Καίνε τα μέτρα, υπό συζήτηση τα αντίμετρα

Τα σκληρά δημοσιονομικά μέτρα θα εφαρμοστούν σίγουρα, ενώ τα αντίμετρα εφόσον το επιτρέψουν οι δημοσιονομικές ανάγκες, όπως προκύπτει από το επικαιροποιημένο κείμενο του μνημονίου. Στα μέτρα περιλαμβάνονται οι δραστικές περικοπές στις συντάξεις, η κατάργηση του μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης για τον ΕΝΦΙΑ. Εντύπωση δε προκαλεί ότι, παρά τις περί του αντιθέτου διαρροές του οικονομικού επιτελείου, το ενδεχόμενο η συρρίκνωση του αφορολογήτου να έρθει έναν χρόνο νωρίτερα, δηλαδή την 1η Ιανουαρίου 2019, είναι ακόμη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αν αυτό δεν χρειαστεί, όπως εκτιμά η κυβέρνηση, τότε η μείωση του αφορολογήτου θα εφαρμοστεί το 2020.

Οπως αναφέρεται στο συμπληρωματικό μνημόνιο για τη δημοσιονομική πολιτική, «το πρωτογενές πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης σε όρους προγράμματος έφθασε το 4,2% του ΑΕΠ το 2017, ξεπερνώντας σημαντικά τους στόχους για τρία συνεχόμενα έτη. Η υπέρβαση του 2017 στηρίχθηκε σε έναν μεγάλο αριθμό μέτρων, κυρίως στη μεταρρύθμιση των συντάξεων του 2016 και της έμμεσης φορολόγησης, ενώ η απόδοση από την αναμόρφωση της φορολόγησης των ατομικών εισοδημάτων ήταν κάτω από τις προσδοκίες.

Οι ελληνικές Αρχές δεσμεύθηκαν να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών εφαρμόζοντας τα δημοσιονομικά μέτρα που συμφωνήθηκαν τον Αύγουστο του 2015 και τα οποία βασίζονται στον στόχο επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ. Ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ θα διατηρηθεί έως το 2022.

Η κυβέρνηση ως προαπαιτούμενο θα υιοθετήσει τη Μεσοπρόθεσμη Δημοσιονομική Στρατηγική 2019-2022, η οποία θα θέτει ανώτατα όρια δαπανών ανάλογα με τους στόχους του προγράμματος του ESM και ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ για την περίοδο 2019-2022.

Η ελληνική κυβέρνηση «θα παρακολουθεί και θα επισημαίνει τους δημοσιονομικούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των σημερινών και των μελλοντικών δικαστικών αποφάσεων και θα λαμβάνει, αν χρειαστεί, διορθωτικά μέτρα προκειμένου να πετύχει τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους στο πλαίσιο της Μεσοπρόθεσμης Δημοσιονομικής Στρατηγικής και των ετήσιων επικαιροποιήσεών της».

Ηδη από τον Ιούνιο του 2017 οι Αρχές έχουν νομοθετήσει ένα δημοσιονομικό πακέτο υποβοηθητικό για την εξισορρόπηση του προϋπολογισμού προς την κατεύθυνση πολιτικών περισσότερο φιλικών προς την ανάπτυξη και τη δίκαιη κατανομή των εισοδημάτων. Ειδικότερα, το πακέτο περιέχει τα ακόλουθα:

˜

Μια μεταρρύθμιση των συντάξεων που θα εφαρμοστεί το 2019 και θα αποφέρει καθαρές εξοικονομήσεις της τάξεως του 1% του ΑΕΠ την περίοδο 2019-2022, καθώς και μια μεταρρύθμιση της φορολόγησης των ατομικών εισοδημάτων που θα εφαρμοστεί το 2020 και θα αποφέρει καθαρές εξοικονομήσεις της τάξεως του 1% του ΑΕΠ τα έτη 2020, 2021 και 2022.

