Η αστάθεια και η αβεβαιότητα τείνουν να γίνουν πλέον αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας μας. Από τη μια οι αγορές με τη γνωστή παγκοσμιοποιημένη ευαισθησία τους στην παραμικρή αναταραχή και από την άλλη η επέλαση του λαϊκισμού, του ευρωσκεπτικισμού και η ανάδυση μιας νέας μορφής εθνικισμού αποδομούν τα θεμέλια στα οποία στηρίχθηκαν οι ανοιχτές δημοκρατικές κοινωνίες των τελευταίων δεκαετιών.
Μόνο τις τελευταίες μέρες βρισκόμαστε μπροστά σε μια σειρά εξελίξεις που ανατρέπουν βεβαιότητες, παραδοσιακές συμμαχίες και επηρεάζουν καθοριστικά το σύνολο σχεδόν του ανεπτυγμένου κόσμου. Από την ιταλική κρίση, περάσαμε στην πολιτική κρίση της Ισπανίας για να ολοκληρωθεί το παζλ της αναταραχής με την απόφαση Τράμπ για επιβολή δασμών στην Ευρώπη, τον Καναδά και το Μεξικό.
Αδύναμοι, καιροσκόποι και λαϊκιστές ηγέτες επελαύνουν με ανησυχητικό ρυθμό, εκμεταλλευόμενοι την κούραση, την αγωνία ή το φόβο της κοινωνίας μπροστά σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο, που ανατρέπει κεκτημένα και συνήθειες δεκαετιών. Μια κατάσταση που τη ζήσαμε, ίσως πρώτοι εμείς στην Ελλάδα, την πληρώσαμε ακριβά και θα συνεχίσουμε όπως φαίνεται να την πληρώνουμε για αρκετά χρόνια.
Μόνο που το φαινόμενο τείνει να πάρει παγκόσμιες διαστάσεις, δημιουργώντας ένα κλίμα γενικής ανασφάλειας. Από το Brexit στη Βρετανία μέχρι την επικράτηση ενός απρόβλεπτου και ανερμάτιστου Τράμπ στην ηγεσία της υπερδύναμης, ο κόσμος κινείται σε ένα κλίμα γενικευμένης αβεβαιότητας. Η ιταλική κρίση στη γειτονιά μας και η επερχόμενη πολιτική αναταραχή στην Ισπανία, αναστατώνει όλη την Ευρώπη και ναρκοθετεί οποιαδήποτε συζήτηση για την ανασύνταξη της.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση που δημιουργήθηκε μέσα από τις στάχτες ενός παγκοσμίου πολέμου ως αντίβαρο στην αναβίωση των εθνικισμών ταλανίζεται σήμερα από την επιστροφή αυτών ακριβώς των αδιέξοδων και επικίνδυνων εθνικιστικών τάσεων. Ενώ οι πάλαι ποτέ ηγέτιδες δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης, ΗΠΑ και Βρετανία, αναδιπλώνονται στα δικά τους όρια, με την ψευδαίσθηση ότι έτσι θα αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό των νέων δυνάμεων που αναδύονται.
Ηγέτες χωρίς όραμα, με περιορισμένους ορίζοντες, με μια στενή εθνοκεντρική αντίληψη,έχουν αντικαταστήσει τον Μιτεράν, τον Κολ, τον Ντελόρ για να μείνουμε μόνο στην Ευρώπη, ταλανίζοντας τις χώρες τους και ναρκοθετώντας το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον.
Η ενωμένη Ευρώπη χρειάζεται πράγματι γενναίες τομές για να διατηρήσει την εμβέλεια της σε ένα διαρκώς μεταλασσόμενο κόσμο και να διαφυλάξει τις κοινωνικές, ανθρωπιστικές και πολιτισμικές κατακτήσεις της. Χρειάζεται όμως και ηγεσίες ανοικτές σε αυτούς τους ορίζοντες και όχι ανεύθυνους λαϊκιστές που απλώς θα αναμοχλεύουν και θα καλλιεργούν το φόβο ή τις εθνικιστικές προκαταλήψεις…
ΤΟ ΒΗΜΑ
