραφής και ρύθμισης χρεών μπορούν να αποδώσουν έναν κόσμο οικονομικά και κοινωνικά ασφαλέστερο.
Και στις δύο περιπτώσεις η ανεπτυγμένη Δύση οφείλει να επενδύσει σημαντικούς πόρους και να μεταφέρει κεφάλαια γνώσης στις προβληματικές ζώνες του πλανήτη.
Αλλιώς, θα περάσουμε μια μακρά περίοδο ανθρωπιστικής κρίσης, γενικότερης κοινωνικής υποβάθμισης και δημοκρατικής αποσύνθεσης.