˜

Ενα πακέτο ενίσχυσης της ανάπτυξης που θα αντιστοιχεί σε καθαρούς όρους στην απόδοση από τη μεταρρύθμιση του φόρου ατομικών εισοδημάτων και θα περιλαμβάνει (i) μια μείωση των συντελεστών φορολόγησης ατομικών εισοδημάτων και του επιδόματος αλληλεγγύης με μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό αντίκτυπο 0,8% του ΑΕΠ, (ii) μια μείωση των συντελεστών φορολόγησης των επιχειρήσεων με μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό αντίκτυπο 0,1% του ΑΕΠ και (iii) μια μείωση του φόρου επί της περιουσίας (ΕΝΦΙΑ) με αντίκτυπο 0,1% του ΑΕΠ.

˜

Ενα στοχευμένο πακέτο δαπανών που θα αντιστοιχεί σε καθαρούς όρους στην απόδοση από τη μεταρρύθμιση των συντάξεων και θα συνίσταται στην αύξηση (i) της δαπάνης κατά 0,7% του ΑΕΠ σε στοχευμένα κοινωνικά επιδόματα (επιδόματα στέγης, τέκνων, σχολικών γευμάτων, νηπιακής/προσχολικής εκπαίδευσης, μείωσης συμμετοχών για την υγεία ασφαλισμένων με χαμηλά εισοδήματα), (ii) επενδύσεις 0,15% του ΑΕΠ για υψηλής ποιότητας δημόσιες υποδομές και (iii) 0,15% του ΑΕΠ για ενεργητικές πολιτικές στην αγορά εργασίας. Στον βαθμό που μέτρα του πακέτου κοινωνικής πρόνοιας έχουν εφαρμοστεί από το 2018, η χρήση των διαθέσιμων δημοσιονομικών πόρων θα καθοριστεί σε συμφωνία με τους θεσμούς.

Οι Αρχές θα προωθήσουν την εφαρμογή των μέτρων για τον φόρο ατομικού εισοδήματος το 2019 αν το ΔΝΤ, σε συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τις ελληνικές Αρχές, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του τελικού προγράμματος εκτιμήσει ότι μια εμπροσθοβαρής εφαρμογή είναι αναγκαία προκειμένου να επιτευχθεί ο συμφωνηθείς στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2019.

Ο στόχος αυτός θα πρέπει να επιτευχθεί δίχως τη λήψη αντιαναπτυξιακών μέτρων και, αν χρειαστεί, θα υιοθετηθεί νομοθετική ρύθμιση, σε συμφωνία με τους θεσμούς, που θα διασφαλίζει την ακριβή επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου με τρόπο που θα ευνοεί την ανάπτυξη.

Επιπρόσθετα και βάσει μιας αξιολόγησης και συμφωνίας με όλους τους θεσμούς και κατόπιν διαβούλευσης με τις ελληνικές Αρχές, με διαφανή διαδικασία οι Αρχές θα υιοθετήσουν την απαραίτητη δευτερεύουσα νομοθεσία για την εφαρμογή του επεκτατικού πακέτου, που θα ξεκινήσει το 2019. Για να διασφαλιστεί η επίτευξη των στόχων, τα κονδύλια που θα νομοθετηθούν θα συμφωνούν με τις προβλέψεις των θεσμών για τις υπεραπόδοσεις των συμφωνηθέντων μεσοπρόθεσμων στόχων.

Ως προαπαιτούμενα οι Αρχές:

˜ Θα αναθεωρήσουν την προνομιακή φορολογική μεταχείριση του ναυτιλιακού κλάδου σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

˜ Θα αναλάβουν μια τεχνική αναθεώρηση των προβλέψεων αναφορικά με τις επιστροφές φόρων έπειτα από την τριετή εφαρμογή τους και αφού διαπιστώσουν τα προβλήματα και τις ατέλειες, θα απαλείψουν τις αντιφατικές ρυθμίσεις και θα προτείνουν νέες προς την κατεύθυνση της διαφάνειας και της καλύτερης λειτουργίας του συστήματος.

˜ Θα βελτιώσουν τη φορολόγηση των επιχειρήσεων παρέχοντας κίνητρα για προσλήψεις και για την προστασία του περιβάλλοντος.

˜ Θα κωδικοποιήσουν και θα απλοποιήσουν τη νομοθεσία για τον ΦΠΑ. Θα αναθεωρήσουν το καθεστώς των ειδικών φόρων κατανάλωσης

Τον Ιούνιο του 2018 οι Αρχές (α) θα αναθεωρήσουν και θα εκσυγχρονίσουν τον κώδικα ταχυδρομικών τελών και (β) θα αναθεωρήσουν το σύστημα τεκμαρτού εισοδήματος και θα νομοθετήσουν αναλόγως, αν χρειαστούν αλλαγές.

Παράλληλα με την αναθεώρηση από το υπουργείο Δικαιοσύνης, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων θα αναθεωρήσει την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής των πλειστηριασμών και ηλεκτρονικών πλειστηριασμών από την ΚΕΔΕ. Και, αν χρειαστεί, θα υιοθετήσει τις νομικές και διαδικαστικές ρυθμίσεις που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της Αρχής Δημοσίων Εσόδων (προαπαιτούμενο).

Τα νησιά: Οι Αρχές θα διασφαλίσουν ότι οι εκπτώσεις ΦΠΑ στα νησιά, όπου ισχύουν ακόμα, θα καταργηθούν στα τέλη του Ιουνίου 2018 (προαπαιτούμενο).

Οι αντικειμενικές: Ως προαπαιτούμενο, οι Αρχές με την αρωγή της τεχνικής βοήθειας θα επαναξιολογήσουν και θα ευθυγραμμίσουν τις αντικειμενικές αξίες για τη φορολόγηση των ακινήτων με τις τιμές της αγοράς και θα προωθήσουν μια δευτερεύουσα νομοθεσία για τη θέσπιση μιας μόνιμης υπηρεσίας επανεκτίμησης των ακινήτων. Οι αρχές θα εισαγάγουν νόμο για την προσαρμογή των φορολογικών συντελεστών και για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης των ακινήτων, αν είναι αναγκαίο, κατά τρόπο ανεξάρτητο των εισοδημάτων, προκειμένου τον Αύγουστο του 2018 να εκδώσουν τις νέες οφειλές ΕΝΦΙΑ.

Τον Ιούλιο του 2018 οι Αρχές με την τεχνική στήριξη θα μελετήσουν σχέδια για την υιοθέτηση ενός μόνιμου ψηφιακού συστήματος για την επανεκτίμηση της ιδιοκτησίας και θα συγκεκριμενοποιήσουν τον απαιτούμενο προϋπολογισμό για το έργο και θα εντάξουν την υπηρεσία αξιολόγησης της ιδιοκτησίας στο οργανόγραμμα του υπουργείου Οικονομικών.

Παράλληλα, οικονομικό επιτελείο και θεσμοί επικύρωσαν προγενέστερη συμφωνία τους για… εξάλειψη του ΕΚΑΣ στο τέλος του 2019.

Στο επικαιροποιημένο κείμενο του Μνημονίου, πέρα από τη ρητή αναφορά στο επερχόμενο «κούρεμα» των συντάξεων, υπογραμμίζεται ότι οι ελληνικές Αρχές προχωρούν σε ανακατανομή των συνταξιοδοτικών παροχών. «Προκειμένου να επιτευχθεί η ισότητα εντός και μεταξύ των γενεών και να ακολουθηθεί πλήρως η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, αναμορφώθηκαν όλες οι υπάρχουσες συντάξεις με βάση τις νέες παραμέτρους του ενιαίου κανόνα συνταξιοδότησης» αναφέρεται χαρακτηριστικά. Ειδικότερα για τους ασφαλισμένους του ΕΤΕΑ, τα δεδουλευμένα δικαιώματα μέχρι το 2014 υπολογίστηκαν εκ νέου με συντελεστή απόκτησης 0,45, για να ευθυγραμμιστούν με το ισχύον σύστημα. Ο υπολογισμός κατ’ αποκοπή ποσού θα αναθεωρηθεί για να διασφαλιστεί η αναλογιστική δικαιοσύνη.

Ειδική αναφορά γίνεται για τον ΕΔΟΕΑΠ. Συγκεκριμένα υπογραμμίζεται ότι στις 2 Μαΐου η Eurostat δημοσίευσε την επίσημη γνώμη της σχετικά με την ταξινόμηση του συνταξιοδοτικού ταμείου δημοσιογράφων στη γενική κυβέρνηση. Βάσει της συγκεκριμένης γνωμοδότησης και ως προαπαιτούμενη δράση, «οι Αρχές, σε διαβούλευση με τα θεσμικά όργανα και σύμφωνα με την απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου (5/2002), εντός ενός μηνός από τη δημοσίευση, θα λάβουν τα αναγκαία μέτρα για την πλήρη εναρμόνιση με τους κανόνες του ΕΤΕΑΕΠ, όπως ορίζονται στα άρθρα 96 και 97 του νόμου 4387/2016, καθώς και κάθε άλλο μέτρο που είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει δημόσια χρηματοδότηση του ελλείμματος του ΕΔΟΕΑΠ. Επιπλέον έσοδα (εάν υπάρχουν) μπορούν να χρηματοδοτήσουν μόνο τις υπηρεσίες Υγείας». Η συγκεκριμένη προαπαιτούμενη δράση οδηγεί σε μειώσεις των επικουρικών συντάξεων και των εφάπαξ που χορηγεί ο Οργανισμός.

Απόφαση για τις…λεπτομέρειες
Για το ΕΚΑΣ προβλέπεται ότι πρέπει να καταργηθεί για όλους τους συνταξιούχους έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2019. Ηδη έχει μειωθεί κατά 570 εκατ. ευρώ το 2017, κατά 808 εκατ. ευρώ το 2018 και 853 εκατ. ευρώ το 2019. Οι Αρχές θα υιοθετήσουν ως προαπαιτούμενη δράση την υπουργική απόφαση που θα ορίζει όλες τις λεπτομέρειες για τη διάθεση του ΕΚΑΣ το 2019.

Ακόμη μία προαπαιτούμενη δράση είναι η έκδοση όλων των αποφάσεων για κύριες συντάξεις του 2016, για το 30% των αιτήσεων κύριων συντάξεων που υποβλήθηκαν το 2017 και για τουλάχιστον 13.800 αιτήσεις επικουρικής σύνταξης που υποβλήθηκαν μέχρι 31.12.2016. Εξάλλου, θα συνεχιστεί η διασταύρωση στοιχείων μεταξύ ψηφιακών εγγραφών και εγγραφών σε χαρτί για τον επανυπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών.
Οσον αφορά την ολοκλήρωση της πλήρους συγχώνευσης όλων των ασφαλισμένων στο ενιαίο ταμείο συντάξεων ΕΦΚΑ, στο Μνημόνιο αναφέρονται τα ακόλουθα:
˜

Ως προαπαιτούμενη δράση, θα ολοκληρωθεί πλήρως η ενσωμάτωση του δημόσιου συνταξιοδοτικού συστήματος στον ΕΦΚΑ, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών σχετικού προσωπικού από το Γενικό Λογιστήριο, καθώς και κάθε νομικό ή διοικητικό βήμα που απαιτείται για την πραγματική μεταφορά βάσεων δεδομένων, λογισμικού και υποδομής πληροφορικής.
˜

Τα αυτόματα ηλεκτρονικά αρχεία δημιουργούνται στον ΕΦΚΑ και για τους ασφαλισμένους. Οι Αρχές θα καταγράφουν δεδομένα σχετικά με τους ασφαλισμένους άνω των 55 ετών, διασφαλίζοντας ότι το 90% των σχετικών δεδομένων εισάγονται στο σύστημα μέχρι τον Ιούνιο του 2018. Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί πλήρως μέχρι το τέλος του προγράμματος.

Η συγχώνευση των ταμείων ασφάλισης στον ΕΦΚΑ θα οδηγήσει σε αύξηση της αποτελεσματικότητας, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του συνολικού προσωπικού. Κατά προτεραιότητα, το εξειδικευμένο προσωπικό θα κατευθυνθεί στην εκκαθάριση των μη επεξεργασμένων συνταξιοδοτικών απαιτήσεων και στη δημιουργία ηλεκτρονικών μητρώων για τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους ή θα μεταφερθεί σε άλλες διοικήσεις.

«Παγώνουν» οι μισθοί στο δημόσιο ως το 2022

«Πλαφόν» στο μισθολογικό κόστος του Δημοσίου θα οριστεί για την ερχόμενη τετραετία 2019-2022 και παρότι γίνεται ελαστικότερος ο κανόνας προσλήψεων – αποχωρήσεων η ελληνική πλευρά δεσμεύθηκε βάσει του συμπληρωματικού μνημονίου ότι «θα εξασφαλίσει μια πτωτική πορεία του μισθολογικού κόστους ως ποσοστού του ΑΕΠ». Οσον αφορά τις προσλήψεις διευθυντικών στελεχών, η κυβέρνηση θα βρίσκεται «σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για την αποπολιτικοποίηση της ελληνικής διοίκησης σε όλα τα επίπεδα». Στόχος να έχουν ολοκληρωθεί ως τα τέλη Δεκεμβρίου. Η δε αξιολόγηση των υπαλλήλων θα πρέπει να έχει τελειώσει τον Ιούλιο.

Πιο αναλυτικά για τη δημόσια διοίκηση στο συμπληρωματικό μνημόνιο αναφέρονται τα ακόλουθα:

¢ Μισθοί. Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2019-1922 θα καθορίσει ανώτατα όρια για το μισθολογικό κόστος και το επίπεδο δημόσιας απασχόλησης σύμφωνα με την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και θα εξασφαλίσει μια πτωτική πορεία του μισθολογικού κόστους σε σχέση με το ΑΕΠ κατά τη διάρκεια της περιόδου. Αλλάζει ο κανόνας προσλήψεων προς αποχωρήσεις από 1:3 το 2018 σε 1:1 από το 2019 και μετά, εξαιρώντας από τον υπολογισμό του συνολικού ετήσιου αριθμού προσλήψεων όσες οφείλονται στην κινητικότητα του προσωπικού στον δημόσιο τομέα, εκτός από τις ΔΕΚΟ. Οι μετατροπές των συμβάσεων ορισμένου χρόνου σε συμβάσεις αορίστου χρόνου ύστερα από οριστικές αποφάσεις της Δικαιοσύνης θα απαιτήσουν τη λήψη μέτρων για την εξασφάλιση της τήρησης του προβλεπόμενου μισθολογικού κόστους στον προϋπολογισμό του 2018 και στο Μεσοπρόθεσμο 2019-1922. Επιπλέον, θα θεσπιστεί ανώτατο όριο για τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου προκειμένου να διατηρηθεί το προβλεπόμενο μισθολογικό κόστος. Πρόσθετες προσωρινές συμβάσεις για την κάλυψη αναγκών που προέρχονται από την κρίση των προσφύγων, τις φυσικές καταστροφές και την ανθρωπιστική κρίση θα εξαιρεθούν από το ανώτατο όριο.

¢ Διορισμοί. Ως προαπαιτούμενη δράση οι Αρχές θα ολοκληρώσουν μια μελέτη σε συνδυασμό με την τεχνική υποστήριξη για όλες τις θέσεις των διοικητών, αναπληρωτών διοικητών και ειδικών γραμματέων. Βάσει των αποτελεσμάτων της μελέτης, οι Αρχές θα λάβουν τις κατάλληλες ενέργειες όπου χρειαστεί ως τον Ιούλιο του 2018. Οι διορισμοί 55 θεματικών γενικών διευθυντών μαζί με τους εναπομείναντες 35 θεματικούς γενικούς διευθυντές θα ολοκληρωθούν ως τον Ιούλιο. Τον ίδιο μήνα θα ξεκινήσει και η πρόσκληση για 220 διευθυντές μαζί με τους εναπομείναντες 175. Ολοι οι διευθυντές θα διοριστούν ως τον Οκτώβριο του 2018. Η πρόσκληση για όλους τους προϊσταμένους διευθύνσεων θα ξεκινήσει τον Οκτώβριο του 2018 και οι διορισμοί τους θα πρέπει να ολοκληρωθούν ως τον Δεκέμβριο του 2018.

¢ Κινητικότητα. Οι αρμόδιες για τους διορισμούς αρχές των υπηρεσιών παραλαβής θα εκδώσουν εκ των προτέρων τα πιστοποιητικά επιλογής για τον πρώτο κύκλο που θα υποδηλώνουν την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής και θα εγκρίνουν μια νόμιμη τροποποίηση για να διευκολυνθεί η ταχεία συμπλήρωση του δελτίου μισθοδοσίας που επιτρέπει την πραγματική μεταφορά χωρίς να υπάρχει κίνδυνος ο καταγόμενος φορέας να την παρακρατήσει. Οι πραγματικές μεταφορές θα ολοκληρωθούν ως τον Ιούλιο του 2018. Η τελική απόφαση για την κινητικότητα των εργαζομένων θα ληφθεί από την υπηρεσία λήψης με κενή θέση, χωρίς συμμετοχή του πολιτικού επιπέδου, και σύμφωνα με προκαθορισμένους κανόνες για τον περιορισμό της αναστάτωσης στην υπηρεσία αναχώρησης.

¢ Οργανογράμματα. Θα δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού το οποίο θα επιτρέψει την αποτελεσματική διαχείριση του προσωπικού της δημόσιας διοίκησης. Ως πρώτο βήμα, οι Αρχές θα ξεκινήσουν μια πλατφόρμα στην οποία θα διασυνδέονται τόσο τα ψηφιακά οργανωτικά σχήματα όσο και οι περιγραφές θέσεων εργασίας. Ως προαπαιτούμενη δράση θα διανεμηθεί ένα εγχειρίδιο σε όλους τους φορείς του δημόσιου τομέα και θα ξεκινήσει ένα πρόγραμμα κατάρτισης για τη συγκέντρωση της βάσης δεδομένων και ένας επιλεγμένος αριθμός φορέων θα ολοκληρώσει τα οργανωτικά σχήματα και τις περιγραφές θέσεων, καθορίζοντας στο επίπεδο μονάδας αντίστοιχες περιγραφές θέσεων εργασίας για όλες τις μονάδες.

¢ ΑΣΕΠ. Δημιουργία επιτροπής με σκοπό τη λεπτομερή ανασκόπηση της υφιστάμενης ικανότητας του ΑΣΕΠ και την εκπόνηση σχεδίου δράσης για να διασφαλίσει ότι το ΑΣΕΠ διαθέτει τους απαιτούμενους πόρους για την εκπλήρωση της εντολής του, συμπεριλαμβανομένης της εξασφάλισης διορισμών. Ενα λογικό χρονοδιάγραμμα, το οποίο πρέπει να καθοριστεί για κάθε διαδικασία διορισμού – επιλογής.